Γράφει η Ερευνήτρια – Δημοσιογράφος Φανούλα Αργυρού.
«Στόχος της εισβολής ήταν η δημιουργία μιας ομοσπονδίας στην Κύπρο. Η επιχείρηση ήταν επιτυχής, όμως η δημιουργία της ομοσπονδίας στο τραπέζι ακόμα δεν έγινε κατορθωτή. Ο στόχος αυτός παραμένει απραγματοποίητος»
Στρατηγός Κενάν Εβρέν και πρώην Πρωθυπουργός της Τουρκίας («Σημερινή» 12 Φεβρουαρίου 1990)
Στο άρθρο του ο αγαπητός Δρ. Γιάννος Χαραλαμπίδης στην «Σημερινή» 28.5.2023, «Τα βήματα της μετεκλογικής Τουρκίας και οι σκυταλοδρόμοι της αποτυχίας» έγραψε μεταξύ άλλων με υπότιτλο την «κυριαρχική ισότητα»:
«…Οι Κεμαλιστές, τους οποίους ουκ ολίγοι εμφανίζουν ως εναλλακτική και δη καλύτερη πολιτική επιλογή από αυτήν του Ερντογάν, είναι στην ουσία οι δάσκαλοί του και στο Κυπριακό και στα Ελλαδοτουρκικά. Εάν ανατρέξει κάποιος στην ιστορία, θα διαπιστώσει ότι, αυτά τα οποία θεωρεί σήμερα ο Ερντογάν ως πολιτειακή μορφή λύσης στο Κυπριακό, είχαν τεθεί επισήμως τον Φεβρουάριο του 1974 από τον Μπουλέντ Ετζεβίτ ως βάση των διακοινοτικών συνομιλιών. Ενώ τότε η βάση διευθέτησης του προβλήματος ήταν το ενιαίο κράτος και δη τα «13 σημεία» που είχε εισηγηθεί ο Μακάριος το 1963, σε κάθε φάση των συνομιλιών η Τουρκία επιδίωκε την ενσωμάτωση τέτοιων πολιτειακών στοιχείων, ώστε να περνά η λύση προς την ομοσπονδία, την οποία, ειρήσθω εν παρόδω, σύμπασα η πολιτική ηγεσία των Αθηνών και της Λευκωσίας θεωρούσε, τότε, ως διχοτόμηση. Τι είπε, λοιπόν, ο Ετζεβίτ τον Φεβρουάριο του 1974; Διευκρίνισε ότι το Κυπριακό θα επιλυθεί στη λογική της ομοσπονδίας με κυριαρχική ισότητα. Η τουρκική αξίωση προκάλεσε την οργή του Μακαρίου, ο οποίος διέκοψε τις συνομιλίες…»
Ας θυμίσουμε λοιπόν τουλάχιστον τους νεότερους, προσθέτοντας στα όσα ιστορικά έγραψε ο Δρ. Χαραλαμπίδη, για ακόμα μια φορά για τις πάγιες τουρκικές θέσεις αφενός και τις δουλόφρονα προς βρετανούς και Τούρκους απαράδεκτες αμφιταλαντεύσεις και υποχωρήσεις των δικών μας αφετέρου, που μας έσυραν στη σημερινή κατάντια…
3.1.64 Στο τμήμα Σχεδιασμού του βρετανικού Υπ. Εξωτερικών (κοινώς Φόρειν ΄Οφις) ξεκίνησε ο σχεδιασμός ανασύστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας συντονισμένα με την Άγκυρα για δύο ομόσπονδα ισότιμα «συνιστώντα κράτη».
