Το φθινόπωρο μπήκε για τα καλά και οι προβολές του Cine-Δράση συνεχίζονται κάθε Πέμπτη στις 20.15 στο ΤΥΠΕΤ (Π. Μπακογιάννη 38-42). Η πρώτη ταινία της σεζόν την Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου είναι το κλασικό αριστούργημα του Ελία Καζάν «Λεωφορείον ο Πόθος»
HΠA, 1951. Διάρκεια: 122΄. Σκηνοθεσία: Elias Kazan. Σενάριο: Tennessee Williams, Oscar Saul. Πρωταγωνιστούν: Vivien Leigh, Marlon Brando, Kim Hunter, Karl Malden. Μουσική: Alex North.Φωτογραφία: Harry Stralding.
Χρειάζονται πολλά πράγματα για να κάνεις μια αριστουργηματική ταινία που θα μείνει στην ιστορία. Το φιλμ «Λεωφορείον ο Πόθος» τα έχει όλα. Έναν ιδιοφυή σκηνοθέτη τον Elias Kazan. Ένα δυνατό, ρεαλιστικό και μαγικό σενάριο, το έργο «A Streetcar Named Desire», ένα από τα πιο γνωστά και σημαντικά θεατρικά του 20ου αιώνα, που έγραψε ο εξαιρετικός Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας και ο φίλος του Kazan, Tennessee Williams και για το οποίο κέρδισε, το 1948, το βραβείο Pulitzer Καλύτερου Δραματικού Έργου. Μια δυνατή ομάδα ηθοποιών. Και μόνον οι πρωταγωνιστές, δύο από τα ιερά τέρατα από καταβολής κινηματογράφου, οι Marlon Brando και Viviane Leigh αρκούν.
To story της ταινίας
H Blanche DuBois (Vivien Leigh), μια όμορφη καθηγήτρια από τις Νότιες Πολιτείες, μετά από τον πλειστηριασμό της οικογενειακής περιουσίας της, επισκέπτεται στη Νέα Ορλεάνη την εγκυμονούσα αδερφή της Stella, που ζει με τον σύζυγό της Stanley Kowalski, έναν πολύ αρρενωπό αλλά αγροίκο Πολωνό μετανάστη, τον οποίο λατρεύει. Ο Stanley, περνάει τις ελεύθερες ώρες του πίνοντας και χαρτοπαίζοντας με τους φίλους του. Εκδηλώνει από την αρχή την αντιπάθειά του για την Blanche, αλλά κυριεύεται από έναν ανομολόγητο ερωτικό πόθο για αυτήν. Από την άλλη η υπερευαίσθητη και υπερβολική Blanche, αντιμετωπίζει υποτιμητικά τον Stanley, του οποίου βρίσκει την ταπεινή καταγωγή ανεπαρκή για την δική της και της αδελφής της ευγενική προέλευση και καλή ανατροφή. Αλλά παρόλα αυτά έλκεται και αυτή από τον πρωτόγονο ερωτισμό του. Η επίσκεψη της Blanche είναι προσωρινή, καταλήγει όμως να μείνει μαζί τους για καιρό. Στην διάρκεια της συγκατοίκησης τους, συμβαίνουν έντονες συγκρούσεις ανάμεσα στην Blanche και τον Stanley, τον Stanley και τη Stella, η Blanche φλερτάρει τον Mitch, φίλο του Stanley, ενώ σταδιακά αποκαλύπτονται μυστικά του παρελθόντος της. Όλα αυτά, προκαλούν εντάσεις και πολλαπλά ξεσπάσματα από όλους τους ήρωες που αναστατώνουν δυσάρεστα τις ζωές τους. Η κορύφωση των εντάσεων είναι ο βιασμός της Blanche από τον Stanley και η νευρική κρίση της, μετά την οποία θα καταλήξει σε ίδρυμα.
H Blanche απεικονίζεται ως η τελευταία εκπρόσωπος της παλιάς αριστοκρατίας, θυμίζει την στερεοτυπική εικόνα της «ωραίας του νότου», που χαρακτηρίζεται από θηλυκότητα, ευαισθησία, αφέλεια, παθητικότητα, ματαιοδοξία και καλούς τρόπους. Μια γυναίκα με πικρές μνήμες από τις φυλετικές και σεξουαλικές αμαρτίες των προγόνων της, η οποία προσπαθεί να επιβιώσει στο μοντέρνο κόσμο καταφεύγοντας στο αλκοόλ, την τρέλα, την ανηθικότητα. Ο Stanley είναι μεν αμόρφωτος, έχει ξενική καταγωγή και εργάζεται χειρωνακτικά, αλλά ενσαρκώνει το στερεότυπο της αρρενωπότητας, της φυσικής δύναμης των κτηνωδών ενστίκτων και έχει καταφέρει τα πάντα βασιζόμενος στην σκληρή προσωπική του εργασία. Επιπλέον, έχοντας γεννηθεί στις ΗΠΑ αυτοπροσδιορίζεται ως Αμερικανός τιμώντας ταυτόχρονα την πολωνική του καταγωγή, προσωποποιώντας την αμερικανική ταυτότητα και κουλτούρα της βιομηχανικής εποχής που διαμορφώθηκε από τον συνδυασμό διαφορετικών εθνοτήτων και πολιτισμών.
