«Άγιε Νικόλα, γιατί; Γιατί μου τα πήρες;»
Η Κωνσταντούλα Ρέντζου είχε ανάψει μυριάδες κεριά στον Αϊ –Νικόλα για να τα έχει καλά, κι εκείνος δεν της έκανε στο τέλος το χατίρι…»
* * *
Το μυθιστόρημα του Αρτινού Βαγγέλη Κούτα (εκδ. ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, 2013, σελ. 414) απεικονίζει γυμνή, την απρόσιτη και απάτητη από εχθρούς, ορεινή περιοχή του Ανωγείου Πρεβέζης, όπου κυριαρχούν η πείνα, η φτώχεια, η σκληρή δουλειά, οι αγέρηδες, η βροχή, το χιόνι, ο φόβος, ο θάνατος, η αρχέγονη λαχτάρα του ανθρώπου να σκοτώνει, η ωμότητα, η καταπίεση του χωροφύλακα, η απουσία του κράτους και του νόμου, η αδικία, η ανυπακοή, η αυστηρότητα των ηθών, τα όπλα, η βία , η αιματηρή αυτοδικία, η βεντέτα, το εθιμικό δίκαιο, η εκδίκηση, η μπέσα, οι δεσμοί αίματος και πάνω από όλα οι άγραφοι νόμοι συνηθειών, διάρκειας τετρακοσίων χρόνων.
Το βιβλίο αυτό είναι η συγκλονιστική μυθιστορηματική βιογραφία των αδελφών Ρεντζαίων, με καταγωγή από το Ανώγι της Πρέβεζας.
Είναι η ιστορία δυο παιδιών, που είχανε πάρει όρκο και αποφασίσανε να αποδώσουνε δικαιοσύνη, για το χαμό του πατέρα τους.
Είναι η ιστορία των ορφανών του Ανωγείου ,που τους πήρε η κατρακύλα και έσπειραν τον τρόμο και τον θάνατο σε όλη την Ήπειρο, με απαγωγές, ληστείες και πληρωμένες δολοφονίες.
Είναι η ιστορία των ορφανών του Κώστα Ρέντζου, που για εκδίκηση έκαναν τρία φονικά το 1917, κι έπειτα βγήκαν στο κλαρί γιατί τους κυνηγούσαν όλοι.
Είναι η ιστορία των δυο ληστών των βουνών, που κυριαρχούσαν στην Ήπειρο από το 1917 έως το 1927.
Είναι η ιστορία των δυο παρανόμων, που είχαν κρησφύγετο στο Δρυόφυτο και λημέρι σε μια σπηλιά, την Κορακοφωλιά, που φάνταζε σαν ένα σκοτεινό μάτι, πάνω από το Ανώγι.
Είναι η ιστορία των δυο ληστών, που με κρύο αίμα σκότωναν πιο εύκολα έναν άνθρωπο από ένα αρνί.
Είναι η ιστορία δυο αδελφών ληστών, που αγνοούσαν και παράβλεπαν τους νόμους των ισχυρών.
Είναι η ιστορία των δυο ορφανών της Κωνσταντούλας Ρέντζου, που η διεφθαρμένη πολιτεία και οι μπαμπέσηδες πολιτικοί και οι εξαγορασμένοι τους προστάτες, τους αποκαλούσαν στυγερούς δολοφόνους.
Είναι η ιστορία του Γιάννη και του Θύμιου, που είχαν σύντροφο … τον Χάρο.
Είναι η ιστορία των δυο θρυλικών ληστών, που είχαν μπέσα και ήταν προστάτες των φτωχών και αδυνάτων.
Είναι η ιστορία των Ρεντζαίων, που είχαν συνεργάτες στη μεγάλη ληστεία της Πέτρας, στα υψηλά κλιμάκια της χωροφυλακής Ηπείρου και της υψηλής κοινωνίας των Ιωαννίνων.
Είναι η ιστορία των δυο αδελφών Ρεντζαίων, που πετούσαν στις αετοράχες και ένιωθαν αθάνατοι.
Είναι η ιστορία των αδελφών Ρεντζαίων, που έτρεχαν σαν τον άνεμο από ράχη σε ράχη και δεν λογάριαζαν την εξουσία.
Είναι η ιστορία του Γιάννη Ρέντζου, που τραγουδούσε σεβνταλίδικα δημοτικά τραγούδια, του έρωτα και της καρδιάς.
Είναι η ιστορία αυτών των δυο λύκων και αετών, που τους έκρυβαν οι λόχμες, οι σπηλιές, η νύχτα, οι φίλοι χωρικοί και κτηνοτρόφοι και τα απάτητα ηπειρώτικα βουνά και τα λαγκάδια.
Είναι η ιστορία των Ανωγειατών ληστών, που παγιδεύτηκαν στο όνειρό τους.
Είναι η ιστορία των «Ρομπέν των ηπειρωτικών δασών».
Είναι η ιστορία των «Βασιλέων της ευάνδρου Ηπείρου».
