Από την έντυπη έκδοση της εβδομαδιαίας Αμαρυσίας – 22/07/2023
Γράφει η Ειρήνη Χαϊδή
Ειδική Παιδαγωγός, Επιστημονικός συνεργάτης ΕΚΕΦΕ δημοκριτοσ
ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΘΕΟΔ. ΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΥ «ΤΟ ΜΑΡΟΥΣΙ ΨΗΛΑ!»
Tα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, ιδιαίτερα το δικαίωμα στην απεριόριστη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης υψηλής ποιότητας, είναι υψίστης σημασίας στον σημερινό κόσμο των συνεχών αλλαγών, τόσο για την ατομική όσο και για την κοινωνική προστασία χωρίς διακρίσεις και κοινωνικό αποκλεισμό. Η προστασία της υγείας κάποιου είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, καθώς και αδιαπραγμάτευτο δημόσιο αγαθό. Τα άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ) είναι μια δημογραφική ομάδα που αντιμετωπίζει «επίμονα» εμπόδια και προκαταλήψεις όσον αφορά την αποτελεσματική χρήση των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης σε παγκόσμια κλίμακα.
Οι παγκόσμιες πολιτικές υποστηρίζουν πρωτοβουλίες για την αύξηση της προσβασιμότητας σε υπηρεσίες και δομές υγείας, προκειμένου να διασφαλιστεί η ποιότητα ζωής των ατόμων με αναπηρία.
Συγκεκριμένα, τα Κράτη – Μέρη:
(α) παρέχουν στα ΑμεΑ στο ίδιο εύρος ποιότητα και επίπεδο, δωρεάν ή ανεκτού κόστους παροχές υγείας και προγράμματα σε ίση βάση με τους άλλους, ειδικά στον τομέα υγείας που σχετίζεται με τη σεξουαλική ζωή και στην αποκατάσταση της υγείας για την αναπαραγωγή και με προγράμματα σχεδιασμένα βάσει του πληθυσμού για τη δημόσια υγεία
(β) παρέχουν στα ΑμεΑ τις υπηρεσίες υγείας που είναι απαραίτητες ειδικά για τις αναπηρίες τους, συμπεριλαμβανομένης και της πρώιμης αναγνώρισης και επέμβασης όταν είναι απαραίτητο, και υπηρεσίες σχεδιασμένες να ελαχιστοποιούν και να αποτρέπουν περαιτέρω αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των ηλικιωμένων
(γ) παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες υγείας όσο το δυνατόν πλησιέστερα στις κοινότητες των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων και των αγροτικών περιοχών
(δ) απαιτούν από επαγγελματίες υγείας να παρέχουν περίθαλψη ίδιας ποιότητας στα ΑμεΑ όπως και στα άλλα άτομα, και με βάση την ελεύθερη και ενημερωμένη συναίνεση μέσω της πληροφόρησης για τα δικαιώματα του ανθρώπου, την αξιοπρέπεια, την αυτονομία και τις ανάγκες των ΑμεΑ μέσω της εκπαίδευσης και της διακήρυξης ηθικών προτύπων για τη δημόσια και ιδιωτική περίθαλψη
(ε) απαγορεύουν τη διάκριση κατά των ΑμεΑ όταν τους παρέχεται ασφάλεια υγείας και ασφάλεια ζωής, όπου τέτοια ασφάλεια προβλέπεται από το Εθνικό Δίκαιο, η οποία θα πρέπει να παρέχεται με δίκαιο και λογικό τρόπο
(στ) προλαμβάνουν τη διακρίνουσα άρνηση περίθαλψης ή παροχής υπηρεσιών υγείας ή τροφής και υγρών λόγω της αναπηρίας.
Κοινωνική Πρόνοια και Προστασία
Τα συστήματα κοινωνικής προστασίας οφείλουν να προστατεύσουν τα άτομα με αναπηρία από τις
ανισότητες του εισοδήματος και τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, ο τρόπος και η διάρκεια δράσης των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας και προστασίας θα πρέπει να επαναξιολογηθούν, συμπεριλαμβανομένων των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων, των προγραμμάτων στέγασης και της προσβασιμότητας στις βασικές υπηρεσίες. Η συγκεκριμένη στρατηγική ενισχύει την προσφυγή στα διαρθρωτικά ταμεία και την υιοθέτηση κατάλληλων, σε εθνικό για κάθε χώρα επίπεδο, βοηθητικών μέτρων. Πρέπει να διασφαλιστεί το δικαίωμα προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία σε όλες τις υπηρεσίες και κτήρια των υπηρεσιών υγείας. Για να διασφαλιστεί η αρχή της ισότητας αναφορικά με το ζήτημα της προσβασιμότητας, θα πρέπει οι υπηρεσίες να προσαρμοστούν στις συγκεκριμένες ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. Επιπλέον, θα πρέπει να δοθεί μια ιδιαίτερη προσοχή στην υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων ατόμων με αναπηρία.
