Για να αποδώσει η εκπαίδευση οφείλει να αρχίσει πολύ νωρίς, όταν η ψυχή του παιδιού είναι απαλή. Η διαπαιδαγώγηση είναι μακρότατης πνοής και επίπονη. Όμως σύμφωνα με τους τρισμέγιστους φωστήρες της τρισηλίου θεότητος, η παιδεία (=μόρφωση) πρέπει να αφορά τον έσω άνθρωπο και μάλιστα το ήθος του και τη σκέψη του. Αλλά γενικότερα η παιδεία του ανθρώπου είναι θέμα, που ανάγεται στην κοινωνιολογική έρευνα, ως ζωντανό φαινόμενο της κοινωνικής ζωής.
Όλοι σήμερα είναι ή θέλουν να δείξουν πως είναι ειδικοί για την παιδεία. Και όλοι σήμερα παρουσιάζονται ότι έχουν γνώση γι’ αυτήν. Και είναι ειδικοί και ο καθένας έχει σχέδιο και θεωρεί ότι είναι το δικό του καλύτερο από του γείτονα. Και η υπόθεση μεταφέρεται σε ατέρμονες και άνευ αποτελέσματος συζητήσεις. Το όνειδος για την πνευματική Ελλάδα είναι πως οι αγράμματοι μιλούν για παιδεία. Έτσι ο εκπαιδευτικός λόγος περνάει σε μεταρρυθμίσεις εκπαιδευτικές γίνονται πειράματα σε βάρος των εκπαιδευομένων και των εκπαιδευτικών. Αλλά τα μεγάλα έργα έχουν κόπο και δεν μπορούν να τον σηκώσουν όλοι. Είναι πολύ βαριά τα μεγάλα και υψηλά έργα. Και η παιδεία είναι ένα από αυτά.
Γίνονται συσκέψεις, θυελλώδεις αλλοτριολογίες, στρεψόδικοι τρόποι περιπλοκής, έωλοι τρόποι εκφοράς εκπαιδευτικών λόγων άνευ ουσίας στα καφενεία, στον ημερήσιο και εβδομαδιαίο τύπο, σε αίθουσες διαλέξεων και τηλεοπτικών εκπομπών, μεταβάλλονται σε άναρθρες κραυγές πεζοδρομίου και συνθημάτων πολιτικών με μονολόγους απέραντους, και ρίχνοντας τελικά συνθήματα για να καλύψουν το θέμα με φωνασκίες ασχέτων.
Παλαιότερα το σύνθημα ήταν η δημοτική γλώσσα και οι αντίθετοι προς αυτήν ελοιδωρούντο ως σκοταδιστές. Άλλοτε προβαλλόταν ως παλλάδιον της εθνικής μας υπόστασης η καθαρεύουσα˙ και οι υποστηρικτές της δημοτικής χαρακτηρίζονταν ως μαλλιαροαναρχικοί. Άλλοτε υποστηριζόταν και με άσκηση βίας και ξυλοδαρμών αλλά και πάντα υποστηρίζεται ότι για την παιδεία πρέπει να διατεθεί ένα όχι ευκαταφρόνητο κονδύλιο του κρατικού προϋπολογισμού κυρίως για τους μισθούς και τη λειτουργικότητα των σχολείων, τις κτιριακές εγκαταστάσεις κλπ, των τριών βαθμίδων.
Όλα όσα ειπώθηκαν μέχρι τώρα για την παιδεία, καλά ή άσχημα, είναι όλα τα ίδια. Δηλαδή χρόνια τώρα ανακυκλώνονται οι ίδιες ιδέες και άλλοι φέρνουν ιδέες από σχολεία του εξωτερικού, που εφαρμόζονται εκεί κάτω υπό εξαίρετες για την νηπιακή, παιδική και εφηβική ηλικία συνθήκες. Λησμονούν την ελληνική πραγματικότητα. Η βραδύτητα πάντα μας συνοδεύει και η εποπτεία μας είναι ελλιπής. Οι έχοντες γνώση για την παιδεία απομονώνονται. Η προσωρινότητα στα θέματα της παιδείας κατάντησε μόνιμη. Τα τεράστια κενά των ειδικοτήτων στα μαθήματα μειώνουν την απόδοση των μαθητών. Σημειώνονται τραγικά ευτράπελα ακραίων περιπτώσεων. Άρρενες νηπιαγωγοί στη μητρική φροντίδα των νηπίων, καθηγητές σωματικής αγωγής να διδάσκουν ιστορία, ειδικότητες που έχουν καταργηθεί αλλάζουν όνομα, σχολικοί ιατροί ανύπαρκτοι και σχολικοί ψυχολόγοι δυσθεώρητοι κλπ.
