Γράφει ο Χρήστος Παπασιδέρης: MD, PhD Αγγειοχειρουργός, Γ. Γ. Ένωσης Αγγειοχειρουργών Ελλάδος
Η καπνιστική συνήθεια ή αλλιώς το «κάπνισμα», αποτελεί, δυστυχώς, μάστιγα των καιρών μας, με τους περισσότερους να δοκιμάζουν το πρώτο τους τσιγάρο σε νεαρή ηλικία. Οι λόγοι που οδηγούν κάποιον στο κάπνισμα είναι πολλοί: περιέργεια, μίμηση, ευχαρίστηση, συναισθηματικοί λόγοι, στρες, κ.ά. Δυστυχώς, όμως, καταλήγει σε μια βλαβερή συνήθεια, από την οποία, στη συνέχεια, οι περισσότεροι δεν καταφέρνουν να απαλλαγούν. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία που εξέδωσε η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, καπνίζει το 37% των ενηλίκων ενώ, παράλληλα, ξοδεύονται 25 – 30 εκατ. ευρώ ανά έτος για τσιγάρα.
Ποιες, όμως, είναι οι επιπτώσεις και το πραγματικό κόστος που επιφέρει αυτή η επιζήμια συνήθεια, στην υγεία μας; Οι συνέπειες του καπνίσματος στον ανθρώπινο οργανισμό είναι πολλές και επηρεάζουν πολλά συστήματά του, με αποτέλεσμα -μεταξύ άλλω ν- τη δημιουργία παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος, όπως, βρογχίτιδα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, πνευμονική υπέρταση, άσθμα, διάμεσες πνευμονικές ασθένειες, καρκίνο του πνεύμονα, στυτική δυσλειτουργία, κ.ά. Επιπρόσθετα, το κάπνισμα προκαλεί μεγάλες βλάβες στα αγγεία και έναν από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου, που προκαλούν αθηρωμάτωση των αγγείων.
Ανευρύσματα
Το ανεύρυσμα είναι η εντοπισμένη διάταση, η αύξηση της διαμέτρου δηλαδή μιας αρτηρίας, σε ποσοστό άνω του 50% της φυσιολογικής διαμέτρου. Ο βασικότερος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση ανευρύσματος κοιλιακής αορτής είναι το κάπνισμα, το οποίο αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης ανευρύσματος, κατά πέντε φορές. Στην περίπτωση εμφάνισης ανευρύσματος, η θνητότητα υπερβαίνει το 65% και η νοσηρότητα το 50% προκαλώντας μόνιμες νευρολογικές βλάβες, μερικές εκ των οποίων επηρεάζουν την ικανότητα αυτοεξυπηρέτησης.
Περιφερικές αγγειοπάθειες
Περιφερική αγγειοπάθεια ονομάζουμε τις στενώσεις των αρτηριών που μεταφέρουν το αίμα στα πόδια και τα χέρια. Αν μια αρτηρία που φέρνει αίμα π.χ. σε ένα πόδι φράξει, τότε η συνέπεια μπορεί να είναι μέχρι και ο ακρωτηριασμός του ποδιού. Δυστυχώς, οι περισσότεροι ασθενείς που εμφανίζουν τη συγκεκριμένη πάθηση,ανήκουν στην κατηγορία των καπνιστών. Αν η θρόμβωση είναι σε αρτηρία και το αίμα δεν μπορεί να κυκλοφορήσει, τότε ο σχετικός ιστός που ανεφοδιάζεται χάνει την επαφή με το οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά, με αποτέλεσμα τον αιφνίδιο θάνατο μέσα σε μερικά λεπτά.
Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι σε σύγκριση με τους μη καπνιστές, όσοι καπνίζουν για περισσότερο από 40 χρόνια ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα, διατρέχουν περίπου 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για περιφερική αρτηριακή νόσο. Τα καλά νέα είναι πως όταν διακοπεί το κάπνισμα, τα στενώματα αυτά στις αρτηρίες υποχωρούν σταδιακά.