16.1.1964 – Σε σύσκεψη που κάλεσε στο Λονδίνο τα ενδιαφερόμενα μέρη η «εγγυήτρια» Βρετανία, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης R. Denktash συνοδευόμενος από τους Τουρκοκύπριους Οσμάν Ορέκ και Χαλίτ Αλι Ριζά εν τη παρουσία Ελληνοκυπρίων πολιτικών, Γλ. Κληρίδη, Τάσσου Παπαδόπουλοu, Σπύρου Κυπριανού, Στέλλας Σουλιώτη, Σερ Παναγιώτη Κακογιάννη πατέρα της Στέλλας Σουλιώτη (όλοι απεβίωσαν), της τουρκικής και ελληνικής αντιπροσωπείας και βρετανών αξιωματούχων, αξίωσε:
Εθελοντική ανταλλαγή πληθυσμών με αποτέλεσμα ο τουρκικός πληθυσμός να συγκεντρωθεί σε μια περιοχή. Πρόνοιες για ανταλλαγή γης μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων και για αποζημιώσεις όπου δεν θα είναι δυνατή ανταλλαγή… Η Κύπρος μπορούσε να είναι ενωμένο κράτος, νοουμένου και οι Ελληνοκύπριοι αποδέχονταν κάποια τουρκικά δικαιώματα, ή μπορούσε να γίνει ομόσπονδο κράτος…
Ο χάρτης αυτός δημοσιεύθηκε στο βιβλίο του Ελληνοκύπριου κομμουνιστή Εύδωρα Ιωαννίδη με το ψευδώνυμο Δώρος Άλαστος «Cyprus-What now?» που εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1964. Ο συγγραφέας έγραψε πως η διχοτόμηση και η ομοσπονδία με δύο χωριστά κράτη με το 38% του κυπριακού εδάφους να δοθεί στους Τούρκους, συζητείτο έντονα για οκτώ χρόνια στο Λονδίνο (Φόρειν ΄Οφις) 1956-1964. Την ομοσπονδία την αποκάλεσε συγκαλυμμένη διχοτόμηση. Ο χάρτης αυτός να μελετηθεί σε συνδυασμό α) με το βρετανικό υπόμνημα για ‘δύο συνιστώντα κράτη’ 3 Ιανουαρίου 1964 β) τα σχέδια των Τουρκοκυπρίων για δύο κράτη τον Απρίλιο του 1964 και γ) την γραμμή Αττίλα το 1974. Ο Ιωαννίδης μετανάστευσε στη Βρετανία το 1930 και έγινε μέλος του Βρετανικού Κομμουνιστικού Κόμματος το 1932.Έγραψε πολλά βιβλία και δοκίμια, θεατρικά έργα, αρθρογράφησε σε βρετανικές εφημερίδες και έκανε την αυτοκριτική του για τη συμμετοχή του στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Πέθανε το 1978 ήταν αδελφός του Ιερόθεου Κυκκώτη, μια άλλη σημαντική μορφή της κυπριακής ομογένειας στην Αγγλία.
Ο «Φ» 21 Φεβρουαρίου 1964 – Αναφέρετο στο μυστικό έγγραφο που βρέθηκε στο γραφείο του Τουρκοκύπριου υπουργού Γεωργίας Πλουμέρ ημερ. 14 Σεπτεμβρίου 1963 υπογραμμένο από τους Φ. Κουτσιούκ και Ραούφ Ντενκτάς για την προετοιμασία του τουρκικού πραξικοπήματος που ακολούθησε Δεκέμβριος/Ιανουάριος 1963/64 για διάλυση της ΚΔ.
«Φ» – 23 Φεβρουαρίου 1964 – «ΝΕΟΝ ΑΠΟΡΡΗΤΟΝ τουρκικό έγγραφο ΣΥΝΤΑΡΑΚΤΙΚΑΙ αποκαλύψεις της συνωμοσίας ΑΠΡΟΚΑΛΥΠΤΟΣ η συνενοχή της Τουρκίας – ΘΑ ΜΑΣ ΕΠΕΒΑΛΛΕΤΟ Ο ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ – Συμφώνησαν μετά του Μεντερές προ της υπογραφής των συμφωνιών Ζυρίχης επί της «τελικής λύσεως» (Η αναφορά αυτή καλύπτει την μυστική συμφωνία Βρετανού υπ. Αποικιών και Τούρκου πρωθυπουργού Menderes στην Κωνσταντινούπολη στις 16 Δεκεμβρίου 1956, και που οδήγησε στην δήλωση στη Βουλή των Κοινοτήτων 19 Δεκεμβρίου 1956 για ξεχωριστή αυτοδιάθεση της μειονότητας των Τουρκοκυπρίων δίχως να αποκλείεται η διχοτόμησης. Βλέπε βιβλίο της γράφουσας «Διζωνική vs Δημοκρατία» Λεμεσός 2019).
Αύγουστος 1964 – Τουρκικοί αεροπορικοί βομβαρδισμοί της Τυλληρίας και χρήση ναπάλμ.
Στις 12 Ιανουαρίου 1965 ο Τούρκος πρωθυπουργός Ισμέτ Ινονού σε μια τετρασέλιδη επιστολή του προς τον βρετανό πρωθυπουργό έλεγε:
«…Σε αυτή τη κατάσταση, η υποστήριξη του Ηνωμένου Βασιλείου, των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλων συμμάχων στις προτάσεις μας να κατορθώσουμε μια ομοσπονδία στην Κύπρου θα βοηθήσει πολύ τις πιθανότητες σύντομης λύσης…»
Στις 21 Ιανουαρίου 1965 μήνυμα από την βρετανική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον προς το Φόρειν ΄Οφις έλεγε: «…Θα είναι εν πάση περιπτώσει καλύτερα να αποφεύγεται συζήτηση με τους Τούρκους για την θεωρητική αρχή ομοσπονδίας, την υλοποίηση της οποίας ακόμα δεν αποπειράθηκαν να καθορίσουν. ΄Ισως σταδιακά να γίνει κατορθωτός κάποιος τρόπος συμβιβαστικής διευθέτησης τον οποίο οι μεν Τούρκοι να ερμηνεύουν ως ομοσπονδία οι δε ‘Ελληνες ως ενωμένο κράτος…»
(Καταπληκτική εισήγηση. Την εισηγήθηκε στο Φόρειν ΄Οφις μετά τις τουρκικές εισβολές και ο μ. Μιχαλάκης Τριανταφυλλίδης (15.10.1974) που διετέλεσε τόσο ως Γενικός Εισαγγελέας της Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Κύπρου. Ακριβώς αυτό είναι που εμπεδώθηκε. Με Ελληνοκύπριους ηγέτες να ζουν στην ψευδαίσθηση ότι η αντιδημοκρατική, διαιρετική, ρατσιστική βρετανο-τουρκική δι-κοινοτική, δι-ζωνική ομοσπονδία προσφέρει … ενωμένο κράτος ενώ οι Τουρκοκύπριοι και οι Βρετανοί να την ερμηνεύουν με τη σωστή της ερμηνεία!).
