Ως πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ και εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της, σας καλωσορίζω στο τελευταίο συνέδριο της δημοτικής περιόδου, και σας καλώ να στείλουμε σε ολόκληρη τη χώρα και προς πάσα κατεύθυνση το μήνυμα ότι φέτος η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα απασχολήσει όσο ποτέ τα δημόσια πράγματα, όχι τόσο γιατί οι δημοτικές εκλογές θα κρίνουν το δικό μας μέλλον, όσο γιατί ο διάλογος και η δρομολόγηση της διοικητικής μεταρρύθμισης θα κρίνει το μέλλον της χώρας μας.
Καλό θα είναι λοιπόν, να γίνει αντιληπτό και στην Ελλάδα ότι ο βαθμός ανάπτυξής μας αντικατοπτρίζεται στο βαθμό αποκέντρωσης της χώρας και ότι η πραγματική Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι η ανεξάρτητη και αποτελεσματική Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Και προς αυτή την κατεύθυνση δεν θα κουραζόμαστε να διεκδικούμε.
Οφείλουμε, συνεπώς, να συνεννοηθούμε, να συνεργαστούμε, Αυτοδιοίκηση, Κυβέρνηση, Κόμματα και κοινωνία για να μπορέσουμε να οικοδομήσουμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση που οραματιζόμαστε.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Το φετινό μας συνέδριο, όλοι το έχουμε συνειδητοποιήσει, πραγματοποιείται σε μία εξαιρετικά κρίσιμη και δύσκολη για τη χώρα μας περίοδο.
Η εντός των συνόρων μας «επέλαση» των συνεπειών της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και ύφεσης, στάθηκε αφορμή:
• Πρώτον, να αναδειχθεί με δραματικό τρόπο η πολύ κακή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας μας, η οποία επηρεάζει το σύνολο του οικονομικού συστήματος, φυσικά και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
• Δεύτερον, να διαπιστώσουμε για μία ακόμη φορά ότι αντιστέκονται οι μηχανισμοί της δημόσιας σπατάλης, της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής και της πελατειακής πολιτικής.
• Τρίτον, να αντιμετωπίσουμε τη χαμηλόβαθμη γραφειοκρατία των Βρυξελλών που μας εγκαλεί για το δημοσιονομικό μας έλλειμμα, παραβλέποντας το γεγονός ότι το έλλειμμα έχει ξεφύγει στις 23 από τις 27 χώρες της Ε.Ε.
• Τέταρτον, να αναδειχθεί με τον πιο επιτακτικό τρόπο η ανάγκη να προχωρήσει η χώρα μας σε ρήξεις και τομές για την αναδιοργάνωση του κράτους, την προώθηση, επιτέλους, της Διοικητικής Μεταρρύθμισης.
• Και πέμπτον να αυξάνουν συνεχώς οι δείκτες ανεργίας και παράλληλα να διευρύνεται όλο και περισσότερο η ψαλίδα αποκλεισμού κοινωνικών ομάδων.
Με δυο λόγια δηλαδή οι συνέπειες της κρίσης και της ύφεσης να ριζώνουν ανησυχητικά στην ελληνική κοινωνία και να επηρεάζουν δραματικά την ίδια και τους πολίτες. Και αυτό οι τοπικές αρχές, ως οι πλησιέστερες στον πολίτη, το γνωρίζουμε από πρώτο χέρι. Είμαστε η μοναδική, ίσως, Αρχή, που έχει το δυσχερές «προνόμιο» να καταγράφει τις συνέπειες αυτές καθημερινά και με συγκεκριμένα ονοματεπώνυμα και ανάγκες και όχι με βάση τους γενικούς δείκτες και τους αριθμούς της κεντρικής διακυβέρνησης.
