Πριν από περίπου δύο εβδομάδες, στα βόρεια προάστια σήμανε συναγερμός σε ένα από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά σχολεία της Αττικής, το Κολλέγιο Αθηνών, όταν κυκλοφόρησε η πληροφορία ότι δύο ανήλικοι εξωσχολικοί εισέβαλαν με μαχαίρι στον χώρο του εκπαιδευτηρίου στο Ψυχικό, προκειμένου να εκφοβίσουν έναν μαθητή που ενεπλάκη σε καυγά με συμμαθητή του. Μπορεί το περιστατικό εκ των υστέρων να μην επαληθεύτηκε, αλλά ο φόβος «φώλιασε» στην καρδιά των γονιών.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Μπεθάνης, Έλενα Φυντανίδου
Τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου, αστυνομικοί της Ασφάλειας πέρασαν χειροπέδες σε έναν 16χρονο, με την κατηγορία της ληστείας και της απόπειρας ληστείας στο κέντρο της Κηφισιάς. Ο ανήλικος, μαζί με άγνωστο συνεργό ο οποίος αναζητείται, πλησίασε το βράδυ της Παρασκευής 27 Ιανουαρίου δύο ανήλικους, έναν 13χρονο κι έναν 14χρονο, στο Άλσος Κηφισιάς και με την απειλή της βίας άρπαξαν τα κινητά τους τηλέφωνα και τράπηκαν σε φυγή.
Είχαν προηγηθεί το προ ημερών περιστατικό ξυλοδαρμού 16χρονου από συμμορία ανηλίκων στον Άγιο Στέφανο, αλλά και ο ξυλοδαρμός 12χρονου από ανηλίκους στον Άγιο Θωμά Αμαρουσίου τον περασμένο Σεπτέμβριο, με αποκορύφωμα, φυσικά, τις συλλήψεις ανηλίκων μαθητών για βανδαλισμούς στο 1ο Γυμνάσιο Μελισσίων μετά από καταγγελία στην αστυνομία από τη διευθύντρια του σχολείου, προκαλώντας σοκ στο πανελλήνιο.
Στα νότια προάστια, πριν λίγες ημέρες ένας 15χρονος χτυπήθηκε με μαχαίρι στο πόδι από παρέα νεαρών, σε ήσυχη γειτονιά της Νέας Σμύρνης, προκειμένου να του αποσπάσουν κινητό τηλέφωνο και πορτοφόλι. Στην κεντρική πλατεία της πόλης, λίγο πριν εκπνεύσει το 2022, μητέρα κατήγγειλε ότι συμμορία ανηλίκων επιτέθηκε και χτύπησε άσχημα τον 15χρονο γιο της, επειδή τους… στραβοκοίταξε.
Να θυμίσουμε και την πρόσφατη περίπτωση 14χρονου μαθητή από σχολείο της Αργυρούπολης, ο οποίος «συνελήφθη» με μαχαίρι στην είσοδο της Βουλής, κατά τη διάρκεια εκπαιδευτικής επίσκεψης!
Μάλιστα, σε δηλώσεις του ο δήμαρχος Ελληνικού – Αργυρούπολης Γιάννης Κωνσταντάτος είχε πει ότι «το συμβάν «δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά μια δυσάρεστη διαπίστωση ότι τα περισσότερα παιδιά της ηλικίας του κυκλοφορούν με μαχαίρια και όπλα», θυμίζοντας άλλο περιστατικό πριν από περίπου 1,5 χρόνο, όταν ένας μαθητής είχε μαχαιρωθεί από άλλους μαθητές.
Την ίδια χρονική περίοδο, και συγκεκριμένα το βράδυ της 28ης Οκτωβρίου, στο πάρκο Ασυρμάτου στον Άγιο Δημήτριο, παρέα ανήλικων κοριτσιών χτύπησε άσχημα μια 15χρονη και τον αδελφό της, ο οποίος έτρεξε να τη σώσει. Τα δύο παιδιά μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο με τραύματα σε όλο τους το σώμα.
Μεγάλες διαστάσεις είχε πάρει ένα ακόμη συμβάν στις αρχές του σχολικού έτους στη Βούλα, όταν συνελήφθη 15χρονος με τις κατηγορίες πρόκλησης σωματικής βλάβης, απειλής και παράβασης της νομοθεσίας περί όπλων, προκαλώντας αμυχή στην κοιλιακή χώρα 14χρονου παιδιού.
