ΕΠΕΑΠΤΕΡΟΕΝΤΑ
Γράφει ο Άγγελος Πολύδωρος
Ας θυμηθώ τις σπουδές μου στην Πάντειο Ανωτάτη Σχολή Πολιτικών Επιστημών: Την Τρίτη 10/6/25, ο Τσίπρας στο Ινστιτούτο του, διάβασα ότι μίλησε για την «ανάγκη ενός Νέου Πατριωτισμού απέναντι στην ολιγαρχία και την κλεπτοκρατία».
Τι σημαίνει όλο αυτό;
Ένα βαθύ αίτημα κοινωνικής, πολιτικής και ηθικής αναγέννησης. Υποδηλώνει ότι ο πατριωτισμός -η αγάπη για την πατρίδα- δεν μπορεί να περιορίζεται σε τυπικές εκφράσεις εθνικής υπερηφάνειας, αλλά πρέπει να στρέφεται -ενεργά- κατά των δυνάμεων που υπονομεύουν το δημόσιο συμφέρον και τη δημοκρατία: την Ολιγαρχία (συγκέντρωση της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας σε χέρια λίγων που ελέγχουν «τους αρμούς» της, παρακάμπτοντας τη βούληση της πλειοψηφίας και την Κλεπτοκρατία (συστηματική εκμετάλλευση του κράτους και των δημόσιων πόρων από μια διαπλεκόμενη ελίτ, μέσω διαφθοράς, πελατειακών σχέσεων, φοροδιαφυγής ή κατάχρησης εξουσίας).
Γιατί Νέος Πατριωτισμός;
Διότι, «νέος» σημαίνει επανερμηνεία και επαναδιατύπωση του Πατριωτισμού: Όχι ως εθνικιστική ρητορεία, αλλά ως ηθική στάση ευθύνης απέναντι στην κοινωνία. Όχι υποταγή στην εξουσία, ούτε αδιαφορία, αλλά αντίσταση σε όσους λυμαίνονται τον δημόσιο πλούτο και τη δημοκρατία και συμμετοχή σε «συλλογικότητες αντίστασης».
Πώς εφαρμόζεται αυτό πρακτικά;
Με την ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Δημόσιο έλεγχο της εξουσίας και της οικονομίας. Καταπολέμηση της διαφθοράς με θεσμική θωράκιση. Στήριξη της κοινωνικής δικαιοσύνης. Ανάκτηση του νοήματος του κοινού καλού απέναντι στον ατομικισμό και στον κυνισμό των ελίτ.
Υπάρχει πολιτικός για την πρακτική εφαρμογή;
Η απάντηση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τοπικά συμφραζόμενα, ιστορικά παραδείγματα και προσωπικές αντιλήψεις πάνω στο «τι σημαίνει Νέος Πατριωτισμός». Δεν ξέρω ποιον θα μπορούσε να επικαλεστεί ο Τσίπρας αν τον ρωτούσαν «ποιος ενσάρκωσε (ή πλησίασε, έστω) ιδέες κοντά σε αυτή τη λογική». Θα προσπαθήσω να είμαι αντικειμενικός: υπάρχουν δυο πιθανοί.
Ίσως ο Αλέκος Αλαβάνος (αν τον θυμήθηκε), ο οποίος μιλούσε κάποτε έντονα για τη σύγκρουση με την ολιγαρχία, για δημοκρατική αναγέννηση, δεν συνδέθηκε με προσωπική φιλοδοξία εξουσίας και υποστήριξε ανοιχτά κοινωνικά κινήματα.
Ίσως ο Αλέξης Τσίπρας του 2012-2015. Κατά την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, πρόβαλε έντονα ένα λόγο κατά των «νταβατζήδων της διαπλοκής» και υπέρ της λαϊκής κυριαρχίας. Ωστόσο, η κυβερνητική του θητεία παρέα με τους ακροδεξιούς του Π. Καμμένου (2015-2019) τον διέψευσε. Ειδικά μετά το δημοψήφισμα του 2015 (Είδατε; Έδειξα όση αυτοσυγκράτηση μπορούσα).
Σημαντική επισήμανση: Κανένας πολιτικός δεν είναι αμιγώς «καθαρός», ούτε εκπροσωπεί απόλυτα ένα ιδανικό. Όμως το ζητούμενο, δεν είναι το αλάθητο πολιτικό πρόσωπο, αλλά η κατεύθυνση που εκφράζει: Αν αντιστέκεται στην κλεπτοκρατία και το πελατειακό κράτος, αν υπηρετεί το κοινό συμφέρον με διαφάνεια και γενικά αν εμπνέει εμπιστοσύνη.