Αθέμιτοι παράγοντες: μια βασική αιτία ανισοτήτων υγείας
Η έκθεση τονίζει την ανάγκη για επείγουσα δράση ως προς την αντιμετώπιση των τεράστιων ανισοτήτων στην υγεία που προκαλούνται από άδικους μεν αλλά και αδικαιολόγητους παράγοντες στα συστήματα υγείας. Αυτοί οι παράγοντες -οι οποίοι αντιπροσωπεύουν πολλές από τις διαφορές στα αποτελέσματα υγείας μεταξύ των ατόμων με και χωρίς αναπηρίες- θα μπορούσαν να λάβουν τη μορφή:
• αρνητικών στάσεων και συμπεριφορών των επαγγελματιών υγείας,
• πληροφοριών υγείας σε μορφές που δεν μπορούν να γίνουν κατανοητές
• δυσκολιών πρόσβασης σε κέντρα υγείας εξαιτίας του φυσικού περιβάλλοντος, της έλλειψης μέσων μεταφοράς ή οικονομικών εμποδίων.
Με περίπου το 80% των ατόμων με αναπηρίες να ζουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπου οι υπηρεσίες υγείας είναι περιορισμένες, η αντιμετώπιση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας θα μπορούσε να είναι δύσκολη.
Η διασφάλιση της ισότητας στην υγεία για τα άτομα με αναπηρίες θα έχει επίσης ευρύτερα οφέλη, μπορεί δε να προωθήσει τις παγκόσμιες προτεραιότητες στον τομέα της υγείας λαμβάνοντας υπόψη τις εξής τρεις παραμέτρους:
• η ισότητα στην υγεία για όλους είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη καθολικής υγειονομικής κάλυψης
• οι χωρίς αποκλεισμούς παρεμβάσεις στον τομέα της δημόσιας υγείας που εφαρμόζονται ισότιμα σε διάφορους τομείς μπορούν να συμβάλουν σε υγιέστερους πληθυσμούς και
• η προώθηση της ισότητας στην υγεία για τα άτομα με αναπηρίες αποτελεί κεντρικό στοιχείο σε όλες τις προσπάθειες για την προστασία όλων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας.
Αναλυτικότερα και σύμφωνα με τον Παγκόσμιου Οργανισμό Υγείας:
Α) Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην αποτελεσματική και ποιοτική παροχή υπηρεσιών υγείας, αίροντας τα φυσικά εμπόδια, τα εμπόδια επικοινωνίας και τα εμπόδια συμπεριφοράς, με τα οποία τα άτομα με αναπηρία βρίσκονται συχνά αντιμέτωπα και καθίστανται θύματα διακρίσεων σ’ έναν τόσο νευραλγικό και ευαίσθητο τομέα.
Β) Τονίζεται η σημαντικότητα της εκπαίδευσης του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού σε ζητήματα προσέγγισης της αναπηρίας στην άρση των αναφυομένων εμποδίων.
Γ) Αναδεικνύεται η άμεση αναγκαιότητα για την προστασία των ατόμων με αναπηρία σε υγειονομικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, διότι επηρεάζονται περισσότερο σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, αφού δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι τυχόν ειδικές απαιτούμενες προβλέψεις στα εθνικά σχέδια ετοιμότητας και εκτάκτων αναγκών υγείας.
Δ) Επισημαίνεται:
• η ενίσχυση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία σε πρωτοβάθμιες και λοιπές υπηρεσίες υγείας, κατάλληλες για την εκάστοτε αναπηρία
• η βελτίωση και στελεχιακή ενδυνάμωση των κέντρων αποθεραπείας και αποκατάστασης
• η διασφάλιση της πρόσβασης σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας
• η τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου για την ακούσια νοσηλεία των ατόμων με ψυχοκοινωνική αναπηρία, βελτιώνοντας την παρακολούθηση του τρόπου εφαρμογής των μέτρων περιορισμού τους.
Η ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
ΕΙΝΑΙ ΜΕΙΖΟΝ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ
