Γράφει η
Ελένη
Κονιαρέλλη – Σιακή
Τι πιο όμορφο και νοσταλγικό από το να μιλήσουμε για την ΠΑΣΧΑΛΙΑ και τα μυρωδάτα λουλούδια της, αυτές τις Άγιες Ημέρες της θλιβερής Σταύρωσης και της λαμπρής Ανάστασης του Χριστού μας;
Το υπέροχο δέντρο της πασχαλιάς έχει συνδέσει το όνομά του με το γεγονός ότι ανθίζει μία φορά το χρόνο (ή και κάθε δύο χρόνια), για 20 έως 30 ημέρες μόνο, κοντά στην εορτή του Πάσχα και προαναγγέλλει ότι ήρθε η Άνοιξη, αρκεί να έχουμε υπομονή και να περιμένουμε το ξύπνημα της ανθοφορίας όλης της φύσης.
Το δέντρο της πασχαλιάς είναι γνωστό και με το όνομα «ΑΠΡΙΛΗΣ», και έτσι το βρίσκουμε περισσότερο στα χωριά. Τα ευωδιαστά της άνθη τα βρίσκουμε στους κήπους και στις αυλές των σπιτιών να λούζονται στις χρυσές ακτίνες του ήλιου, αλλά και στολισμένα μπουκέτα μέσα σε όμορφα ανθοδοχεία όπου αποτελούν το προμήνυμα της Ανάστασης του Ιησού Χριστού. Κυρίως όμως η πασχαλιά χρησιμοποιείται πολύ για τον στολισμό του Επιταφίου και της Εκκλησίας τη Μεγάλη Εβδομάδα, καθώς ντύνεται στα μωβ, σκεπασμένη με τη θλίψη της Μεγάλης Παρασκευής, και στα λευκά για την ημέρα της Ανάστασης. Τα χρώματα των λουλουδιών της, μιλώντας τη δική τους γλώσσα, συμβολίζουν, τα λευκά άνθη τη νεανική αθωότητα, και τα μωβ (ανοικτό μωβ «λιλά») συμβολίζουν τα πρώτα συναισθήματα και τα καρδιοχτύπια της αγάπης.
ΜΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΑΣΧΑΛΙΑΣ
Η ΠΑΣΧΑΛΙΑ, είναι είδος φυτού μικρού ή μεγάλου θάμνου ή και μικρού δέντρου που έχει τη βοτανική ονομασία (στη λατινική γλώσσα) «σύριγγα η κοινή» και ανήκει στην οικογένεια των ελαιόδεντρων, τα ελαιώδη. Έχει βαθυπράσινα φύλλα σε σχήμα καρδιάς και απλώνεται από χαμηλά με πολλαπλούς βλαστούς, και μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 6-7 μέτρα. Είναι γηγενής στη βαλκανική χερσόνησο και φυτρώνει συνήθως σε πετρώδεις λόφους. Στην Ελλάδα είναι αυτοφυής στην ηπειρωτική χώρα, από τα βόρεια σύνορα μέχρι τη Βόρεια Θάλασσα.
Το καφετί ξύλο της πασχαλιάς έχει την υψηλότερη πυκνότητα από όλα τα ξυλώδη είδη της Ευρώπης. Η ονομασία της πασχαλιάς «σύριγγα» έχει προέλθει από τα άνθη της που μοιάζουν με «αυλούς». Ακόμα, τα άνθη της είναι -συνήθως- λιλά και λεπτοκαμωμένα και δημιουργούν μεγάλες και εντυπωσιακές ταξιανθίες που έχουν μεθυστικό άρωμα. Είναι εδώδιμα και χρησιμεύουν για τον αρωματισμό μελιών και γλυκισμάτων.
Τέλος προσθέτουμε, ότι είναι ευρεία η καλλιέργεια της πασχαλιάς σε πολλές χώρες. Στη Βόρεια Αμερική επιλέχτηκε ως το «επίσημο λουλούδι» της ψυχρής πολιτείας Νιου Χάμσαϊρ των Ηνωμένων Πολιτειών, επειδή «συμβολίζει το σκληρό χαρακτήρα των ανδρών και των γυναικών της Πολιτείας του Γρανίτη…» (έτσι υπονοείται η αντοχή του μεσογειακού αυτού φυτού στο ψυχρό κλίμα της Πολιτείας).
ΜΥΘΟΙ & ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΑΣΧΑΛΙΑΣ!
