Ο ποιητής Μιχάλης Γκανάς είναι επηρεασμένος ακόμα από το δημοτικό τραγούδι. Γι’ αυτόν, το δημοτικό τραγούδι είναι η κιβωτός του και η σωτηρία του. Θυμίζω τον υπέροχο αφορισμό του συγγραφέα – μεταφραστή Αχιλλέα Κυριακίδη: «Ο Γκανάς είναι ο πιο επώνυμος δημοτικός μας ποιητής». Δείγμα γραφής:
«Πάνινα τα βουνά μέσα στην πάχνη /που τ΄ ανεμίζει αύρα της θαλάσσης/και πλαταγίζουν στον λαμπρό αιθέρα./Σκουφάκια του χιονιού και μαύρα δάση/πλαγιές -καπούλια μουλαριών σφυρά και χαίτες/και οι οπλές των γεφυριών βαριές στο χώμα/αδιάβατα απάτητα γιοφύρια/ν΄ ακούς βαθιά στην ερημιά το κλάμα της χτισμένης». Στην ποιητική συλλογή «Άψινθος», o ποιητής συνομιλεί με την « Αποκάλυψη του Ιωάννη» απ’ όπου αντλεί τον τίτλο του.
«…και το όνομα του αστέρος λέγεται ο Άψινθος και εγένετο το τρίτον των υδάτων εις άψινθον, και πολλοί των ανθρώπων απέθανον εκ των υδάτων, ότι επικράνθησαν».
Είναι όμως και το φυτό , η αψιθιά, από το οποίο βγαίνει το αψέντι, το ποτό των καταραμένων ποιητών… Άψινθος στα ουκρανικά,λένε, ότι ονομάζεται το Τσέρνομπιλ…
Ο Άψινθος σε αυτήν την ποιητική συλλογή, συμβολίζει την σημερινή οικονομική , κοινωνική και ηθική κρίση που ζούμε και την καταστροφή της Ελλάδας που έρχεται από μακριά…
Στο παρακάτω ποίημα ο ποιητής φαίνεται να απευθύνεται στην αδίστακτη τρόικα και στους φαύλους και ανίκανους έλληνες πολιτικούς. «Αυτοί παιδί μου δεν /δεν σου χαρίζουν ούτε τη νύστα τους/όλο δεν και δεν και δεν-/τρο δεν φύτεψαν τα χέρια τους/δεν χάιδεψαν σκυλί γατί πουλάκι πληγωμένο/γυναίκα άσχημη και στερημένη/αυτοί παιδί μου δεν / δεν δίνουν νερό τα Αγγέλου τους νερό/δεν άκουσαν ποτέ/ανάκουστο κιλαϊδισμό και λιποθυμισμένο/δεν έπιασαν με τα ρουθούνια τους/το άοσμο άνθος του θανάτου/δεν είδαν –κατάργησαν τα μάτια τους-/μια πιπεριά να γίνεται λιμπελούλα/αυτοί παιδί μου δεν /δεν ξέρουν δεν αγαπούν/ξέρουνε μόνο ν΄απαιτούν/ περισσότεραπερισσότεραπερισσότεραπερί-/που έτσι γράφεται το μέλλον μας.»
Κάποια από τα ποιήματά του Μιχάλη Γκανά είναι ένας ύμνος στη φύση και στον έρωτα. Παρεμβάλλονται αποσπάσματα από την «Αποκάλυψη», ένα μεγάλο ποίημα του Γιώργη Παυλόπουλου και ένα ποίημα του Μάθιου Άρνολντ. Επίσης στην ποιητική συλλογή, κυριαρχεί η ανάκληση αγαπημένων προσώπων -τεθνεώντων και ζώντων (Νάσος Θεοφίλου, Θανάσης Μακρόπουλος, Στέλιος Χαραλαμπόπουλος, Δημήτρης Κοσμόπουλο ς, Πόπη Γκανά, Ζυράννα Ζατέλη και τη μητέρα του), σε ένα προσωπικό, εξομολογητικό τόνο.
Το τελευταίο ποίημα της ποιητικής του συλλογής το έγραψε για την Κική Δημουλά.
«Πίνοντας έρχεται η δίψα τι νομίζεις; /Πίνοντας πίκρες συνήθως μονορούφι/πίνοντας γλύκες με κουταλάκι του γλυκού/-γιατί ο φόβος του πνιγμού/φυλάει τα εύθυμα ανέκαθεν./Πίνοντας το νερό της λησμονιάς./(Ποια βρύση να το κάνει; )/Πίνοντας τέλος τ’ αμίλητο κρασί./Άκου-τίποτε τόσο αμίλητο/όσο το μιλημένο./Τόσο μουγγό κι ανόητο και ηττημένο/πώς τα ΄πε όλα τάχαμου/πώς τα΄βγαλε από μέσα του/ενώ μπορεί να τα ΄βγάλε απλώς απ’ το μυαλό του».
Ο ποιητής είναι σαν να λέει στην μεγάλη ποιήτρια: «Τι κάνουμε τώρα; Τα γράψαμε, και λοιπόν ;»… Ο Μιχάλης Γκανάς γεννήθηκε στον Τσαμαντά Θεσπρωτίας το 1944. Από το 1962 ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες, ενώ στίχοι του έχουν μελοποιηθεί από γνωστούς Έλληνες συνθέτες. Το 1994 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης, για το βιβλίο του «Παραλογή», το 2009 με το βραβείο Καβάφη, και το 2011 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών (Ίδρυμα Πέτρου Χάρη) για το σύνολο του ποιητικού έργου του.
Κώστας Τραχανάς
