Να διαχειρίζεται ή όχι η Τοπική Αυτοδιοίκηση την είσπραξη του ΕΝΦΙΑ; Αυτό είναι το ερώτημα «του ενός εκατομμυρίου» που επικρατεί τις τελευταίες ημέρες στο αυτοδιοικητικό ρεπορτάζ.
Όλα ξεκίνησαν από την ετήσια έκθεση για την ελληνική οικονομία που συνέταξε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδoς Γιάννης Στουρνάρας για το 2024.
Ο κεντρικός τραπεζίτης στην έκθεσή του πρότεινε οι ΟΤΑ να εισπράττουν τα 2,3 δισ. του ΕΝΦΙΑ υποστηρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα οδηγήσει στην «ενίσχυση της οικονομικής αυτονομίας των Δήμων και στον εξορθολογισμό του κρατικού προϋπολογισμού».
«Επιπρόσθετα, η καλή διαχείριση από την πλευρά των τοπικών Αρχών ενδυναμώνει την αξιοπιστία τους, γεγονός που δυνητικά διευρύνει τους ορίζοντες χρηματοδότησής τους και την ικανότητα παρεμβάσεών τους για τη βελτίωση της καθημερινότητας των κατοίκων κάθε περιοχής» υποστηρίζει ο Γ. Στουρνάρας προς επίρρωση της ορθότητας της πρότασής του.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου τόνισε χαρακτηριστικά κατά τη συνεδρίαση του πρόσφατου ΔΣ της ΚΕΔΕ ότι εάν τα ποσά που θα εισπράξουν οι Δήμοι από την απόδοση του ΕΝΦΙΑ αφαιρεθούν από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ) που εισπράττουν από το κράτος, τότε «να μας λείπει το βύσσινο» -όπως χαρακτηριστικά τόνισε- της είσπραξης του μνημονιακού (αλλά πλέον μόνιμου) φόρου.
Δεν ξέρουμε εάν η άποψη του προέδρου της ΚΕΔΕ απηχεί αυτήν του συνόλου των 332 δημάρχων της χώρας – ήδη ο δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας για παράδειγμα τάχθηκε υπέρ της μεταφοράς της είσπραξης και διαχείρισης του ΕΝΦΙΑ στους Δήμους.
Μπορούμε όμως να θυμηθούμε ότι η άποψη-πρόταση του Γ. Στουρνάρα είχε πέσει στο (προεκλογικό τότε) τραπέζι από τον Κυριάκο Μητσοτάκη το 2018, πριν τις -νικηφόρες για τη ΝΔ- εκλογές του Ιουλίου του 2019.
«Μέχρι το 2021 η είσπραξη του ΕΝΦΙΑ και το ύψος του θα καθορίζεται από τους Δήμους. Ταυτόχρονα θα κοπούν οι ΚΑΠ, που σήμερα είναι περίπου 2 δισ. ευρώ, όσο υπολογίζουμε ότι θα εισπράξουμε από τον ΕΝΦΙΑ» είχε προτείνει τότε ο Κ. Μητσοτάκης, προσθέτοντας ότι «θα μπορεί αν θέλει ένας δήμαρχος να αυξήσει ή να μειώσει τον ΕΝΦΙΑ, αλλά θα λογοδοτεί στους δημότες του».
Πιθανότητα, η συζήτηση περί ΕΝΦΙΑ στους Δήμους να είναι μακρά και να αποτελέσει ακόμα ένα σημείο τριβής μεταξύ Αυτοδιοίκησης και κεντρικού κράτους, όπως συνέβη και με το τέλος ταφής των απορριμμάτων.
Το διακύβευμα, όμως, οφείλει να είναι η απάντηση σε δυο σημαντικά ερωτήματα.
Πρώτον: με τη -διαρκώς αυξανόμενη και λόγω συνταξιοδοτήσεων- υποστελέχωση των Δήμων, με ποιόν τρόπο οι ΟΤΑ θα αποκτήσουν τις αναγκαίες υποδομές και θα στελεχωθούν με το απαραίτητο προσωπικό για να αναλάβουν τη διαχείριση ενός τόσο κρίσιμου φόρου;
Δεύτερον: όπως προκύπτει από τα στοιχεία που παραθέτει ο διοικητής της ΤτΕ, στην Ελλάδα το ποσοστό των φορολογικών εσόδων που διαχειρίζονται οι τοπικές Αρχές είναι της τάξεως του 2,94% των συνολικών φορολογικών εσόδων, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ήταν 12,64%. Η φορολογική αποκέντρωση που προτείνει ο Γ. Στουρνάρας δεν θα έπρεπε να συνδυάζεται και με την απαραίτητη παροχή κινήτρων προς τους ΟΤΑ ώστε να αναλάβουν τον δύσκολο ρόλο της είσπραξης και διαχείρισης ενός φόρου, που από το 2014 εισπράττεται από το κράτος;
Ένας δυσεπίλυτος γρίφος για δυνατούς λύτες…
