Καλλισπέρη: Μεταρρυθμίστρια της Εκπαίδευσης με «παρακαταθήκη» στο Χαλάνδρι

Μνήμες του παρελθόντος ξύπνησε η πρόσφατη βράβευση 1ου Γενικού Λυκείου Χαλανδρίου – Καλλισπέρειου, στο πλαίσιο του 6ου Διεθνούς Μαθητικού Διαγωνισμού με θέμα «Στιγμές από την ιστορία των σχολείων» που διοργάνωσαν το Μουσείο Σχολικής Ζωής και το Τμήμα Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης και Ψηφιακών Μέσων του υπουργείου Παιδείας. Το ΓΕΛ μαζί με το 1ο – 2ο Γυμνάσιο οφείλει το όνομα και τη στέγασή τους στο Χαλάνδρι στην παιδαγωγό Σεβαστή Καλλισπέρη, η οποία προσέφερε τα οικόπεδά της στην περιοχή, μέσα στα οποία κτίστηκαν και λειτουργούν μέχρι σήμερα οι σχολικές μονάδες.

Η ίδια γεννήθηκε το 1858 στην Αθήνα. Ο πατέρας της, Νικόλαος, ήταν Καλύμνιος και έλαβε μέρος στην επανάσταση του 1821, διετέλεσε γραμματεύς του Ιωάννη Κωλέττη και υπουργός Δικαιοσύνης.
Ήταν άνθρωπος που θέλησε να δώσει στα παιδιά του μεγάλη μόρφωση, αν και εκείνα τα χρόνια, επικρατούσε η άποψη ότι, τα γράμματα ήταν περιττά για τις γυναίκες, μιας και ο προορισμός τους ήταν να γίνουν καλές νοικοκυρές και σύζυγοι. Η Σεβαστή Καλλισπέρη τελείωσε τη Σχολή Χιλλ, αλλά δεν μπόρεσε να φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αφού απέρριψαν την αίτησή της, λόγω του ότι οι δευτεροβάθμιες σπουδές της, δεν ήταν ισότιμες των αγοριών.

Μελέτησε με ιδιωτικούς δασκάλους στο σπίτι της, όλα τα μαθήματα του δημόσιου Αρρεναγωγείου και κατάφερε να αριστεύσει στις δευτεροβάθμιες σπουδές της, ύστερα από εξετάσεις ενώπιον επιτροπής καθηγητών, του Πανεπιστημίου και της Μέσης Εκπαίδευσης. Και πάλι δεν έγινε δεκτή από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, γιατί αντιδρούσαν οι καθηγητές και οι φοιτητές στην παρουσία γυναικών στο Πανεπιστήμιο. Έτσι, ο πατέρας της την έστειλε στο Παρίσι, όπου μετά από εξετάσεις στη Σορβόννη, άρχισε τις σπουδές της στη Φιλοσοφική Σχολή και το 1891, πήρε το διδακτορικό της δίπλωμα, αφού διαγωνίστηκε με άλλους 130 φοιτητές και κατάφερε να καταταχθεί 18η.

Η σύνδεση με το Χαλάνδρι

Η Σεβαστή Καλλισπέρη επέστρεψε στην Ελλάδα και διορίστηκε το 1892 δασκάλα των γαλλικών και ελληνικών στο Αρσάκειο, ενώ παράλληλα παρέδιδε στο σπίτι της, ιδιαίτερα μαθήματα ελληνικής και γαλλικής φιλολογίας, ιστορίας, οικιακής οικονομίας, ηθικής και ψυχολογίας. Το 1897 έκανε πρόταση μεταρρύθμισης του γυναικείου εκπαιδευτικού συστήματος, η οποία δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο περιοδικό «Οικογένεια». Την ιδέα αυτή συμπεριέλαβε στα δύο εκπαιδευτικά νομοσχέδια που υπέβαλε στη Βουλή το 1899, «Περί ιδρύσεως Ανωτέρων Παρθεναγωγείων του Κράτους» και «Περί ελληνοπρεπούς και πρακτικωτέρας δημοσίας εκπαιδεύσεως και περί ιδρύσεως Διδασκαλείου Θηλέων του Κράτους».

Το 1906 ταξίδεψε στην Αμερική, όπου παρέμεινε για πέντε χρόνια. Εκεί, μελέτησε τη «βιοτεχνική και βιομηχανική εκπαίδευση» και το αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα, προκειμένου να προτείνει λύσεις, για τη βελτίωση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Μετά την επιστροφή της, ίδρυσε σε διάφορες ελληνικές πόλεις τις «Εταιρείες Κυριών» και τα «Εργαστήρια», εισήγαγε τις σχολικές ποδιές και στην εισήγησή της, στο τμήμα της Γυναικείας Αγωγής, επισήμανε την ανάγκη, να δοθεί πρακτική κατεύθυνση στην εκπαίδευση, προτείνοντας να διδάσκονται στο δημοτικό πρακτικά μαθήματα, όπως η σηροτροφία, η μελισσοκομία, η κηπουρική, η ανθοκομία.

Επίσης, ασχολήθηκε με αναλύσεις κειμένων της αρχαιοελληνικής γραμματείας, όπως και με μεταφράσεις ξένων θεατρικών έργων (μιλούσε Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά). Έγραψε αρκετά βιβλία, μεταξύ των οποίων τις μελέτες «Η Ολυμπία και οι Ολυμπιακοί αγώνες», 1896 και «Ηρωίδες εν τη ποιήσει και εν τη ιστορία», 1901. Όπως ανέφερε σε έρευνά της η κάτοικος του Χαλανδρίου, Πόλλυ Καλλέργη, αφιέρωσε τη ζωή της, στη βελτίωση και αναβάθμιση της ελληνικής εκπαίδευσης και λίγο πριν πεθάνει, το 1953, κληροδότησε με σκοπό να αξιοποιηθεί για τις ανάγκες της εκπαίδευσης, στο ελληνικό δημόσιο την περιουσία της: το πατρικό της σπίτι, που βρισκόταν απέναντι από την Ακρόπολη, καθώς και τα οικόπεδα στην περιοχή Χαλανδρίου, μέσα στα οποία κτίστηκαν και λειτουργούν μέχρι σήμερα, το 1ο και το 2ο Γυμνάσιο – Γενικό Λύκειο Χαλανδρίου (Καλλισπέρεια).