To «American dream»
Κάθε ένας από τους τρεις βασικούς χαρακτήρες αναπαριστά μία διαφορετική έκφανση αυτού που έχει ονομαστεί «αμερικανικό όνειρο». Το αμερικανικό όνειρο βασίζεται στην ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι η κοινωνία της Αμερικής προσφέρει ισότιμες και απεριόριστες ευκαιρίες επιτυχίας και κοινωνικής ανέλιξης σε όλους όσοι ενστερνίζονται την ισχυρή ηθική της εργασίας, ανεξάρτητα από την ταξική ή εθνική τους προέλευση. Ο Stanley επιχειρεί να εκπληρώσει αυτό το όνειρο, κυρίως μέσω της προσωπικής του εργασίας, αλλά και από την πώληση της οικογενειακής περιουσίας της Stella. Η Blanche, τα μόνα μέσα που διαθέτει για να εκπληρώσει το όνειρο, μετά και την απώλεια της περιουσίας της, είναι το κοινωνικό κύρος που της παρέχουν η εκπαίδευσή και η καταγωγή της, τα οποία και επικαλείται κάθε φορά που εκφοβίζεται, είτε από τους ανθρώπους, είτε από την ίδια τη ζωή.
Το θεατρικό έργο και ανέβηκε για πρώτη φορά στο Broadway, το 1947, σημειώνοντας τεράστια επιτυχία. Ο Kazan χρησιμοποίησε στην ταινία, τους ηθοποιούς της θεατρικής παράστασης που ο ίδιος σκηνοθέτησε, με εξαίρεση την Vivien Leigh, στον ρόλο Blanche, ρόλο που στο θέατρο υποδυόταν η Jessica Tandy. Γύρισε όλη την ταινία σε ένα σκηνικό δύο δωματίων, χρησιμοποιώντας μία μόνο μηχανή λήψης και κάνοντας κοντινά πλάνα στα πρόσωπα των ερμηνευτών, τεχνική που δίνει ένταση στις εκφράσεις τους. Τα παιχνίδια με το φωτισμό, τονίζουν την ατμόσφαιρα που σε κάποιες στιγμές θυμίζει θρίλερ. Η Vivien Leigh, στον ρόλο της τραγικής Blanche, δίνει την πιο συγκλονιστική ερμηνεία της καριέρας της. Υπέροχοι είναι η Kim Hunter στον παθητικό ρόλο της αδελφής της και ο Karl Malden στον ρόλο του μοναχικού άνδρα που την ερωτεύεται αλλά την εγκαταλείπει όταν αποκαλύπτεται το παρελθόν της. Και φυσικά αψεγάδιαστος είναι ο, 27χρονος τότε, Marlon Brando, με την αστείρευτη γοητεία του που δίνει μια θεσπέσια και ταυτόχρονα κτηνώδη ερμηνεία. Συνολικά η υποκριτική πρόταση του Brando, ο ζωώδης μαγνητισμός, τα ωμά συναισθήματα που ξεχείλιζαν στην οθόνη χωρίς ηθικολογικούς φραγμούς και υποκριτικές κορώνες, έμελλε να αφήσει ιστορία και να αποτελέσει υπόδειγμα για πολλούς μεταγενέστερους συναδέλφους του.
Τα βραβεία της ταινίας
Η ταινία έμεινε κλασική και σήμερα θεωρείται αριστούργημα για το θέμα της και τις ανεπανάληπτες ερμηνείες των πρωταγωνιστών της. Στην εποχή της, πήρε άριστες κριτικές, σημείωσε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία και προτάθηκε για δώδεκα Όσκαρ, κερδίζοντας τέσσερα, τα τρία ήταν για τις ερμηνείες των Leigh, Malden και Hunter. Το τέταρτο βραβείο ήταν αυτό της Καλύτερης Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης (Richard Day, George James Hopkins). Ο Brando ήταν ο μόνος από τους πρωταγωνιστές της που, μολονότι υποψήφιος, δεν τιμήθηκε με το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου, το οποίο κέρδισε ο Humphrey Bogart για την ερμηνεία του στην ταινία «Η Βασίλισσα της Αφρικής». Το φιλμ τιμήθηκε επίσης με ένα Βραβείο BAFTA, μία Χρυσή Σφαίρα, το Ειδικό Βραβείο και το Πρώτο Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας στο Φεστιβάλ Βενετίας και είχε ένα μεγάλο πλήθος άλλων μεγαλύτερων ή μικρότερων διακρίσεων. Το 1997 πήρε την 45η θέση στην λίστα με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών, με απόφαση του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου.