Τα περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων έχουν ενταθεί τον τελευταίο καιρό σε όλες τις περιοχές της Αττικής. Άπαντες συνηγορούν ότι ήρθε πια η ώρα να αναλάβει δράση η Πολιτεία. Όχι όμως, απαραίτητα κατασταλτική, αλλά προληπτική, ουσιαστική, προκειμένου νέοι και έφηβοι να βρουν διεξόδους, εν μέσω σοβαρών διαδοχικών κρίσεων, οικονομικής και υγειονομικής.
Η εφημερίδα μας παρουσιάζει απόψεις γονέων, ειδικών, αλλά και του υπουργού Προστασίας του Πολίτη για ένα θέμα που δεν έχει αποτελέσει ακόμη σοβαρό πεδίο συζήτησης σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προκειμένου να κατατεθούν προτάσεις που μπορούν να αλλάξουν προς το καλύτερο την ιδιαίτερα ανησυχητική κατάσταση.
Βόρεια Προάστια: «Αδιανόητο να απαιτούμε να αλλάξουν τα παιδιά, χωρίς να αλλάξουμε εμείς»
Η παραβατικότητα μεταξύ ανηλίκων και κυρίως η πρόληψή της, ειδικά μετά το πρόσφατο περιστατικό στον Άγιο Στέφανο, συζητήθηκε σε εκδήλωση στο Πολιτιστικό Κέντρο Αγίου Στεφάνου τη Δευτέρα 23 Ιανουαρίου, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των Συλλόγων Γονέων Γυμνασίων του Δήμου, εκπαιδευτικών και εκπροσώπων της Αστυνομίας και της Ασφάλειας Διονύσου.
Σημαντική ήταν η εισήγηση της προσκεκλημένης εγκληματολόγου και δημότη Διονύσου Ελένης Συρμαλή, η οποία αφορούσε στους παράγοντες κινδύνου αλλά και τους αντίστοιχους προστατευτικούς παράγοντες, οι οποίοι σχετίζονται με το φαινόμενο.
Ο δήμαρχος Διονύσου Γιάννης Καλαφατέλης επισήμανε, μεταξύ άλλων:
«Το περιστατικό στον Άγιο Στέφανο ασφαλώς δεν είναι το μόνο, τόσο για τον Δήμο μας όσο και για άλλους Δήμους της Αττικής και της υπόλοιπης χώρας. Είναι σημεία των καιρών, πρωτόγνωρες καταστάσεις, τις οποίες πρέπει να δούμε πώς θα αντιμετωπίσουμε. Θέλω να γνωρίζετε ότι ο Δήμος Διονύσου δεν στέκεται αμέτοχος απέναντι σε αντίστοιχα φαινόμενα. Αυτός είναι και ο λόγος που τον Δεκέμβριο του 2020 συστήσαμε το Τοπικό Συμβούλιο Πρόληψης Παραβατικότητας, ένα όργανο που το διαθέτουν ελάχιστοι Δήμοι της χώρας και στο οποίο συμμετέχουν οι Κοινωνικές Υπηρεσίες, η Αστυνομία και άλλοι φορείς, σε μια προσπάθεια να υπάρχει συναντίληψη στο σοβαρό πρόβλημα της παραβατικότητας.
Ο ρόλος του σχολείου και της οικογένειας είναι ασφαλώς καταλυτικός, εμείς όμως είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε, συντονίζοντας όλους τους συναρμόδιους φορείς και παρεμβαίνοντας εκεί που υπάρχει ανάγκη».
Ακολούθησε η ενδιαφέρουσα εισήγηση της εγκληματολόγου Ελένης Συρμαλή και στη συνέχεια διαλογική συζήτηση, με παρεμβάσεις των συμμετεχόντων αλλά και σχετικές προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
«Ποιος είναι υπεύθυνος για την κατάντια;»
Ανακοίνωση εξέδωσε και η Ένωση Γονέων Δήμου Διονύσου, αναφέροντας, μεταξύ άλλων:
«Τι γίνεται με αυτά τα παιδιά και πιστεύουν ότι ο μόνος τρόπος επικοινωνίας είναι η βία; Ποιος είναι πραγματικά υπεύθυνος για τη σημερινή κατάντια της κοινωνίας μας; Σίγουρα όχι τα παιδιά!