Εμείς κύριοι υπουργοί, αγαπητοί προσκεκλημένοι,
η Τοπική Αυτοδιοίκηση, από την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης, τον Νοέμβριο του 2008, μέσω του πλέον αντιπροσωπευτικού μας οργάνου, του συνεδρίου της ΚΕΔΚΕ, πήραμε την πρωτοβουλία και στο μέτρο που μας αναλογεί, καταθέσαμε ολοκληρωμένη αναπτυξιακή πρόταση με εννέα μέτρα – προγράμματα για τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών, των τοπικών αγορών και την αντιμετώπιση της κοινωνικής οδύνης που έχει επιφέρει η κρίση, ακριβώς επειδή πιστεύαμε και εξακολουθούμε να πιστεύουμε:
Πρώτον ότι, η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να συμβάλει στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης,
Δεύτερον ότι, εκτός από τη στήριξη των τραπεζών, τον πρώτο λόγο πρέπει να έχουν οι άνθρωποι και η πραγματική οικονομία.
Μεταξύ αυτών που προτείναμε ήταν το Πρόγραμμα Απασχόλησης 20.000 ανέργων στους ΟΤΑ και τα νομικά τους πρόσωπα.
Στην ουσία δηλαδή τι σήμαινε αυτό;
Η Αυτοδιοίκηση ανέλαβε με δικούς της πόρους, ύψους πάνω από 80 εκ. ευρώ ετησίως, να επιδοτήσει την απασχόληση εγγεγραμμένων στους καταλόγους του ΟΑΕΔ ανέργων, θέλοντας έτσι να συμβάλλει στη στήριξη της απασχόλησης στις τοπικές κοινωνίες μέσω δημοτικών έργων αυτεπιστασίας, μικρών έργων, συντηρήσεων, πολιτικής προστασίας κ.ά.
Δυστυχώς, η κυβέρνηση επέλεξε να παγώσει την υλοποίηση αυτού του Προγράμματος.
Εμείς, κύριε υπουργέ, επειδή εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι το δίπτυχο «μείωση δαπανών και αναπτυξιακή προοπτική» επιβάλλεται, ιδιαίτερα σήμερα στις συνθήκες της βαθιάς ύφεσης που ζούμε, να είναι ισοβαρείς, επαναφέρουμε την πρότασή μας. Ζητάμε να την επανεξετάσετε.
Και για να μη σπεύσουν ορισμένοι να αποδώσουν αυτό το γεγονός στο ότι το 2010 έχουμε δημοτικές εκλογές και άρα θέλουμε να «ψαρέψουμε» εκλογική πελατεία, εκ των προτέρων σας ζητάμε να θέσετε εσείς όποια κριτήρια και διαδικασίες θέλετε – θέλετε ΑΣΕΠ, βάλτε ΑΣΕΠ, προκειμένου να επιτευχθούν απολύτως διαφανείς και αξιοκρατικές διαδικασίες.
Αρκεί να προχωρήσει. Γιατί μιλάμε για 20.000 θέσεις απασχόλησης για την κρίσιμη διετία της οικονομικής ύφεσης. Δεν είναι Η ΛΥΣΗ στο πρόβλημα της ανεργίας, μπορεί όμως να συμβάλει στην αντιμετώπισή της ιδιαίτερα στην περιφέρεια. Διαφορετικά επιστρέψτε αμέσως τα 80 εκατ. ευρώ του 2009 που έχουν δεσμευθεί στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
Εμείς οι άνθρωποι που υπηρετούμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση θεωρούμε δεδομένο ότι η αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης χρειάζεται ολοκληρωμένο σχέδιο και όχι πρόχειρα και ευκαιριακά μέτρα. Χρειάζονται δημόσιοι πόροι και κινητοποίηση όλων των δυνάμεων για να αξιοποιηθούν όλες οι αναπτυξιακές δυνατότητες της περιφέρειας.
