Γράφει η Ελένη
Κονιαρέλλη – Σιακή
Στάθηκα για αρκετά λεπτά έξω από τη βιτρίνα του µεγάλου βιβλιοπωλείου, θαυµάζοντας το παράξενο εξώφυλλο του νέου βιβλίου που µε προσοχή ήταν τοποθετηµένο µπροστά-µπροστά στο κέντρο της βιτρίνας πίσω από το τζάµι.
Το εξώφυλλο αυτό έδειχνε δύο υπέροχα ροζ φλαµίνγκο που στέκονταν πολύ κοντά το ένα απέναντι στο άλλο, κοιτάζονταν θαρρείς στα µάτια, είχαν ακουµπήσει απαλά τα ράµφη τους σ’ ένα αλλιώτικο τρυφερό φιλί, έχοντας ζωγραφίσει στο κενό το καθένα µε τον µακρύ κυρτό λαιµό του µία καµπύλη γραµµή, που όµως και τα δυο µαζί σχηµάτιζαν µία καρδιά που νόµιζες ότι θ’ ακούσεις τον σαστισµένο και γρήγορο ήχο της.
Έντονα και απαλά ροζ χρώµατα και κόκκινα και µωβ και βιολετί, και σκούρες πινελιές από τα γειτονικά δέντρα που τα πλαισίωναν, αλλά και λευκές ανταύγειες που σκορπίζονταν επάνω στο πλούσιο φτέρωµα των λεπτεπίλεπτων φλαµίνγκο… όλα αυτά ενωµένα µε µυστήριο και χίλιες απορίες, δικαιολογούσαν µε µια µατιά ότι πολύ σωστά αυτά τα πουλιά, από τα παλιά χρόνια µέχρι τις ηµέρες µας, είχαν κερδίσει τον τίτλο: «Τα πουλιά της αγάπης και του έρωτα». Βέβαια, ο λόγος αυτού του χαρακτηρισµού δεν οφείλεται µόνο στην αέρινη εµφάνιση τους, αλλά κυρίως στον τρόπο που ζουν, που ερωτεύονται, που πολλαπλασιάζονται, και στην έννοια της σταθερής και της απόλυτης αγάπης προς το ταίρι τους για όλη τους τη ζωή.
Τα φλαµίνκγο ή φοινικόπτερα, θα τα συναντήσουµε σε όλον τον κόσµο και θα τα ξεχωρίσουµε από τα άλλα πουλιά από το χαρακτηριστικό ροζ φτέρωµα που έχουν, από τα λεπτά ψηλόλιγνα πόδια τους και τη γαµψή µύτη τους. Η ονοµασία τους φλαµίνγκο προέρχεται: α) Από τα Λατινικά και Ισπανικά, ή β) από την πορτογαλική ή ισπανική λέξη «flamengo», που σηµαίνει «αυτό που έχει το χρώµα της φλόγας». Αλλά, και η ελληνική λέξη «φοινικόπτερος», έχει παρόµοιο νόηµα γιατί σηµαίνει: «Αυτός που έχει φτερά στο κόκκινο χρώµα του αίµατος». Η λέξη «φοινός» σηµαίνει πορφυρός και περιγράφει τον χρωµατισµό των φτερών του πτηνού.
Τα φλαµίνγκο στα ταξίδια τους, αλλά και στους τόπους του προορισµού τους, προτιµούν να είναι σε σµήνη, γιατί έτσι προστατεύονται καλύτερα από τα αρπακτικά και άλλα απρόοπτα. Είναι όµως ενδιαφέρον να δούµε πώς αυτά τα πουλιά δηµιουργούν την οικογένεια τους. Κατ΄αρχήν µαθαίνουµε ότι είναι µονογαµικά πουλιά και οι µελλοντικοί γονείς συνεργάζονται και ετοιµάζουν µαζί τη φωλιά τους, που τη φτιάχνουν µε λάσπη, και θυµίζει ένα µικρό ηφαίστειο. Χωράει ακριβώς µόνο ένα µεγάλο αυγό! Το κλωσούν 28 – 29 ηµέρες και οι δύο γονείς µε σειρά και µόλις εκκολαφθεί το µικρό τους, το ταϊζουν και οι δύο µε ένα υγρό λευκό σαν γάλα που εκκρίνουν και οι δύο από τον λαιµό τους, και είναι πλούσιο σε πρωτεϊνες και λίπη. Έτσι τρέφεται ο νεοσσός και από τους δύο γονείς του µέχρι να γίνει αρκετά µεγάλος για να φάει από µόνος του. Αυτό κρατά περίπου 70 µε 75 ηµέρες από την εκκόλαψή του , και τότε φεύγει από τη φωλιά της «οικογένειας» .
Τα µικρά φλαµίνγκο γεννιούνται µε λευκά φτερά και αποκτούν το χαρακτηριστικό ροζ χρώµα χάρη στις τροφές που καταναλώνουν οι οποίες περιέχουν διάφορες χρωστικές, όπως είναι οι γαρίδες και πολλά άλλα υδρόβια φυτά και γαλαζοπράσινα φύκια, αλλά και µε κόκκινες και κίτρινες και πορτοκαλί χρώσεις, όµως και πολλά άλλα µικρά θαλάσσια ασπόνδυλα. Εδώ βλέπουµε ότι ισχύει στα φλαµίνγκο αυτό που συνηθίζουµε να λέµε: «Είµαστε ό,τι τρώµε…» Τα ροζ φλαµίνγκο, κατά τη µετανάστευσή τους, χάνουν το όµορφο χρώµα που έχουν αποκτήσει, επειδή µένουν χωρίς τροφή για µεγάλο διάστηµα. Όµως όταν φτάσουν στον προορισµό τους και αρχίσουν να τρέφονται κανονικά, το ροζ χρώµα επανέρχεται στο φτέρωµά τους. Όταν τρώνε γυρνούν το κεφάλι τους ανάποδα.