Καρωτιδική Νόσος
Η στένωση της καρωτίδας αποτελεί ένα συχνό και σοβαρό πρόβλημα καθώς δημιουργεί συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν σε εγκεφαλικό επεισόδιο. Άνω του 50% των εγκεφαλικών οφείλονται στην καρωτιδική νόσο. Αποτελέσματα μελετών δείχνουν πως ακόμα και οι καπνιστές που δεν εμφανίζουν κανένα κλινικό σύμπτωμα, σε ποσοστό 89,7% είχαν αθηρωματικές βλάβες. Η διάρκεια και η συχνότητα του καπνίσματος αυξάνει το ποσοστό της καρωτιδικής στένωσης κατά 0.34% και 0.31% ανά έτος. Ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη αθηρωματικών πλακών στις καρωτίδες είναι το κάπνισμα.
Ηλεκτρονικό τσιγάρο
Τα E-cigarettes είναι ηλεκτρονικές συσκευές παροχής νικοτίνης με μεγάλη ποικιλία στις συγκεντρώσεις της, τους διαλύτες και τα αρωματικά υλικά που εμπεριέχουν. Το γεγονός πως υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία στα είδη του ηλεκτρονικού τσιγάρου, δυσχεραίνει την αξιολόγηση των επιπτώσεών τους στην υγεία. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο φαίνεται να προκαλεί τις ίδιες βλάβες στα αγγεία με εκείνες που προκαλεί το συμβατικό κάπνισμα. Οι επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία είναι χρόνιες, απαιτούν, δηλαδή, ακόμη και δεκαετίες για να εκδηλωθούν, άρα, απαιτείται η πάροδος αρκετών ετών για την πιο αξιόπιστη εκτίμηση των επιπτώσεων του ηλεκτρονικού τσιγάρου.
Η έρευνα που διεξήχθη από το UNC School of Medicine (Πανεπιστήμιο Ιατρικής της Βόρειας Καρολίνας), αποκάλυψε πως το ηλεκτρονικό τσιγάρο προκαλεί τις ίδιες θανατηφόρες ανοσολογικές αποκρίσεις που προκαλεί και το κανονικό τσιγάρο, όπως επίσης και δικές του, μοναδικές αποκρίσεις. Πρόσφατα περιστατικά θανάτου στις ΗΠΑ από ηλεκτρονικό τσιγάρο που ανακοινώθηκαν, έστρεψαν την προσοχή όλων μας, θέτοντας σε επιφυλακή όλο τον μηχανισμό της Υγείας.
Το κάπνισμα είναι ένα φαινόμενο, το οποίο έλαβε διαστάσεις παγκόσμιας πανδημίας κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Λαμβάνοντας υπόψη τις καταστρεπτικές συνέπειες του στον ανθρώπινο οργανισμό, το κάπνισμα είναι, ίσως, ο πιο επιζήμιος παράγοντας για την υγεία του ανθρώπου. Είναι ξεκάθαρο σε όλους, ότι η συγκεκριμένη μάστιγα συνιστά ένα πολύπλοκο πρόβλημα, για το οποίο δεν υπάρχουν απλές λύσεις. Η ανάπτυξη πολυεπίπεδων στρατηγικών σε συνδυασμό με συγκεκριμένα σχέδια δράσης και ενημέρωσης, τόσο σε εγχώριο, όσο και σε διεθνές επίπεδο, αποτελούν μονόδρομο.
Στη χώρα μας, όπως προαναφέραμε, το συγκεκριμένο θέμα, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της σύγχρονης υγείας. Η συνεχής και μόνιμη ενημέρωση, σε συνδυασμό με τις συμβουλές από τους ειδικούς, για τη διακοπή του καπνίσματος, αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση, για τη μόνιμη διακοπή του.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε τον κ. Χ. Παπασιδέρη στα ιδιωτικά του ιατρεία, στο Μαρούσι και την Καλλιθέα, καλώντας για ραντεβού στο +30 6933425152, ή να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα Αγγεία & Υγεία, στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://aggeiakaiygeia.gr.