Γι’ αυτό θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι η Αυτοδιοίκηση θέλει και είναι έτοιμη να συμβάλει ώστε να βγει η χώρα μας από τη δομική κρίση που βιώνει. Θέλουμε και θα επιδιώξουμε τη συνεργασία και το διάλογο με την Κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα για να δουλέψουμε μαζί στη βάση της εταιρικής μας σχέσης.
Να δούμε οργανωμένα και συστηματικά τι και πως μπορούμε να συνεισφέρουμε και με τι αντιστάθμισμα για τις τοπικές κοινωνίες. Είμαστε στη διάθεσή σας ανά πάσα στιγμή, να προχωρήσουμε σε συγκεκριμένες δράσεις και πολιτικές και αναμένουμε την πρόσκλησή σας.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Το 2010, εκτός από μια δύσκολη χρονιά για τον τόπο μας, θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά των μεγάλων αλλαγών.
Το 2010 μπορεί, και πρέπει, να αποδειχθεί μια χρονιά κομβική και ταυτόχρονα ιστορική για την Αυτοδιοίκηση και τη Δημόσια Διοίκηση στην Ελλάδα.
Η αποκέντρωση είναι ζητούμενο για τη χώρα, είναι κεντρική ευρωπαϊκή πολιτική και δεν μπορεί να παραπέμπεται πλέον στις ελληνικές καλένδες.
Καλύτερη απόδειξη αποτελεί η πραγματικότητα που καταγράφεται στους κόλπους των χωρών της Ε.Ε., όπου έχουν ήδη συντελεστεί ή δρομολογηθεί μεταρρυθμίσεις με τις οποίες ενδυναμώνεται ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Ακόμη πιο ξεκάθαρα αυτό αποτυπώνεται στις κατευθύνσεις που θέτει η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση για την Προγραμματική Περίοδο 2007-2013.
Ποια η θέση της χώρα μας ενώπιον αυτής της πραγματικότητας;
Η Ελλάδα εξακολουθεί να παραμένει, παρά τα βήματα που έχουν γίνει, το πιο συγκεντρωτικό κράτος της Ευρώπης των «27», το οποίο κρατά τις περιφέρειες πολιτικά και οικονομικά, πλήρως εξαρτημένες από την κεντρική κυβέρνηση.
Μετά τα τρία Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, εξακολουθεί να παρουσιάζει μεγάλα προβλήματα περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης.
Οι όποιες απόπειρες διοικητικής αναδιάρθρωσης με αποκέντρωση και ενίσχυση της Αυτοδιοίκησης, είτε δεν στηρίχτηκαν μέχρι τέλους, είτε έμειναν στα χαρτιά.
Η πλέον γενναία μεταρρύθμιση, ο «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ», έμεινε ατελής λόγω του προβληματικού σχεδιασμού, της πλημμελούς οικονομικής, διοικητικής και πολιτικής στήριξής του, λόγω και μικροκομματικών σκοπιμοτήτων, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε στη σημερινή διόγκωση των προβλημάτων που βιώνουν οι «Καποδιστριακοί» Δήμοι.
Ο κατακερματισμός αρμοδιοτήτων, η ύπαρξη πολλαπλών φορέων και υπηρεσιών, η απουσία ενιαίου σχεδιασμού για την αντιμετώπιση διαδημοτικών ζητημάτων, η έλλειψη των αναγκαίων πόρων, καθιστούν τις Δημοτικές Αρχές ανίσχυρες να ανταποκριθούν στα προβλήματα και τις προκλήσεις των καιρών.
Και ερχόμαστε στο σήμερα μετά από, σχεδόν, μια δεκαετία έντονων συζητήσεων και εξαγγελιών περί μεταρρύθμισης αλλά και διαψεύσεων, που φαίνεται πως επιτέλους, δρομολογείται η αναδιοργάνωση στη λειτουργία της Πολιτείας.