1. Την άνθιση της πασχαλιάς διαβάζουμε ότι την ακολουθεί ένας πολύ ωραίος μύθος που την κάνει ακόμα πιο σπουδαία και ενδιαφέρουσα, γιατί έχει άμεση σχέση με την Ανάσταση του Ιησού Χριστού:
«Λέγεται ότι το δέντρο εκείνο, πρόσφερε τη δροσιά και τον ίσκιο του στην Παναγία και στον Ιωσήφ, όταν εκείνοι κατευθύνονταν προς την Αίγυπτο με τον μικρό Ιησού Χριστό στην αγκαλιά στη μεγάλη τους προσπάθεια να σώσουν τον Χριστό από τη δολοφονική μανία του Ηρώδη. Τότε η Παναγία ευλόγησε το πανέμορφο δέντρο της ΠΑΣΧΑΛΙΑΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΤΟΛΙΣΜΕΝΟ ΜΕ ΕΥΩΔΙΑΣΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ!
Όμως, ο μύθος, μας λέει ότι το δέντρο πήρε το όνομά του λίγο καιρό αργότερα, όταν οι Ιουδαίοι βασάνισαν και σταύρωσαν τον Σωτήρα Χριστό. Τότε φύτρωσε το δέντρο κοντά στον Γολγοθά και βλέποντας τον Ιησού να σταυρώνεται, μαράθηκε από τον καημό του… Όμως όταν μετά από τρεις ημέρες ο Χριστός αναστήθηκε, το δεντράκι ζωντάνεψε και γέμισε με τσαμπιά από όμορφα μυρωδάτα λουλούδια και καταπράσινα φύλλα, για να γιορτάσει και αυτό τη μεγάλη γιορτή της Ανάστασης του Ιησού. Αυτή ήταν η ΠΑΣΧΑΛΙΑ!»
2 . Όμως οι πασχαλιές ήταν γνωστές από την Αρχαιότητα.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, υπήρχε στην Αρχαία Ελλάδα μια πανέμορφη Νύμφη, η Σειρήνα. Ο θεός Πάνας την ερωτεύτηκε και την ακολουθούσε παντού όπου πήγαινε, και εκείνη για να γλιτώσει από εκείνον μεταμορφώθηκε στον αρωματικό θάμνο της πασχαλιάς.
3. Μια ακόμα όμορφη παράδοση για την πασχαλιά, μας έρχεται από τη μακρινή Αδελαΐδα.
Μας λέει, ότι υπήρχε ένα δέντρο που ξυπνούσε πάντα πρώτο μέσα στο βαρύ χειμώνα. Στολιζόταν με ευωδιαστά πανέμορφα λουλούδια και περίμενε χαρούμενο να ξυπνήσουν και τα υπόλοιπα δέντρα της φύσης …για να το θαυμάσουν και να το καμαρώσουν! Όμως ήρθε μια χρονιά που όλα άλλαξαν. Εκείνο το πρωινό, ο ήλιος φοβισμένος κρύφτηκε πίσω από τα κατάμαυρα σύννεφα. Όλα τα κλαδιά είχαν σκύψει τα κεφαλάκια τους και τα κλαδιά τους… Όσο και να περίμενε το στολισμένο δέντρο να το θαυμάσουν, κανείς δεν του έδινε σημασία. Γεμάτο απορία, ρώτησε τα δέντρα που ήταν κοντά του: «Τι συμβαίνει;» Κι εκείνα τότε του είπαν:
«Ο Χριστός ήταν επάνω στον Σταυρό του μαρτυρίου και πέθαινε…» Το δέντρο συγκλονίστηκε. Ένιωσε μεγάλη ντροπή, γιατί ενώ ο Δημιουργός του υπέφερε, αυτό σκεπτόταν μόνο τον εαυτό του και την ομορφιά του… Τότε, η ξύλινη καρδιά του πόνεσε τόσο πολύ που έβγαλε ένα μωβ χρώμα και άλλαξαν όλα τα λουλούδια του και από λευκά έγιναν μωβ.
Αυτό το δέντρο είναι η Πασχαλιά που ανθίζει κάθε ΠΑΣΧΑ!
Στην Ανάσταση του Χριστού μας, η σεμνή ΠΑΣΧΑΛΙΑ πλημμυρίζει ανάταση την ψυχή των Χριστιανών, στοχεύοντας στα ουράνια και στον πνευματικό καθαρμό.
