Οι δυσκολίες
Η αποκομιδή των δομικών στοιχείων μετά την καταστροφή του κτιρίου έγινε με τα χέρια και με καρότσια. Οι κάδοι γέμιζαν και το βράδυ ερχόταν φορτηγό και τα μάζευε. Δύο ολόκληρους μήνες διήρκησε η αποκομιδή. Όλα έγιναν με ιδιαίτερη δυσκολία. Η οδός Ερμού, δε μπορούσε να «κλείσει» και να διακοπεί η κυκλοφορία των αυτοκινήτων σε ένα τόσο νευραλγικό σημείο του κέντρου της Αθήνας και το πίσω μέρος του κτιρίου, «βλέπει» στο πολύ στενό δρομάκι της Αγίας Ειρήνης, από το οποίο μετά βίας χωράει κανονικό αυτοκίνητο. Μετά άρχισαν οι εκσκαφές, στις οποίες παρών ήταν πάντα ο αρχαιολόγος της Γ’ Εφορείας προϊστορικών και κλασσικών αρχαιοτήτων, Γιώργος Μιχαλόπουλος. «Στο πλαίσιο της αντιστήριξης του διατηρητέου, έπρεπε να στήσουμε 4 τσιμεντένια βάθρα και να τα τοποθετήσουμε μισό μέτρο προς τα κάτω. Έτσι ανακαλύψαμε και τα αρχαία», λέει ο κ. Μιχαλόπουλος. «Τα ευρήματα δεν μου προκαλούν εντύπωση. Όλη η περιοχή είναι γεμάτη από αρχαιότητες, σε όλα τα κτίσματα αυτού του δρόμου γίνονται εργασίες ανασκαφής, εξ ου κι η παρουσία μας εκεί».
Όταν το κτίριο πουληθεί ή νοικιαστεί προκειμένου να κατασκευαστεί από την αρχή, θα πρέπει καταρχάς να κρατήσει τους τοίχους στηριγμένους όπως είναι τώρα -ξοδεύτηκαν άλλωστε πολλά χρήματα για τη στήριξη αυτών των δύο τοίχων- και να γίνουν και πάλι ανασκαφές. Τα αρχαία που θα βρεθούν θα πρέπει να συντηρηθούν. Από πάνω τους θα τοποθετηθεί πιθανότατα τζάμι από το οποίο τα αρχαία θα είναι ορατά.
Ο αρχαιολόγος και λέκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Πάλλης, μάς είπε πάντως, ότι όλη η περιοχή γύρω από την Ακρόπολη ήταν κατοικημένη από τον πέμπτο αιώνα π. Χ. γι αυτό κι εκεί βρίσκονται πάντα ευρήματα. «Οι εποχές είναι χτισμένες η μία πάνω από την άλλη», λέει. «Αν γινόταν ανασκαφή δεκάδων μέτρων θα φτάναμε μέχρι τον κλασική περίοδο».
Οι πρώτες κινήσεις του Β. Ζορμπά
Το κτίριο που είχε υποστεί σημαντικές ζημιές από το σεισμό της 7ης Σεπτεμβρίου του 1999 είχε χαρακτηριστεί ως επιδεκτικό επισκευής αφού βρισκόταν σε πολύ κακή κατάσταση. Ήταν εγκαταλειμμένο για πολλά χρόνια, με στέγη κατεστραμμένη, οροφές υπό κατάρρευση και γεμάτο μπάζα, σκουπίδια και ακαθαρσίες. Ήταν ένα κτίσμα ιδιαίτερα επικίνδυνο, τόσο από κτιριακής πλευράς όσο και από πλευράς δημόσιας υγιεινής.
Το θέμα της επικινδυνότητας του κτιρίου ήταν γνωστό στις εκάστοτε Διοικήσεις εδώ και πολλές δεκαετίες.
Χρόνια συζητείτο το αν και πώς έπρεπε να επισκευαστεί και να δοθεί προς αξιοποίηση.
Ο δήμαρχος Βασίλης Ζορμπάς λίγο καιρό μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, αντιλαμβανόμενος την επιτακτική ανάγκη επισκευής του κτιρίου λόγω των παραγόντων επικινδυνότητας αλλά και λόγω της ανάγκης αξιοποίησης του κληροδοτήματος προς όφελος του Δήμου, ζήτησε από το Υπουργείο Οικονομικών και από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών (ΣΟΕ),την επ’ αμοιβή εκπόνηση Μελέτης-Έκθεσης Εκτίμησης. Γρήγορα είχε στα χέρια του την έκθεση με αριθμό Φ. 7242/12513/06.09.2012
Το 2012, ο δήμαρχος εισηγήθηκε προς το Δημοτικό Συμβούλιο την έγκριση της αξιοποίησης του κτιρίου σύμφωνα με την προτεινόμενη από το ΣΟΕ ως βέλτιστη λύση,την εκμίσθωση δηλαδή του ακινήτου με τον όρο της επέκτασης, αποκατάστασης και ανακαίνισής του από το μισθωτή, με επιμέλεια και δαπάνες του, υπό την παραδοχή της εκμίσθωσης για χρονική διάρκεια 25 ετών.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών (ΣΟΕ, Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, ιδιώτες μηχανικοί), για την αποκατάσταση και ανακαίνιση του κτιρίου, το κόστος ανερχόταν στο ποσό του 1.900.000 ευρώ περίπου, ποσό απαγορευτικό για τα οικονομικά του Δήμου -ειδικά την εποχή των δραματικών περικοπών εσόδων και κρατικών επιχορηγήσεων προς τους Δήμους.
Η Μελέτη – Έκθεσης Εκτίμησης του ΣΟΕ ήταν στη διάθεση οποιουδήποτε πολίτη ενδιαφερόταν προκειμένου να λάβει γνώση και να ενημερωθεί. Τότε ενδιαφέρον για την αναστήλωση και την αξιοποίησή του, είχε εκφράσει μόνον ο Δήμος Αθηναίων, ο οποίος μέσω ενός προγράμματος ΕΣΠΑ θα μπορούσε –μεταξύ άλλων διατηρητέων κτιρίων στο κέντρο- να το αναλάμβανε. Για κάποιο λόγο αυτό δεν προχώρησε ποτέ.
Η Γ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων
Η Γ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων είναι Περιφερειακή Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, της οποίας η αρμοδιότητα ανάγεται σε όλα τα θέματα σχετικά με τη διατήρηση, προστασία και τη φύλαξη των αρχαιοτήτων, την επιστημονική έρευνα, την αποκάλυψη, τη διατήρηση, τη συντήρηση, την ανάδειξη των αρχαιοτήτων και την έκθεσή τους στα Μουσεία, τη μελέτη, τον προγραμματισμό, τη διαχείριση και την εκτέλεση οιουδήποτε αρχαιολογικού έργου συντήρησης, επισκευής, αποκατάστασης, αναστήλωσης, ανάδειξης και διαμόρφωσης των μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, καθώς και του φυσικού ή μη περιβάλλοντός τους, την εκτέλεση όλων των ανωτέρω έργων με αυτεπιστασία και απολογιστικά, την επιστημονική μελέτη και δημοσίευση των αρχαιοτήτων, τη διαχείριση των μνημείων των αρχαιολογικών χώρων, των Μουσείων και των Συλλογών, στον χώρο ευθύνης της, που ανήκουν στο κράτος, καθώς και με την εν γένει μέριμνα εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας περί προστασίας των αρχαιοτήτων.
Το προσωπικό της μετέχει στο έργο αυτό, καθώς και στη διεξαγωγή συστηματικών και σωστικών ανασκαφών ή άλλων αρχαιολογικών έργων και ερευνών, στη μελέτη και διοργάνωση των μονίμων και περιοδικών εκθέσεων, στη διαμόρφωση ανάπτυξης και λειτουργίας των αρχαιολογικών χώρων, στην οργάνωση, προβολή και λειτουργία των μουσείων, ανάλογα με τις υπηρεσιακές ανάγκες και ανεξάρτητα από την κατανομή τους στα επιμέρους τμήματα.