Οι μέχρι τώρα ανακοινώσεις της Κυβέρνησης δείχνουν ότι η διοικητική μεταρρύθμιση βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της και ότι αποφάσισε να στηριχθεί στις επιστημονικές επεξεργασίες και τεκμηριώσεις που έχει προωθήσει εδώ και χρόνια η ΚΕΔΚΕ, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Εμείς καταρχήν συμφωνούμε με το πλαίσιο αρχών που μας παραδόθηκε από την Κυβέρνηση. Θα συμμετέχουμε στον διάλογο υπό την προϋπόθεση ότι θα τηρηθούν και θα εξειδικευτούν στο σχέδιο νόμου οι βασικές προϋποθέσεις, στις οποίες θα αναφερθώ παρακάτω.
Προτείναμε και προτείνουμε λοιπόν:
Πρώτον, να καθιερωθεί ο Β΄ Βαθμός Αυτοδιοίκησης σε επίπεδο Περιφέρειας με αιρετούς Περιφερειάρχες και Περιφερειακά Συμβούλια.
Η Περιφέρεια ως Β΄ Βαθμός Αυτοδιοίκησης, έχει ως βασική αρμοδιότητα να σχεδιάζει, να προγραμματίζει και να υλοποιεί περιφερειακές αναπτυξιακές πολιτικές, καθώς και την περιφερειακή εξειδίκευση των εθνικών πολιτικών.
Έχει εξασφαλισμένους τους αναγκαίους οικονομικούς πόρους και δυνατότητες αυτοτελούς χάραξης και εφαρμογής πολιτικών για την προσέλκυση επενδύσεων και την περιφερειακή ανάπτυξη.
Σε αυτό το πλαίσιο οι σημερινές Νομαρχίες μπορούν να λειτουργήσουν ως αποκεντρωμένες δομές της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
Ενώ, κρατικές αρμοδιότητες μπορούν να ασκηθούν σε περιφερειακό επίπεδο και με αποσυγκεντρωμένες κρατικές υπηρεσίες.
Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση
Δεύτερον, να συγκροτηθεί Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση, καταρχήν για τα πολεοδομικά συγκροτήματα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, ως δευτεροβάθμιας Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
Υπογραμμίζουμε όμως ότι η Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί μόνη της να αναλάβει τη διοίκηση των μητροπολιτικών λειτουργιών, δηλαδή αυτό που ονομάζουμε Μητροπολιτική Διακυβέρνηση. Η Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση θα έχει βέβαια τον πρωταγωνιστικό ρόλο, αλλά θα πρέπει να συνεργάζεται στενά με τους δήμους της Μητροπολιτικής περιοχής και με τους διαδημοτικούς συνδέσμους αυτών.
Το τρίτο αφορά στην μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Εμείς διακηρύξαμε και εξακολουθούμε να υποστηρίζουμε ότι οι νέοι Δήμοι πρέπει να συγκροτηθούν έτσι ώστε να εξασφαλίζουν: τη βιωσιμότητα, τις δυνατότητες παροχής ικανοποιητικών υπηρεσιών και αναπτυξιακών παρεμβάσεων, την ανταγωνιστικότητά τους, την αξιοποίηση του ενδογενούς δυναμικού, την προστασία του αστικού, αγροτικού και φυσικού περιβάλλοντος, την ισόρροπη ανάπτυξη και τελικά τη συγκράτηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο.
Λαμβάνοντας δε υπόψη την ιδιομορφία της χώρας μας, που συγκεντρώνει αφενός μεγάλα συμπλέγματα νησιών, τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπισθούν ως πλήρεις αυτοδιοικητικές μονάδες, με ισχυρές αρμοδιότητες και εξουσίες ακόμη και κρατικού χαρακτήρα και αφετέρου τους ορεινούς όγκους και τους ορεινούς δήμους για τους οποίους θα πρέπει να υπάρξει η πρόβλεψη δεύτερης ταχύτητας που θα ενισχύονται ξεχωριστά από τους ΚΑΠ.