Πώς περιμένουμε να πράξει η νέα γενιά, αφού την παραδίδουμε χρεωμένη σε έναν κόσμο με πολέμους, με κρίση, με εντάσεις, με ψέματα, με φόβο, με τρόμο, κλεισμένη μέσα στον ψεύτικο κόσμο που φτιάχνουν πίσω από οθόνες, χωρίς καμία ουσιαστική επαφή ακόμα και μέσα στην οικογένεια; Πόση βία να αντέξουμε, όταν μάλιστα αυτή υπερπροβάλλεται από τα μέσα ενημέρωσης και τα social media;
Πού βρίσκεται η οικογένεια; Πού είναι τα όρια; Πού είναι οι αξίες; Πού είναι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές να εμπνεύσουν, να διαθέσουν λίγες ώρες μαθήματος για να καθοδηγήσουν, να… μπουν στα βαθιά; Πόσο δεκτικοί είναι, από την άλλη πλευρά οι γονείς;
Οι κυβερνώντες, από την άλλη, έσπερναν ανέμους, όταν την εποχή της καραντίνας κυνηγούσαν τη νεολαία στις πλατείες και τώρα θερίζουν θύελλες. Ενώ και οι Δήμοι, που είναι πιο κοντά στις τοπικές κοινωνίες, δεν πήραν κανένα μέτρο.
Είναι αδιανόητο να έχουμε την απαίτηση να αλλάξουν τα παιδιά χωρίς να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι».
Τάκης Θεοδωρικάκος: «Ενισχύουμε διαρκώς την παρουσία της Αστυνομίας στις γειτονιές της Αττικής»
Την ενίσχυση της αστυνομικής παρουσίας στις γειτονιές της Αττικής, καθώς υπάρχει ανισοκατανομή στην αναλογία αστυνομικών – πληθυσμού προκρίνει ως σημαντικό παράγοντας της αντιμετώπισης της νεανικής παραβατικότητας ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Τάκης Θεοδωρικάκος.
«Ενισχύουμε διαρκώς την παρουσία των αστυνομικών στις γειτονιές και στους δρόμους του λεκανοπεδίου Αττικής», τονίζει ο υπουργός, σημειώνοντας ότι στο Λεκανοπέδιο βρίσκεται μόλις το 30% της δύναμης της Ελληνικής Αστυνομίας, ενώ εκδηλώνεται το 70% των παρανομιών. «Για να λύσουμε αυτό το πρόβλημα, οι δύο τελευταίες σειρές αστυνομικών έχουν διατεθεί όλες στην Αστυνομική Διεύθυνση της Αττικής. Αυτό κάνουμε τώρα με τους 600 νέους Ειδικούς Φρουρούς, οι οποίοι διατίθενται στο σύνολο των Αστυνομικών Τμημάτων της Αττικής», σημειώνει και καταλήγει: «Η κατανομή των 600 ειδικών φρουρών έγινε με γνώμονα την αύξηση της παρουσίας της αστυνομίας στις γειτονίες με περιπολίες τόσο με οχήματα όσο και πεζές. Κριτήριο αποτέλεσε η κάλυψη οργανικών κενών και επάνδρωση αστυνομικών τμημάτων περιοχών, όπου στατιστικά παρουσιάζονται μεγαλύτερα προβλήματα εγκληματικότητας».
Ίλια Ν. Θεοτοκά: «Να δίνουμε στα παιδιά προοπτική για το μέλλον»
Η ΑΜΑΡΥΣΙΑ απευθύνθηκε για το θέμα της ανήλικης παραβατικότητας στην κλινική ψυχολόγο – ψυχοθεραπεύτρια του Αιγινήτειου Νοσοκομείου Ίλια Ν. Θεοτοκά, θέτοντας δύο βασικά ερωτήματα, με τις απαντήσεις να παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Γιατί παρατηρούμε συχνά νέους ή εφήβους να εμπλέκονται σε συμμορίες;
Οι συμμορίες είναι ελκυστικές, γιατί δίνουν στους εφήβους το αίσθημα του ανήκειν, παρέχουν γόητρο και αίσθημα εξουσίας. Ειδικά όταν ένας έφηβος, για κάποιους λόγους, δεν έχει μπορέσει να ενταχθεί στην ομάδα των συνομηλίκων του, είτε γιατί έχει βιώσει αποτυχία, είτε έχει βιώσει bullying, ή έχει κάποιες ψυχολογικές δυσκολίες, τότε ψάχνει να βρει μια άλλη ομάδα να ενταχθεί και μπορεί να βρει μια ακατάλληλη ομάδα.
