Γράφει ο Φοίβος Ιωσήφ
Ηταν χειµώνας, σχεδόν είχε νυχτώσει, όταν ο πατέρας µου µου έδωσε ένα τηλεγράφηµα για να το πάω στον ΟΤΕ. Επάνω στο τηλεγράφηµα έγραφε την ένδειξη «επιδοθήτω νύκτωρ». Το εγχείρησα στον αρµόδιο υπάλληλο και του είπα πως το τηλεγράφηµα έπρεπε να παραδοθεί κατά τη διάρκεια της νύχτας και όχι να φθάσει την εποµένη το πρωί. «Μα νεαρέ µου -µου είπε ο αρµόδιος υπάλληλος- το γράφετε καθαρά ‘’επιδοθήτω νύκτωρ’’, απόψε θα το παραδώσουµε».
Οι υπάλληλοι του ΟΤΕ τότε ήξεραν πως έτσι έπαιρναν εντολή να παραδώσουν το τηλεγράφηµα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η λέξη ήταν προστακτική παθητικού αορίστου. Πιάσε το αυγό και κούρεψτο.
Μην προσπαθήσετε σε κανένα λεξικό να εξηγήσετε την ελληνική αυτή φράση στα Αγγλικά, στα Γαλλικά, στα Ισπανικά ή στα Κινέζικα. Θα σας γράψει πάσαν ανοησίαν ή ακόµη και βλακείαν. Τα ελληνικά αποδίδουν έννοιες και ολόκληρες εικόνες µόνον µε δύο λέξεις. Για παράδειγµα, τολµήστε να µεταφράσετε την φοβερή έκφραση «ειρήστω εν παρόδω», -ας ειπωθεί κι αυτό- κατά τη διάρκεια της κουβέντας µας. Οι Πορτογάλοι µαζί µε τους Τούρκους και τους Άραβες θα τα καταφέρουν στη γλώσσα τους σε περίπου δύο χιλιάδες χρόνια, ίσως και λιγότερο, µέχρι τότε θα προσπαθούν. Κουράγιο. Καλά, να µην µπλέξουµε στα Γαλλικά τα µπούτια µας µε αυτό που είπε ο Λεωνίδας στον Ξέρξη µε δύο λέξεις «Μολών λαβέ». Η γαλλική µετάφραση είναι «πάρτα όλα – prends tout».
Τι λέτε βρε αγράµµατα κουµπαράκια, η πραγµατική µετάφραση είναι: «αν έχεις κώλο κύριε Ξέρξη για έλα προς παραλαβήν». ∆εν κατάλαβε τη µετάφραση ο Πέρσης βασιλιάς και έστειλε τα εικοσάρια της πατρίδας του και τα µακέλεψε ο βασιλιάς Λεωνίδας· έσφαξε είκοσι χιλιάδες παιδιά σε τρεις µέρες σαν αρνιά στις θερµοπύλες. Κι όταν δεν άντεχε άλλο να τους στέλνει στην ψησταριά, δέχτηκε ένα βέλος από µακριά και υπέκυψε. Από κοντά το σπαθί του µόνον αποκεφάλιζε.
Οι σπαρτιατικές κοπίδες χρησιµοποιούνταν στον πόλεµο και στα σφαγεία. Για σκέψου να τολµούσες να χαστουκίσεις τον Λεωνίδα µε την ελπίδα να γυρίσει και το άλλο µάγουλο για να τον ξαναραπίσεις. Θα σου έκαναν αµέσως µία καλή εξέταση του κατώτερου πεπτικού συστήµατος για να διαπιστώσουν την ποιότητα των εντέρων σου για να µην πάθαινε καµιά δηλητηρίαση ο στρατός της Σπάρτης από το σπληνάντερο που θα έψηναν ο ίδιο απόγευµα.
Βέβαια υπάρχουν και δεκάδες άλλες εκφράσεις των Αρχαίων Ελλήνων. Μια από αυτές είναι: «Ως έπος ειπείν»: µε λίγα λόγια, µε µία λέξη.
Αν συνεχίσουµε θα κουραστούµε· ας συνεχίσουµε λοιπόν κι άλλη φορά στο επικείµενο µέλλον.