Το σχολείο οιασδήποτε βαθμίδος είναι ζωντανός οργανισμός. Ο μεγάλος Έλληνας παιδαγωγός φιλόλογος και φιλόσοφος συνάμα Κ. Γεωργούλης σε μια ομιλία του στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο των Φίλων του Λαού είπε ανάμεσα σε άλλα και τούτο. «Τα αποτελέσματα των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων δεν φαίνονται αμέσως. Πρέπει να παρέλθει 25ετία για να φανούν». Και εμείς βλέπουμε σήμερα τα αποτελέσματα. Και εμείς και τα παιδιά μας σχεδόν κάθε χρόνο, αν δεν έχουμε ολική μεταρρύθμιση έχουμε μερικές αλλαγές στη διδακτέα ύλη, γιατί έπαυσε και ο εκπαιδευτικός λόγος των νέων βιβλίων να δοκιμάζεται και στα πειραματικά μας σχολεία.
Σήμερα ο εκπαιδευτικός λόγος αναθεωρείται. Ίδια μαθήματα εκλαϊκευμένα στο Δημοτικό. Διαφορετικά στο Γυμνάσιο – άλλα στο Λύκειο. Πάντα ο ίδιος κύκλος. Η Ιστορία μας, η Γεωγραφία μας ως μη όφειλε έγιναν προβληματικές και τα σχολικά βιβλία πρέπει να αλλάξουν. «Πρέπει να πάψει να μπαίνει σε καλούπια εθνόμετρου η έρευνα και η άποψη των επιστημόνων για την ιστορία και όπως αυτή διδάσκεται στα σχολεία;» Τούτο πρέπει να εξεταστεί σοβαρά. Όχι επιπολαιότητες! Πρέπει να συντηρήσουμε την ιστορική μνήμη του Έθνους. Αλλά είναι ανάγκη, όσο κι αν νομίζουμε ότι ο εκπαιδευτικός λόγος είναι αναχρονιστικός, δεν είναι τόσο, όταν ερμηνεύει αλήθειες αποδεδειγμένες. Η ιστορία μας και η εθνότητά μας βρίσκεται ακόμη στις επιστολές των αγωνιστών του ’21 και στα τούρκικα φιρμάνια που βρικολακιάζουν, σκονισμένα και αδιάβαστα στις βιβλιοθήκες μας της Ανδρίτσαινας, της Δημητσάνας και αλλού, περιμένοντας τον ερευνητή. Αλλά πού αυτός; Πού η γνώση; Η γνώση στηρίζεται στην εκπαίδευση και η εκπαίδευση είναι βιωματικό όραμα για εργασία. Συρρικνώνεται το έθνος μας και ηλικιώνεται ραγδαία. Ικανότητες αναζητούν εργασία και η έλλειψη τις υποχρεώνει να επιζητούν τύχη σε άλλες χώρες. Δεν έχουμε δικαίωμα να τραυματίζουμε τη νεότητα, αποδυναμώνοντάς την. Αρκετά την ταλαιπωρήσαμε με ασχετοσύνες. Επιλογή και αξιολόγηση χρειάζεται με σταθερή εκμάθηση του αντικειμένου της μελλοντικής εργασίας, που επιθυμεί ο νέος από ένα σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό, που η διδασκαλία του κι αυτή χωλαίνει σήμερα στα εκπαιδευτήριά μας. Διδάσκουμε μαθήματα ανυποστήρικτα και από μη ειδικούς.
Εάν θέλουμε να ακολουθήσουμε μια δογματική άποψη, αφού η δογματική ως επιστήμη είναι δημιούργημα κατεξοχήν των Τριών Ιεραρχών και το ελληνικό πνεύμα στηρίζει την ιδιαιτερότητά του σ’ αυτήν (παιδεία, θρησκεία, οικογένεια) ευχή μας είναι να δοθεί σεβασμός στα πεπρωμένα της φυλής μας να μην παίζουμε με τις καθιερωμένες αξίες για τις οποίες αγωνίστηκαν οι πρόγονοί μας και τις κληροδότησαν σε μας αλλά να συνεχίσουμε να αγαπάμε τη χώρα μας, που αναγκάζεται να αγωνιά κλεισμένη από παντού συνθέτοντας το δικό της τραγούδι, για να λυθούν τα μάγια της απαισιοδοξίας του μέλλοντος και της ραστώνης της υλιστικής παρακμής, θυμίζοντας τους στίχους του Βιτζέντζου Κορνάρου:
Όποιος με δίχως ’πιβουλιά
τον πόθο του ξετρέχει
κι αν στην αρχή βασανιστεί
καλό τέλος θα έχει.
Δημήτρης Μασούρης
Σχολικός Σύμβουλος Φιλολογων