Οι συμμορίες προσφέρουν έντονα συναισθήματα, αίσθημα παρέας, ανταμοιβή, ένταση, ρίσκο και οι έφηβοι θέλουν να παίρνουν ρίσκα και να δοκιμάζουν τον εαυτό τους. Η ομάδα της συμμορίας συχνά παίζει το ρόλο προστάτη (κάτι που συμβαίνει και στα video games) και σε πολλές περιπτώσεις, μέσα από τις συμμορίες οι νέοι βγάζουν και παράνομα χρήματα. Δοκιμάζουν την αυτονομία τους, νιώθουν ότι είναι κάποιοι, αποκτούν ένα ρόλο, έστω και αρνητικό. Ένας σημαντικός λόγος, που πολλοί νέοι ωθούνται στις συμμορίες, είναι όταν οι γονείς δεν έχουν ασχοληθεί έγκαιρα με τις παρέες των παιδιών τους. Ασφαλώς και η ευθύνη της κοινωνίας είναι σημαντική, αλλά πάνω απ’ όλα υπάρχει η ευθύνη της οικογένειας.
Όταν δεν υπάρχουν ισχυροί δεσμοί μεταξύ γονέων και παιδιών, όταν δεν υπάρχει φροντίδα, συνεχής επιτήρηση των παιδιών και των παρεών τους (ποιοι είναι οι φίλοι του και οι γονείς των φίλων του), όταν οι γονείς δεν ασχολούνται με την επίδοσή τους στο σχολείο, όταν έχουν χαμηλές προσδοκίες για την πορεία του παιδιού στο σχολείο, κρίνουν συνέχεια αρνητικά τα παιδιά, όταν οι δάσκαλοι δεν ασχολούνται με τους μαθητές ή μιλάνε μόνο αρνητικά για αυτούς, τότε είναι αρκετά πιθανό να εμπλακούν οι έφηβοι σε συμμορίες. Επίσης, όταν οι ίδιοι οι γονείς είχαν εμπλακεί σε συμμορίες, όταν ήταν νέοι, οι πιθανότητες να εμπλακούν και τα παιδιά είναι σχετικά σημαντικές.
Παράλληλα, βίαιη συμπεριφορά των γονέων στο σπίτι, παραμέληση, χρήση ουσιών των γονέων, μπορεί να αποτελέσουν προδιαθεσικούς παράγοντες για παραβατικότητα στους εφήβους. Επιπροσθέτως, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, καταθλιπτικά συμπτώματα, εύκολη πρόσβαση στην χρήση ουσιών, ή, θετική αποτίμηση της χρήσης ουσιών, μπορούν επίσης να ωθήσουν στην ένταξη σε συμμορίες.
Πώς μπορούν να διαχειριστούν οι γονείς τους εφήβους;
Οι γονείς θα πρέπει συστηματικά να προσπαθούν να εμπνέουν τα παιδιά στην εκπαιδευτική διαδικασία, να μην απελπίζονται, να μην τα παρατάνε, να τους δίνουν πάντα την προοπτική για το μέλλον.
Οι γονείς δεν θα πρέπει να θεωρούν δεδομένο και αποδεκτό ότι το παιδί δεν διαβάζει. Χρειάζεται να στέλνουν το μήνυμα στα παιδιά ότι η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική και ότι όλα τα χρόνια της εκπαίδευσης καλούνται να μελετούν και να αποδίδουν εκπαιδευτικά στο βαθμό που μπορούν.
Παράλληλα, με τις πρώτες ενδείξεις χρήσης ουσιών ή αλκοόλ, θα πρέπει να απευθυνθούν σε ψυχολόγο (και να μην υποβαθμίσουν τη συμπεριφορά της χρήσης), για να συζητήσουν πώς θα διαχειριστούν τη χρήση και πώς θα προσελκύσουν το παιδί τους σε μια ψυχοθεραπευτική συνεργασία. Στο σημείο αυτό, χρειάζεται να επισημάνουμε ότι θα πρέπει να απευθυνθούν σε ψυχολόγους που έχουν ειδικευθεί στις εξαρτήσεις, εφόσον η ψυχολογική αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών απαιτεί συγκεκριμένη εξειδίκευση.
