Γράφει η Ελένη Κονιαρέλλη – Σιακή.
Ο Παρθενώνας είναι ο ναός που κατασκευάστηκε προς τιμήν της θεάς Αθηνάς, προστάτιδας της πόλης της Αθήνας. Υπήρξε το αποτέλεσμα της συνεργασίας σημαντικών αρχιτεκτόνων και γλυπτών στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα. Οι αρχιτέκτονες του Παρθενώνα ήταν ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης, και – πιθανόν – ο Φειδίας που είχε και την ευθύνη του γλυπτού διάκοσμου.
Η αρχαιοελληνική λέξη Παρθενών, σήμαινε το διαμέρισμα / δωμάτιο ανύπαντρης γυναίκας (παρθένου) σε μια κατοικία. Στην περίπτωση του Παρθενώνα φαίνεται να χρησιμοποιήθηκε αρχικά μόνο για ένα δωμάτιο του ναού. Ελληνο-Αγγλικό Λεξικό αναφέρει πως αυτό το δωμάτιο βρισκόταν στον δυτικό σηκό του Παρθενώνα. Ο Ζαμαουρί Γκριν υποστηρίζει, ότι ο Παρθενώνας ήταν χώρος στον οποίο φορούσαν το πέπλο στο άγαλμα της θεάς Αθηνάς μία ομάδα 4 κοριτσιών, που επιλέγονταν για να υπηρετήσουν την πόλη τους κάθε χρόνο, κατά τη διάρκεια των Παναθηναίων. Το άγαλμα της θεάς Αθηνάς, βρισκόταν επάνω σε μία δωρική κιονοστοιχία σχήματος πι (Π), που δημιουργούσε ένα υπερώο, από το οποίο οι επισκέπτες μπορούσαν να θαυμάσουν από διάφορα σημεία το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς Αθηνάς. Πίσω από αυτό φυλασσόταν ο θησαυρός, δηλαδή, τα πολύτιμα αφιερώματα στη θεά! Η πρώτη πηγή στην οποία ολόκληρο το κτίριο χαρακτηρίζεται ως «Παρθενών», είναι σε κείμενο του ρήτορα Δημοσθένη τον 4ο αιώνα π.Χ. Σε έγγραφα του 5ου π.Χ. αιώνα, το κτίσμα αναφερόταν ακόμη ως «ο ναός ».
Ο Παρθενώνας, το ανεπανάληπτο αυτό έργο τέχνης, έχει διανύσει μία ιστορική και πολυτάραχη διαδρομή μέσα στους αιώνες. Έχει πορευτεί μαζί με την Αθήνα, η οποία τον γέννησε. Άλλαξε πολλές φορές χέρια βέβηλων κατακτητών που πάτησαν και κατέστρεψαν τον Ιερό Βράχο. Επιχειρώντας μία επιστροφή στον χρόνο, θα συναντήσουμε όλα τα δύσκολα και δυσάρεστα εκείνα γεγονότα, που η θύμησή τους μας γεμίζει θλίψη και αγανάκτηση μαζί. Τα ιστορικά στοιχεία μιλούν από μόνα τους και μας θυμίζουν ότι:
• 6ος μ.Χ. αιώνας: Ο Παρθενώνας μετατρέπεται σε χριστιανικό ναό, αφιερωμένο πρώτα στην Αγία Σοφία και κατόπιν στην Παναγία (Παναγιά η Αθηνιώτισσα). Το 1458 πέφτει στα χέρια των Τούρκων και γίνεται το « Φρούριο των Αθηνών » (Ατίνα Καλεσί).
• 17ος αιώνας: Η Ακρόπολη είναι πια τζαμί.
• 16 Σεπτεμβρίου 1487: Στη διάρκεια της εκστρατείας του Ενετού Φραγκίσκου Μοροζίνι, μία οβίδα τινάζει στον αέρα την πυριτιδαποθήκη του φρουρίου και καταστρέφει ένα μεγάλο μέρος της ανατολικής πλευράς του μνημείου.