Είναι η ιστορία των «ιπποτών των ορέων».
Είναι η ιστορία των «ωραίων των ορέων».
Είναι η ιστορία των «αγριμιών του Ανωγείου», με το αλάθητο ένστικτο.
Είναι η ιστορία των «λύκων του Ανωγείου».
Είναι η ιστορία των δυο αδελφών, που έγιναν καίσαρες στην πόλη των Ιωαννίνων.
Είναι η ιστορία των δυο αμνηστευμένων ληστών, που τους χρησιμοποίησαν στο Σώμα χωροφυλακής…
Είναι η ιστορία των τρομερών Ρεντζαίων, που δεν συνελήφθησαν ποτέ, σε ελληνικό έδαφος, που τους κυνηγούσαν θεοί και δαίμονες, αλλά τους κάρφωσαν Ηπειρώτες του Βουκουρεστίου και έτσι καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν στην Κέρκυρα.
Είναι η ιστορία των Ρεντζαίων ,που έγιναν ο τρόμος των εχθρών και η ασφάλεια των φίλων .
Είναι η ιστορία των Ρεντζαίων, που τα έργα τους πήραν μυθικές διαστάσεις.
Είναι η ιστορία των αδελφών Ρεντζαίων, που η σκιά τους δέσποζε παντού στην Ήπειρο.
Είναι η ιστορία των παιδιών του Κώστα Ρέντζου, που είχαν φανερούς εχθρούς τα αποσπάσματα και συγγενείς των σκοτωμένων και εκατοντάδες κρυφούς εχθρούς.
Είναι η ιστορία των αδίστακτων αδελφών Ρεντζαίων, που κυριαρχούσαν και τριγυρνούσαν, από το Ανώγι έως τα Τζουμερκοχώρια και από τα Ζαγόρια έως τον Αχέροντα
Είναι η ιστορία του Γιάννη και Θύμιου Ρέντζου, εκδικητές και κυνηγημένοι ληστές των βουνών.
Είναι η ιστορία του Γιάννη Ρέντζου, που ερωτεύτηκε παράφορα την δεκαεφτάχρονη Χαρίκλεια Κολοβού, κόρη του Βορειοηπειρώτη προστάτη τους.
Είναι τέλος η ιστορία της νεοαπελευθερωθείσας Ηπείρου ,όπου εξέθρεψε ληστές, που απέδιδαν δικαιοσύνη και όπου η παρανομία βασίλευε παντού, διότι η Ήπειρος ήταν ξεχασμένη από θεούς, ανθρώπους και το ελληνικό Κράτος.
Είναι η ιστορία της πάμφτωχης Ηπείρου ,όπου επικρατούσαν άγραφοι νόμοι συνηθειών, διάρκειας τετρακοσίων χρόνων.
Αν και η δράση τοποθετείται στην Ήπειρο και εξιστορεί το ανελέητο κυνηγητό των Ρεντζαίων, που βγήκαν στην παρανομία στις αρχές του 20ου αιώνα, το «Αετοί και Λύκοι» πόρρω απέχει από το να είναι ένα τοπικιστικό μυθιστόρημα.
Απεικονίζει λαμπρά την ορμή του ανθρώπου προς την ανυπακοή, τη δικαιοσύνη και την ελευθερία, δηλαδή πρωτίστως εναντία στους διεφθαρμένους πολιτικούς, στην κρατική καταστολή και την αδικία των ντόπιων και ξένων κατακτητών. Είναι μια Ιστορία πανανθρώπινη και οικουμενική.
Για να αποκτήσει το παρόν τη δύναμη που μόνον η ελπίδα μπορεί να μας προσφέρει, χρειάζονται όχι απλώς οι σοφοί άνθρωποι αλλά και οι μεγάλες, οι ατρόμητες και ανυπότακτες ψυχές, εκείνες, που πάνω από τους τάφους και τα ερείπια, που άφησαν πίσω τους, στήνουν θρυλικές γέφυρες και ενώνουν τον φτωχό και αδύναμο κόσμο.
Το βιβλίο αυτό είναι απαραίτητο για όσους διαθέτουν ιστορική μνήμη, αλλά και για όσους ενδιαφέρονται να διαβάσουν ένα μυθιστόρημα όπου η Ιστορία διακρίνει τους πρωταγωνιστές της στην αφανή ζωή της καθημερινότητας και όχι στη συνταρακτική των μεγάλων εξαιρέσεων…
Ο Βαγγέλης Κούτας γεννήθηκε στη Βίγλα Άρτας του Δήμου Αμβρακικού το 1953 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Για έξι χρόνια παρουσίασε από την τηλεόραση του 902 έλληνες συγγραφείς στην εκπομπή Δρόμοι της Λογοτεχνίας. Άλλα έργα του είναι «Μια χαραμάδα φως», «Χωρίς παραλήπτη», «Η κραυγή του Ήταυρου», «Το τανγκό της εξουσίας» κ.α.
Κώστας Τραχανάς
