Γράφει η Χρύσα Κιούση
Accredited Life Coach & Mentor,
Accredited NLP Coach,
Parent Coach Mindfulness & Compassion Practitioner
Οι υγιείς ανθρώπινες σχέσεις βασίζονται στα όρια που θέτουμε στις αλληλοεπιδράσεις μας, δηλαδή στο κατά πόσο αφήνω ή δεν αφήνω τον διπλανό μου να εισέλθει στον απόλυτα προσωπικό μου χώρο, νοητό ή υπαρκτό. Να εισέλθει στη ζωή μου, στα πιστεύω μου, στα συναισθήματά μου, στα ιδιωτικά – προσωπικά μου σύνορα, στην εργασία μου, στη σωματική μου ακεραιότητα, στην ελευθερία μου.
Τις περισσότερες φορές μάς είναι δύσκολο να θέσουμε τα όριά μας. Ποιοι είναι οι λόγοι που δεν μπορούμε να οριοθετήσουμε τις σχέσεις μας;
Αρχικά, η μη αυτοεκτίμηση οδηγεί στο να αφήνουμε περιθώρια στο κοινωνικό μας περιβάλλον να εισβάλλει στη ζωή μας ως άλλος κατακτητής. Από τη στιγμή που οι ίδιοι δεν εκτιμάμε τον ίδιο μας τον εαυτό, τα ταλέντα μας, τα συναισθήματά μας, την ίδια μας την ύπαρξη, δίνουμε το δικαίωμα στους άλλους να μη μας εκτιμάνε και να μη μας σέβονται.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι θέλουμε να είμαστε αρεστοί και αγαπητοί. Ζούμε με τον φόβο μήπως αυτό που θα πούμε, και κυρίως τα όχι μας, μας κάνουν δυσάρεστους και μη αποδεκτούς. Ο άνθρωπος από τη φύση του είναι κοινωνικό ον και έχει μάθει να ζει σε ομάδες. Μια διαφορετική άποψη ή ένα «στοπ» στην εισβολή τους προς την ιδιωτική μας ζωή, γεννά το αίσθημα του φόβου εγκατάλειψης. Φοβόμαστε ότι η «αγέλη» μας θα μας αποδιώξει και θα μείνουμε μόνοι και εγκαταλειμμένοι.
Ένα άλλο συναίσθημα που μας εμποδίζει να βάζουμε όρια, είναι αυτό της ενοχής. Νοιώθουμε ένοχοι αν στεναχωρήσουμε ή δεν δρούμε σύμφωνα με τα πιστεύω και τις επιθυμίες του περιβάλλοντός μας. Μια κόρη θα αισθανθεί ένοχη αν πει όχι στην επίμονη μάνα που για τριακοστή φορά απαιτεί από εκείνην να αφήσει την παρέα της και να μείνει μαζί της και αυτό το βράδυ. Ένας γονιός θα νοιώσει ένοχος αν δεν πάρει εκείνο το ακριβό παιχνίδι στο παιδί του το οποίο έχουν όλοι οι φίλοι του. Ενοχή για τις αποφάσεις μας, ενοχή ότι δεν είμαστε «εντάξει» στις υποχρεώσεις μας, ενοχή γιατί οι άλλοι μας κάνουν να νοιώθουμε έτσι όταν δυσανασχετούν με τις αντίθετες απόψεις μας.
Ένας άλλος λόγος της μη οριοθέτησης, είναι ο φόβος της αντίδρασης του συνομιλητή μας. Δεν είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε μια επίθεση, μια αντιπαράθεση. Νοιώθουμε αδύναμοι και ανήμποροι μπροστά σε μια τέτοια εξέλιξη.
Πολλές φορές θέλουμε να επιβάλλουμε τα όρια μας προσπαθώντας να αλλάξουμε τους άλλους. Να είστε σίγουροι πως η μέθοδος αυτή όχι μόνο δεν φέρνει αποτέλεσμα, αλλά ίσως να είναι καταστροφική για τις σχέσεις μας. Φανταστείτε ότι έχετε πέσει σε μια δίνη νερού που σας παρασύρει. Και αντί να σκεφτείτε πώς θα συγκροτήσετε τις δυνάμεις σας για να βγείτε από αυτήν, μένετε απαθείς μπροστά στη δύναμη του νερού και περιμένετε να αλλάξει η φορά για να σωθείτε.
Δεχτείτε, πως η δύναμη των ορίων πηγάζει από μέσα σας. Από την αυτογνωσίας σας. Αυτογνωσία σημαίνει να γνωρίζω τα προσωπικά μου όρια, τις δυνάμεις μου. Τις αδυναμίες μου, τις αξίες μου. Σημαίνει να αναγνωρίζω τα μειονεκτήματά μου και να υπολογίζω στα πλεονεκτήματά μου.
Για παράδειγμα, αν γνωρίζω πως είμαι ένας αγχωτικός άνθρωπος, θα προσπαθήσω να αποφύγω καταστάσεις που μου δημιουργούν περισσότερο άγχος. Στη συνέχεια αυτό θα μπορέσω να το επικοινωνήσω στον περίγυρό μου κι έτσι θα μπορώ να απαιτήσω και από αυτόν να μη με βάζει σε αγχωτικές περιπέτειες.
Όσο αναγνωρίζω και εκτιμώ τον εαυτό μου, τόσο πιο εύκολο είναι να το μεταδώσω και στους άλλους και να θέσω υγιή όρια στις μεταξύ μας σχέσεις.
Συνοψίζοντας, καταλαβαίνουμε ότι η αυτογνωσία είναι ο δρόμος εκείνος που καταλήγει στα προσωπικά όρια για πιο ανθρώπινες, δυνατές ουσιαστικές σχέσεις. Η αυτογνωσία που οδηγεί στην αναγνώριση των ορίων μας οδηγεί και στη σοφία!