Ένα άλλο ακόµα σηµείο που µας ξεγελά στο φλαµίνγκο είναι στα πόδια του, που νοµίζουµε ότι τα γόνατά του λυγίζουν ανάποδα. Όµως τα γόνατα του πτηνού λυγίζουν κανονικά, όπως και των ανθρώπων, µόνο που τα γόνατα των φλαµίνγκο βρίσκονται πιο ψηλά στα πόδια τους και κρύβονται από το κορµί και τα φτερά τους. Πολύ συχνά το πτηνό στέκεται στις µύτες των ποδιών του και όταν το πόδι λυγίζει, αυτό που βλέπουµε να λυγίζει είναι ο αστράγαλος. Επίσης τα φλαµίνγκο µπορούν να σταθούν για πολύ ώρα µόνο στο ένα πόδι, και µπορούν σ’ αυτή τη στάση και να κοιµηθούν. Θεωρείται πιθανό αυτό να συµβαίνει για να εξοικονοµήσουν περισσότερη σωµατική θερµότητα, δεδοµένου ότι ξοδεύουν αρκετό χρόνο µέσα στο νερό.
ΜΕΓΑΛΟ ΦΛΑΜΙΝΓΚΟ Ή ΦΟΙΝΙΚΟΠΤΕΡΟΣ Ο ΡΟΔΙΝΟΣ!
Θα τον συναντήσουµε στους υδροβιότοπους των παράκτιων χωρών της Μεσογείου, την Αφρική, την Ινδική υποήπειρο, τη Μέση Ανατολή. Ακόµα θα τον συναντήσουµε σε παράκτιες λιµνοθάλασσες, αλµυρές και γλυκές λίµνες, αλυκές, ή εκβολές ποταµών σε λίγες αλλά µεγάλες αποικίες. Στην Ελλάδα είναι «τακτικός αποδηµητικός επισκέπτης», που τον συναντούµε στη χώρα µας συνήθως τον Μάρτιο καθώς πετά προς τα βόρεια, και τον Σεπτέµβριο Οκτώβριο όταν γυρνά προς την Αφρική. Σταµατά κυρίως στους υδροβιότοπους της Θράκης. Όµως µερικά πουλιά ξεχειµωνιάζουν στους υδροβιότοπους της Λέσβου, της Λήµνου, της Κέρκυρας, της Κω, και της Σάµου.
Το Μεγάλο Φλαµίνγκο έχει µήκος 120 – 145 εκατ., 187 εκατ.ύψος, άνοιγµα φτερών 140 – 170 εκατ., και βάρος 3 – 4 κιλά το αρσενικό και 2 – 3,3 το θηλυκό. Έχει λεπτό σώµα και µακρόστενα πόδια και λαιµό. Οι φτερούγες του έχουν χρώµα ανοιχτό ή σκούρο κόκκινο µε µαύρες άκρες. Στον κόσµο υπάρχουν 6 είδη φλαµίνγκο. Τέλος το Μεγάλο Φλαµίνγκο µπορεί να ζήσει έως 33 χρόνια στη φύση, ενώ 40 χρόνια σε αιχµαλωσία.
Συνήθως βλέπουµε αυτά τα εξωτικά πτηνά µαζεµένα στο έδαφος σε µεγάλες οµάδες και πιστεύουµε ότι δεν µπορούν να πετάξουν. Η αλήθεια είναι ότι µπορούν µια χαρά να πετάξουν και κάποια από αυτά πετούν για να µεταναστεύσουν ή για να ζευγαρώσουν. Όταν πρόκειται να διανύσουν µεγάλες αποστάσεις, συνήθως πετούν κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Αφήσαµε για το τέλος, το φαντασµαγορικό θέαµα του χορού του ζευγαρώµατος των ερωτικών φλαµίνγκο, όπως το διαβάζουµε στα ερωτικά ποιήµατα Ελλήνων και ξένων ποιητών. Είναι γνωστό ότι σε πολλά είδη πτηνών, τα αρσενικά είναι αυτά που «φλερτάρουν» µε απίθανους τρόπους επίδειξης για να κερδίσουν την προσοχή των θηλυκών. Όµως τα φλαµίνγκο τόσο τα αρσενικά όσο και τα θηλυκά, συµµετέχουν το ίδιο στα οµαδικά χορευτικά ερωτικά παιχνίδια. Ο χορός του ζευγαρώµατος εκπλήσσει, ενθουσιάζει, και συγκινεί!
Βλέπουµε µια µεγάλη οµάδα φλαµίνγκο να χορεύουν µε ένταση και πάθος γυρνώντας το κεφάλι τους ολόγυρα, κουνώντας και φουσκώνοντας περίεργα το φτέρωµα, κάνοντας απίθανες σβούρες και ευγενικές υποκλίσεις, ή ρυθµικές και απόλυτα συγχρονισµένες παρελάσεις, και πολλές άλλες ακόµα τρυφερές και ερωτικές φιγούρες, µε σκοπό να προσελκύσει το ένα το άλλο… Και όλα αυτά µε σίγουρη γνώση, ότι αυτό το ζευγάρωµα θα έχει διάρκεια όλη τη ζωή τους, δεδοµένου ότι όπως είδαµε και στην αρχή, το φλαµίνγκο είναι µονογαµικό πτηνό! Σίγουρα τα φλαµίνγκο µένουν στη σκέψη µας, ως ένα σύµβολο αγάπης, πίστης, αφοσίωσης και οµορφιάς!
