H «κορώνα» στο μεγάλο συγγραφικό έργο τού πιο πολυδιαβασμένου σύγχρονου Ιταλού συγγραφέα, είναι αυτή η σχετικά σύντομη αυτοβιογραφία του! Επιτρέπει στους θαυμαστές του να μάθουν πολύ ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες από τη δύσκολη ζωή του, που εξηγούν τις επιτυχίες του, σε ώριμη ηλικία. Ένα γράμμα στη δισέγγονή του, η οποία θα το διαβάσει αρκετά χρόνια μετά το θάνατό του!
«Ματίλντα μου, έμαθα λίγα και σου τα μεταφέρω. Τι θα θυμούνται από εμάς όσοι μας αγάπησαν; Τι θα διηγούνται για τη ζωή μας στα εγγόνια μας; Το τελευταίο πράγμα που έχω μάθει είναι ότι πρέπει οπωσδήποτε να έχεις άποψη, μπορείς να την ονομάσεις και ιδανικό, και να στηρίζεσαι γερά πάνω της αλλά χωρίς φανατισμό, θ’ ακούς πάντα τις διαφορετικές ιδέες των άλλων και θα υποστηρίζεις με πάθος τις δικές σου, εξηγώντας τες και, γιατί όχι, αλλάζοντάς τες ενίοτε. Να θυμάσαι ότι, ηττημένη ή νικηφόρα, δεν υπάρχει σημαία που να μην ξεθωριάζει στον ήλιο»!
Με χιούμορ και καθαρότητα, αυτές οι σελίδες διατρέχουν την ιστορία της Ιταλίας του εικοστού αιώνα μέσα από τα μάτια ενός ανθρώπου που αγαπά τη ζωή και τους ανθρώπους. Το κάθε γεγονός είναι ένας τρόπος να μιλήσει για όσα αξίζει να ζεις: τις ρίζες, τον έρωτα, τους φίλους, την πολιτική, τη λογοτεχνία. Διηγείται με θάρρος λάθη και απογοητεύσεις, με συγκίνηση προπάππου που μπορεί μόνο να φανταστεί το μέλλον και να παραδώσει –στη Ματίλντα και σ’ εμάς– την πολύτιμη γνώση της αβεβαιότητας. Η μαγευτική διήγηση μιας μεστής ζωής, ένα απλωμένο χέρι τόσο στο παρελθόν όσο και στο μέλλον.
Όσο για το μέγεθος της επιτυχίας των βιβλίων του και της σειράς «Μονταλμπάνο» της RΑΙ, , οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: 18 εκατομμύρια αντίτυπα πουλήθηκαν μόνο στην Ιταλία, ενώ μεταφράστηκαν σε 37 χώρες, η δε τηλεοπτική σειρά ξεπέρασε στην Ιταλία το 1,2 δισεκατομμύριο τηλεθεατές και προβλήθηκε σε 36 χώρες!!! Λύθηκε πλήρως και η απορία μου για την πιστή μεταφορά των βιβλίων του στην οθόνη: Ο Καμιλλέρι εργάστηκε όλη σχεδόν τη ζωή του στη RAI, όπου (μεταξύ άλλων) σκηνοθετούσε συστηματικά, τόσο στην τηλεόραση όσο και στο ραδιόφωνο! Επιπλέον, δίδαξε σκηνοθεσία επί 17 ολόκληρα χρόνια στην Ακαδημία Θεατρικής Τέχνης! Διόλου παράξενο, ότι κάθε τηλεοπτικό αυτοτελές επεισόδιο είναι ένα μικρό αριστούργημα!
Εκπληκτική και η αποκάλυψη για το πώς τελικά ξεκίνησε αυτή η όψιμη εκρηκτική συγγραφική του καριέρα. Επί δέκα χρόνια (1968-78), όλοι οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι απέρριπταν το πρώτο του μυθιστόρημα! Όταν τον «ανακάλυψαν», ήταν ήδη 60 χρονών, τον δε πρώτο «Μονταλμπάνο» τον έγραψε στα 70 του!!! Πολιτικά, ο Καμιλλέρι αυτοχαρακτηρίζεται ως «κομμουνιστής», με το περιεχόμενο που απέκτησε ο όρος στο πάλαι ποτέ Ιταλικό ΚΚ, δηλαδή με τη λογική του εντελώς εξαφανισμένου «Ευρωκομμουνισμού»: τη θεωρία του «δημοκρατικού σοσιαλισμού», που αγνοεί τις σκληρές συνθήκες που συνόδεψαν το πρώτο σοσιαλιστικό πείραμα. Είναι το γνωστό εγωιστικό αφήγημα: «Εμείς θα τα κάναμε καλύτερα»!
Όμως αυτά είναι «ψιλά γράμματα» για μια τόσο μεγάλη μορφή των ιταλικών Γραμμάτων, έναν άνθρωπο που… ρούφηξε τη ζωή με το κουτάλι μέχρι τα 94 χρόνια της ζωής του. Πέρα από όσους λατρεύουν τον Καμιλλέρι, το βιβλιαράκι αξίζει να διαβαστεί και ως μια μαρτυρία των γεγονότων του εικοστού αιώνα, αλλά και ως παράδειγμα για το τι μπορεί να καταφέρει κάποιος όταν πιστεύει στις δυνάμεις του!
Χρήστος Φωτιάδης
