Δεν αποδίδονται το εύρος και η μεγαλοσύνη του Φιλελληνισμού της Γαλλίας σε ένα, ακόμη και εκτεταμένο, κείμενο. Γενικώς, οι όντως φιλέλληνες κάθε εθνικότητας, με την υλική συνδρομή και κυρίως με την ηθική τους συμπαράταξη, διαρκώς ενίσχυαν την ελπίδα και το θάρρος των μαχόμενων Ελλήνων εναντίον ενός ισχυρότατου δυνάστη. Είχαν συντελέσει στη συνέχιση της Επανάστασης μέχρι την οριακή της δικαίωση. Η πραγματική φιλελληνική προσφορά υπήρξε υποδειγματική.
Επομένως, εκείνο το διεθνές και μαζικότατο κίνημα έχει εγγραφεί στην ιστορία των πνευματικών κινημάτων. Και δεν προαπαιτούνται γνώσεις της Ψυχολογίας ως επιστήμης, για να καταλήξουμε στη γνώμη ότι άτομα και λαοί διαθέτουν την έμφυτη δυνατότητα της αλληλεγγύης μεταξύ τους. Στο σύγχρονο κόσμο μας, υπάρχουν πολλοί, εφιαλτικά βασανιζόμενοι λαοί, με επιτακτικότατη την ανάγκη να υποστηριχτούν εμπράκτως από την παγκόσμια κοινή γνώμη. Δυστυχώς όμως, μας χωρίζουν σχεδόν διακόσια χρόνια από το ’21.
Σήμερα, η πολιτική αλληλεγγύη κοσμεί διεθνείς ιδρυτικές συνθήκες, αλλά συνέβη να ενοχλήσει και μόνον ως προεκλογική πρόταση σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης… Αποτελεί ένα όνειρο υπό το κράτος της υπερ-θηριώδους αρπακτικότητας του ανθρώπου… Εντούτοις, συνεχίζοντας το παρελθόν, οι σύγχρονες μεγάλες κινητοποιήσεις υπέρ της δίκαιης διακυβέρνησης του κόσμου και του σεβασμού ακόμη και των στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μαρτυρούν, ότι υπάρχει συλλογική αλληλεγγύη. Παρά τα ισχνά της αποτελέσματα στο παρόν, επιβάλλεται να ενδυναμωθεί και ας αποτελεί ενθάρρυνση το γεγονός ότι η Ιστορία καραδοκεί και, κατά καιρούς, επανεμφανίζεται, καταδικάζοντας την αφροσύνη της εξουσίας, όπως εκείνη αποφασίζει…
Όσο για τους αφανείς εθελοντές, άνδρες και γυναίκες, που σε κάθε γωνιά της γης, αφιερώθηκαν και αφιερώνονται στη βοήθεια των κατατρεγμένων, χάνοντας ακόμη και τη ζωή τους, δεν υπερβάλλουμε όταν τους ατενίζουμε ως ανθρώπους, ωραιότερους από το όνειρο!
Από τη βιβλιογραφία και τον Τύπο:
Απόστολος Βακαλόπουλος, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού – Η Μεγάλη Ελληνική Επανάσταση (Τόμος Ε΄). Θεσσαλονίκη, 1980.
Γιάνης Κορδάτος, Η Κοινωνική Σημασία της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821. Επανέκδοση, Εκδόσεις Συλλογή, 2008.
Κυριάκος Σιμόπουλος, Πώς είδαν οι ξένοι την Ελλάδα του ’21. Εκδόσεις Πιρόγα
Claude Fauriel, Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια (Α + Β τόμοι). Εκδοτική επιμέλεια: Αλέξης Πολίτης. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2000.
1821, Αφιέρωμα. Εφημ. Η ΑΥΓΗ, 25/03/2005.
Το πρόσωπο του Φιλελληνισμού, Αφιέρωμα. Εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 9/2/1997.
Ελληνική Επανάσταση και Γάλλοι Ζωγράφοι, Αφιέρωμα. Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 23/3/1997.
*1: Ο συγγραφέας παραπέμπει στον ρωμαϊκό Τίβερη, μάλλον διότι είναι ο υγρός τάφος του τραγικού μεταρρυθμιστή Τιβέριου Γράκχου, το 133 π.Χ.
*2: Μεταφορά της φράσης από το κείμενο «Ο Ντελακρουά και η επανάσταση» του Ορέστη Ανδρεαδάκη. Εφημ. Η ΑΥΓΗ, 25/3/1997.