Στις 2 Φεβρουαρίου 1965 σε μνημόνιο που ετοίμασε για τον Βρετανό πρωθυπουργό το τμήμα Σχεδιασμού του Φόρειν ΄Οφις τόνιζε: «Εκείνο που οι τούρκοι ζητούν με την Ομοσπονδία είναι στην κυριολεξία ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗ… Η επιθυμία της τουρκικής κυβέρνησης για μια ομόσπονδη λύση (δηλαδή κυριολεκτικά διχοτόμηση) αναμένεται να συνεχιστεί…» (Το τμήμα που το 1964 επίσης και το σχέδιο διαμελισμού ως το «Μέλλον της Κύπρου» και πως έπρεπε να ετοιμαστεί το έδαφος για την τουρκική εισβολή…
Στις 9 Ιουνίου 1965, η βρετανική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον, έγραψε στο Φόρειν ΄Οφις : «…Εξάλλου, οι Τούρκοι πάντοτε το έκαναν ξεκάθαρο ότι η ομοσπονδία ήταν η λύση που προτιμούσαν».
1965 – Ο μεσολαβητής του ΟΗΕ Γκάλο Πλάζα απέρριψε την τουρκική απαίτηση για Ομοσπονδία.
1971 – Τουρκική πολιτική – η ίδρυση ενός αυτόνομου τουρκικού κράτους στην «τουρκική περιοχή» της νήσου.
11 Φεβρουαρίου 1974 – Οι Τούρκοι επίσημα απαίτησαν ομοσπονδία.
13 Φεβρουαρίου 1974 – Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Τουράν Γκιουνές εξήγησε στους Βρετανούς ότι με ένα ομόσπονδο σύστημα οι Τ/κ δεν θα θεωρούνται μειονότητα αλλά ισότιμοι με τους Έλληνες.
20 Φεβρουαρίου 1974 – ο Μακάριος δήλωσε σε Βέλγο δημοσιογράφο ότι «οι τουρκικές απαιτήσεις θα οδηγούσαν αναπόφευκτα σε πολιτική και γεωγραφική διχοτόμηση».
8 Απριλίου 1974 – Ο Τούρκος Πρωθυπουργός Μπ. Ετσεβίτ (o οποίος είχε αναλάβει στις 25 Ιανουαρίου 1974) υπέρ ομοσπονδιακού συστήματος και ότι αυτό δεν μπορεί να δουλέψει δίχως γεωγραφική βάση.
«Ανεφάρμοστη η Ομοσπονδία» – Στις 10 Ιουλίου 1974 ο ΄Υπ. Αρμοστής της Κύπρου στο Λονδίνο Κώστας Ασσιώτης με οδηγίες της κυβέρνησης Μακαρίου, παρέδωσε στον κ. A. G. . Goodison, υψηλόβαθμο στο Φόρειν ΄Οφις (και παίχτη κλειδί στην υπόθεση της Κύπρου) υπόμνημα με τίτλο «Ανεφάρμοστη η Ομοσπονδία». Η ΚΚ απέρριπτε την «ομοσπονδία» και τον «συνεταιρισμό»… «δεν μπορούσε να υπάρξει συνεταιρισμός μεταξύ κοινοτήτων τέτοιων διαφορετικών αναλογιών…»
Παρόλα ταύτα ακόμα πριν την δεύτερη εισβολή οι δικοί μας Μακάριος/Κληρίδης γονάτισαν στις τουρκικές και βρετανικές απαιτήσεις αντί να σταθούν όρθιοι απαιτώντας ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ…Και η «σκυταλοδρομία της αποτυχίας» συνεχίζεται. Σήμερα με ευρωπαϊκά δώρα στον κατακτητή (καθ΄υπόδειξη του Βρετ. Υπ. Αρμοστού (συνέντευξη «Φ» προεκλογικά) ίσως και λυπηθεί ο μεγαλο-σουλτάνος και ελεήσει τα θύματά του…