• Αρχές του 19ου αιώνα: Ο λόρδος Έλγιν αποσπά περίπου το 60% των γλυπτών της ζωφόρου του Παρθενώνα και τα μεταφέρει με πλοίο στη Βρετανία. Το 1926 τα γλυπτά αγοράζονται από το Αγγλικό κράτος.
• 1822: Η Ακρόπολη περνά οριστικά στα χέρια των Ελλήνων. Πρώτος φρούραρχος ορίζεται ο οπλαρχηγός της Επανάστασης Οδυσσέας Ανδρούτσος.
• 1825: Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, κατηγορείται (από το πρώην πρωτοπαλλήκαρό του Γιάννη Γκούρα, και φυλακίζεται στην Ακρόπολη. Δολοφονείται και το πτώμα του πετιέται από τον βράχο της Ακρόπολης, για να πιστέψει ο κόσμος ότι σκοτώθηκε στην προσπάθειά του να δραπετεύσει!
• 12 Ιανουαρίου 1827: Στη διάρκεια της πολιορκίας της Ακρόπολης από τον Κιουταχή και τον Ομέρ Βρυώνη καταστρέφεται η στέγη του Ερεχθείου. Κλεισμένοι μέσα στην Ακρόπολη ήταν 1.400 άνδρες, και ανάμεσά τους ο Μακρυγιάννης και ο Γκούρας.
• 27 Απριλίου 1941: Γερμανός αξιωματικός δίνει εντολή στον εύζωνα Κων/νο Κουκίδη, να κατεβάσει την ελληνική σημαία. Εκείνος τυλίγεται με αυτήν και αυτοκτονεί πέφτοντας από τον ιερό βράχο. (Υπάρχουν πολλά ερωτηματικά για το γεγονός αυτό).
• 31 Μαΐου 1941: Δύο φοιτητές, ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας, κατεβάζουν την Γερμανική σημαία από την Ακρόπολη μέσα στη γερμανική κατοχή. Οι Γερμανοί εξαγριώνονται, και οι Έλληνες αγαλλιάζουν. « Διενεργούνται αυστηραί ανακρίσεις. Οι ένοχοι και οι συνεργοί αυτών θα τιμωρηθώσι δια της ποινής του θανάτου » γράφει η ανακοίνωση των γερμανικών αρχών. Αλλά δεν τα κατάφεραν. Και η πράξη αυτή θάρρους και αυτοθυσίας αναπτέρωσε το ηθικό των υπόδουλων Ελλήνων με οδυνηρά αποτελέσματα για τους κατακτητές. (άρθρο Π. Ελευθερίου).
Ο Παρθενώνας είναι ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα μνημεία του κόσμου. Αποτελεί το λαμπρότερο έργο τέχνης της Αθηναϊκής Πολιτείας. Περίπτερος ναός από πεντελικό μάρμαρο, αντιπροσωπεύει την τελειότητα και την αρμονία του Δωρικού ρυθμού. Αποτελεί το κορύφωμα της ελληνικής κλασικής αρχιτεκτονικής, και είναι ένα από τα τελειότερα έργα της παγκόσμιας τέχνης.
Ο Παρθενώνας μοιάζει σα να ξεφυτρώνει μέσα από τη γη! Σα να τον γέννησε ο βράχος επάνω στον οποίο πατάει! Όλοι τον θαύμασαν! Όμως πολλοί τον ζήλεψαν και προσπάθησαν να τον αντιγράψουν. Μερικοί άλλοι τον κατέκτησαν, και πολλοί τον λάβωσαν, και κάποιοι άλλοι τον κομμάτιασαν…
Όμως εκείνος ατάραχος επάνω στον βράχο του, καλημερίζει κάθε πρωί τον Αττικό ουρανό με περηφάνια και φως!
