Γράφει ο Ευάγγελος Γ. Τσούκας Κλινικός Φυσικοθεραπευτής Msc Εκπαιδευτής Ενηλίκων MEd
Ένα παγκάκι απλό και αρκετά φιλόξενο, με φωτεινά χρώματα πράσινου που τραβούν την προσοχή των περαστικών, εγκατέστησε ο Πολωνικός Οργανισμός GADULAWKA. Πάνω στα παγκάκια αναγράφεται «Με χαρά θα συζητούσα»… «Κάτσε εδώ, αν δεν σε πειράζει, κάποιος να σταματήσει και να πει ένα γεια!». Η πρόσκληση αυτή είναι γραμμένη σε τρεις διαφορετικές γλώσσες (εβραϊκά, πολωνικά και αγγλικά), με στόχο να προσελκύσει ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων και πολιτισμών.
Όταν «μιλάει» η υγεία,
κάθε άλλη προτεραιότητα να σωπαίνει…
Τώρα «μιλάει» η ψυχική υγεία, είναι η σειρά της!..
Δεν προλάβαμε να «χωνέψουμε» την πανδημία, βιώνουμε ήδη και άλλη μια σοβαρή πανδημία, αυτή της μοναξιάς. Η σημερινή κοινωνία φαίνεται να είναι πιο μοναχική από ποτέ και ασφαλώς η σχέση μεταξύ μοναξιάς και ψυχικής υγείας, δείχνει με δείκτες εκθετικούς το τραγικό της πρόσωπο… Ας μην αφήσουμε τη μοναξιά να κυριέψει την ψυχή μας. Θα πρέπει η ανησυχία και η ταραχή που νιώθουμε μέσα μας, να γίνουν ένας αόριστος πόθος ώστε να ξεφύγουμε από τη μόνωσή μας. Αυτός ο πόθος, αν τον μεταχειριστούμε γαλήνια και στοχαστικά, αν τον μοιραστούμε με τον διπλανό μας, θα μας βοηθήσει ν’ απλώσουμε τη μοναξιά μας σε πιο πλούσιο και πιο πλατύ χώρο.
Η αντιμετώπιση της σύγχρονης αυτής «μάστιγας» επιβάλλει συνειδητοποίηση των προσωπικών και κοινωνικών επιπτώσεων, που επισύρει και αποκαλύπτει το περιεχόμενο των συντονισμένων ενεργειών που επιβάλλεται να αναληφθούν σε όλα τα επίπεδα των αρμοδίων φορέων. Πρόσφατα, εξαγγέλθηκαν μέτρα από το Υπουργείο Υγείας. Το όραμα που προβάλλει η Ζωή Ράπτη, υφυπουργός Υγείας, για την ίδρυση εκατοντάδων φορέων Ψυχικής Υγείας σε όλη τη χώρα, είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη πρωτοβουλία, η οποία, υπό προϋποθέσεις ορθολογικής οργάνωσης και λειτουργίας, αναμένεται να αποδόσει θετικά αποτελέσματα.
Σε άλλες χώρες, πέρα από τις προσπάθειες της οργανωμένης Πολιτείας, αναπτύσσονται απλές και πρακτικές πρωτοβουλίες, οι οποίες αμβλύνουν το πρόβλημα της μοναξιάς.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ουαλία υπήρξε προπομπός. Υλοποίησε μια ιδέα της Άλισον Όουεν Τζόουνς για την ψυχολογική υποστήριξη μοναχικών ατόμων. Δεν άργησε η ιδέα να πάρει μορφή εκστρατείας, με ταμπέλες σε παγκάκια στα πάρκα της περιοχής, «με χαρά θα συζητούσα»…. «κάτσε εδώ, αν δεν σε πειράζει, κάποιος να σταματήσει και να πει ένα γεια!». Αποδείχθηκε όμορφη αυτή η απλή πρωτοβουλία. Φάνηκε ανθρώπινη και διευκολυντική σε μοναχικά άτομα, που ανέπτυξαν ανθρώπινη αλληλεπίδραση.
Την πρωτοβουλία της Ουαλίας υιοθέτησε και η Πολωνία, εγκαθιστώντας τα «παγκάκια συζήτησης» και ενθαρρύνοντας τα άτομα να καθίσουν και να μιλήσουν μεταξύ τους.
Παρόμοιες πρωτοβουλίες έχουν αναπτυχθεί σε πολλές χώρες του πλανήτη και φέρνουν κοντά ανθρώπους που, χωρίς τα παγκάκια αυτά, μπορεί να μη γνωρίζονταν ποτέ. Είναι, επομένως, σημαντικό να αξιολογήσει κανείς τη σημασία απλών παρεμβάσεων και ενεργειών, που ανακουφίζουν τον άνθρωπο. Εξίσου θεωρείται αυτονόητη η υποχρέωση μιας πολιτισμένης κοινωνίας να πλησιάσει αδύναμα και μοναχικά άτομα, ως μια επί πλέον ευάλωτη κοινωνική ομάδα, η οποία μάλλον περνάει απαρατήρητη και αβοήθητη, ιδιαίτερα, όταν οι πρωτοβουλίες που αναφέρθηκαν είναι οικονομικά προσιτές.
Πρόσφατα, ζήσαμε ως παγκόσμια κοινότητα τις πολλαπλές συνέπειες της πανδημίας. Ας σκεφτούμε σοβαρά τις αυξημένες επιπτώσεις μιας άλλης «ύπουλης» πανδημίας, της μοναξιάς, η οποία επηρεάζει την ψυχική υγεία και την κοινωνική μας ισορροπία. Η απελπισία είναι μια «καθορισμένη οντότητα» που δημιουργείται από τις οικονομικές, ιστορικές και κοινωνικές πιέσεις και γίνεται εντονότερη στην απουσία μιας ανθρωποκεντρικής αντίληψης για την πραγματικότητα της ζωής. Η ελπίδα μάς βοηθάει όχι μόνο στην κατανόηση της ανθρώπινης ύπαρξης, αλλά και στον αγώνα που χρειάζεται για να τη βελτιώσουμε. Η ελπίδα σε απομόνωση δεν αρκεί. Η ελπίδα από μόνη της δεν κερδίζει. Δίχως αυτήν, ο αγώνας μας για ποιότητα ζωής θα είναι αδύναμος και κλονιζόμενος. Χρειαζόμαστε την ελπίδα, όπως ένα ψάρι τα καθαρά νερά…
Θα τολμούσα να προτείνω να ενταχθούν ενεργά και στους προβληματισμούς οι παραπάνω πρωτοβουλίες προς όφελος των μοναχικών συμπολιτών μας…
