Γράφει ο Γιάννης Σκουτέρης, πρώην αντιδήμαρχος Χολαργού και επ. δικηγόρος
Στο τακτικό ετήσιο Συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) για θέματα Α΄ βαθμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μεταξύ άλλων, κατατέθησαν πολιτικές θέσεις και προτάσεις προκειμένου να ληφθούν υπόψη από την κυβέρνηση και πολιτικά κόμματα του Εθνικού Κοινοβουλίου. Όπως το διαχρονικό – και τετριμμένο – η αναβάθμιση του θεσμικού και λειτουργικού ρόλου στη βάση εγγύτητας και αποκέντρωσης. Με το σύνθημα ισχυρή Αυτοδιοίκηση, σημαίνει καλύτερη Ελλάδα.
Θυμίζει κάπως την διακήρυξη του μακαρίτη Άκη Τσοχατζόπουλου όταν ήταν υπουργός Εσωτερικών το 1987, σύμφωνα με την οποία γι’ αυτόν η χρονιά εκείνη χαρακτηριζόταν «χρονιά Αυτοδιοίκησης» και αργότερα επακολούθησαν τα ξεχασμένα ήδη Συνοικιακά Συμβούλια (Σ.Σ.) προς ενίσχυση δήθεν των Δήμων και Κοινοτήτων «επιγραφόμενα» στη σχετική διάταξη «Λαϊκή Συμμετοχή». Με τη θέσπιση των Σ.Σ. τονιζόταν ότι αυτά αποκτούν αρμοδιότητες αποφασιστικές ως πρόκριμμα των Δημοτικών Συμβουλίων, όμως παρ’ ότι διατέθηκαν αρκετά κονδύλια για την εγκατάστασή του και λειτουργία του, οι δε αποφάσεις τους παρέμειναν διακοσμητικές, απλώς γνωμοδοτικές και ο θεσμός έσβησε πριν περπατήσει.
Επίσης κατά το Συνέδριο, όπως υποστηρίχθηκε από συνέδρους και τον πρόεδρο οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι της Αυτοδιοίκησης από 1.1.2024 θα ενισχυθούν τουλάχιστον κατά 15% για την παραγωγική ανασυγκρότηση – ανάπτυξη της χώρας. Ενώ είναι γνωστό ότι τα τελευταία χρόνια οι πόροι έχουν μειωθεί κατά 60%, οι παρακρατηθέντες και θεσμοθετημένοι πόροι των Δήμων και όχι λίγοι, δεν αποδίδονται στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) παρ’ ότι η πολιτεία όφειλε να το πράξει αυτό από το 2010, ο δε υπουργός Εσωτερικών δεν συμφωνεί ή επιφυλάσσεται για την χρηματοδότηση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), επικαλούμενος νομικά εμπόδια, προφανώς διότι πρόκειται για επιχειρήσεις και όχι νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.
Όσον αφορά για το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» όπου οι συμβάσεις του προσωπικού φθάνουν και την εικοσαετία, δεν καθίσταται δυνατόν, δυστυχώς, οι εργαζόμενοι να μονιμοποιηθούν παρ’ ότι έχει κριθεί νομολογιακά ότι οι ανάγκες που καλύπτουν είναι διαρκείς και πάγιες. Στο παρελθόν η περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου αρνήθηκε την αξιοποίηση των δημοτικών υπαλλήλων, υποσχόμενη πως όταν έλθει στην εξουσία θα «ταράξει» στην νομιμότητα, ενώ τους ΟΤΑ θεωρούσε «ράφι» για τα στελέχη που ατύχησαν στην πολιτική σκηνή.
Γίνεται πολύς λόγος περί αυτοτέλειας των ΟΤΑ, η οποία και αν υπάρχει δεν αρκεί καθ’ όσον προς τούτο είναι αναγκαία και η αυτονομία υπό την έννοια να έχουν δικαίωμα ψηφίσεως κανόνων δικαίου που θα ρυθμίζουν την περιοχή τους αλλά και την λειτουργία των ΟΤΑ. Λαμβανομένου υπόψη ότι σήμερα δεν μπορούν να προσλάβουν ούτε διμηνίτες πυροσβέστες – εργάτες καθαριότητος κλπ. καίτοι τους πληρώνουν οι ίδιοι και είναι γνώστες των αναγκών τους.
Προ παντός οι ΟΤΑ α΄ βαθμού στερούνται της βασικής αρμοδιότητας να χαρακτηρίζουν κοινόχρηστους χώρους πλατείες και σχολεία, αφού τα δημοτικά τους Συμβούλια περιορίζονται απλώς να γνωμοδοτούν και όχι να αποφασίζουν. Ρόλος που ανήκει στην κεντρική εξουσία όπως θέματα Παιδείας, Υγείας και πολεοδομικού Σχεδιασμού, κατά Συνταγματική Επιταγή. Παρά ταύτα, τα παραπάνω ζητήματα δεν θεραπεύτηκαν με την τελευταία αναθεώρηση του Συντάγματος ούτε απασχόλησαν ιδιαίτερα τις κυβερνήσεις που η κάθε μία με τον τρόπο της χαρακτηρίζει τους Δήμους κύτταρο της Δημοκρατίας.
Το δε πρόσφατο τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ, δεν έγινε αντιληπτό ότι ασχολήθηκε, όπως όφειλε, με τα καυτά ζητήματα που ενδιαφέρουν άμεσα τον δημότη, πλην των άλλων την μεταφορά αρμοδιοτήτων π.χ. του ΕΝΦΙΑ στους Δήμους, τον καθορισμό επίσης της αντικειμενικής αξίας ακινήτων αφού οι ίδιοι συντηρούν και συμβάλλουν στην βελτίωση και αξιοποίηση τούτων κλπ. περιοριζόμενο κυρίως στο να εξαγγείλει γενικά την διεκδίκηση οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας των Δήμων, ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων με ένα μοντέλο διοίκησης του κράτους.
Ας μου επιτραπεί να κάνω μια μακρινή αναδρομή στο 1887 επί εποχής Χαριλάου Τρικούπη, ο οποίος από το βήμα της Βουλής έλεγε: «Δώστε μου νομοσχέδιο για νομάρχες όχι διοικούντες αλλά επαγρυπνούντες, για τις τοπικές αρχές, υποστηρίζοντας ότι η τοπική αυτοδιοίκηση είναι βάση της ελευθερίας». Υποσημείωση: Παρόμοιο νομοσχέδιο επί κυβερνήσεως Πλαστήρα με βάση νομοθετήματα του 1923 και 1927 δεν ψηφίσθηκε αφού το κείμενο και εισηγητική έκθεση χάθηκαν στην πορεία τους προς τη Βουλή.