Νότια Προάστια:«Τα παιδιά δεν κάνουν όνειρα για τη ζωή τους»
Την αγωνία των γονιών για όσα λαμβάνουν χώρα τον τελευταίο καιρό μεταξύ των μαθητών στα Νότια Προάστια, εξέδωσε η Ένωση Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων Δήμου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Γιώργο Ντούτσουλη, οι γονείς πρέπει να ενημερωθούν για τα περιστατικά βίας και να είναι ουσιαστικά δίπλα στα παιδιά τους.
Η Φωτεινή Παπαδογιάννη, μέλος της Ένωσης Συλλόγων Γονέων Αγίου Δημητρίου και πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων του 10ου Δημοτικού της πόλης, συμφωνεί ότι υπάρχει αύξηση της βίας μεταξύ των εφήβων, όχι μόνο σε χώρους εκτός σχολείου, αλλά και μέσα σε αυτό.
«Τα παιδιά δεν έχουν πλέον την υπομονή και δεν έχουν μάθει να λύνουν τα προβλήματα με διάλογο. Σε αυτό μπορεί να ευθύνεται και η αποξένωση της κοινωνίας, η οποία βρίσκει πρόσφορο έδαφος στα παιδιά, καθώς και οι αξίες και τα πρότυπα της εποχής μας που είναι έξω από την πραγματική ζωή. Επίσης και το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα στρεσάρει και εξοντώνει τα παιδιά, χωρίς να τους δίνει όλα εκείνα τα εφόδια και τις γνώσεις ώστε να μπορέσουν να κατανοήσουν τον κόσμο που μεγαλώνουν.
Αλλά κύρια είναι τα κοινωνικο-οικονομικά προβλήματα που δυστυχώς υπάρχουν σε όλο και περισσότερες οικογένειες, με αποτέλεσμα να μην επιτρέπουν στα παιδιά να βρίσκουν διεξόδους, να κάνουν όνειρα και σχέδια για τη ζωή τους. Μέσα σε όλα αυτά, προστέθηκε η καραντίνα που ενέτεινε πολλά προβλήματα και αποξένωσε περισσότερο τα παιδιά. Ως Γονεϊκό Κίνημα, θέσαμε αίτημα προς το Υπουργείο Παιδείας να βοηθήσει τα παιδιά και τις οικογένειες, αλλά δυστυχώς για άλλη μια φορά δεν είχαμε ανταπόκριση».
Ανάλογη είναι η άποψη της Σωτηρίας Παφίλη, μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας Γονέων και επικεφαλής της Νότιας Περιφέρειας.
«Τα τελευταία χρόνια υπάρχει προβληματισμός για τη βία μεταξύ των μαθητών, μέσα και έξω από το σχολείο. Τα προβλήματα έγιναν εντονότερα εξαιτίας της κρίσης, οικονομικής, κοινωνικής και εσχάτως υγειονομικής. Τα κοινωνικό-οικονομικά προβλήματα των οικογενειών μεγάλωσαν, κάτι το οποίο έχει αντανάκλαση στα παιδιά. Παράλληλα, το σχολικό περιβάλλον δεν ευνοεί την ουσιαστική καλλιέργεια, μόρφωση και δεν συμβάλει στην ευχαρίστηση των παιδιών. Τα σχολεία έχουν μετατραπεί επί της ουσίας σε εξεταστικά κέντρα. Τα παιδιά εργάζονται σκληρά, αμέτρητες ώρες μέσα στην ημέρα, με εξαιρετική πίεση και στρες, έχοντας μπροστά τους ένα αβέβαιο μέλλον. Και όλα αυτά σε ένα αντιαισθητικό και ανθυγιεινό περιβάλλον, δεδομένου ότι πολλά σχολεία είναι ακατάλληλοι χώροι εκπαίδευσης. Πέφτουν σοβάδες, πλημμυρίζουν αίθουσες κ.λπ. Πολλά παιδιά, καθώς δεν έχουν κάποια διέξοδο και ,πιθανότατα, την κατάλληλη υποστήριξη, όχι μόνο από την οικογένεια, αλλά πρωτίστως από την Πολιτεία, μπορεί να εμφανίσουν παραβατική συμπεριφορά. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι η βία είναι συνισταμένη πολλών καταστάσεων. Οι γονείς πρέπει να αντιδράσουμε και να διεκδικήσουμε καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας».
*Το άρθρο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του αδικοχαμένου Άλκη Καμπανού.
«Η βία δεν είναι μαγκιά, ούτε λύση».
