Την Πέμπτη 26 Ιουλίου, ημέρα όπου η εφημερίδα μας στέλνεται για τύπωμα, ολοκληρωνόταν το τριήμερο εθνικό πένθος που κηρύχθηκε στη μνήμη των αδικοχαμένων με μαρτυρικό θάνατο ανθρώπων που βρέθηκαν στον οικισμό Μάτι και στον Νέο Βουτζά και «έφυγαν» αβοήθητοι και εγκλωβισμένοι από την καταστροφική μανία της φωτιάς που την υποδαύλιζε ο πρωτόγνωρος σε δύναμη άνεμος που φύσαγε λυσσασμένα το απόγευμα της «Μαύρης Δευτέρας» 23 Ιουλίου.
Η ΑΜΑΡΥΣΙΑ εκφράζει τη βαθύτατη θλίψη και οδύνη της στις οικογένειες των εκλιπόντων, εύχεται ταχεία ανάρρωση στους τραυματίες και γρήγορη και αίσια λύτρωση στην αγωνία εκείνων που αναζητούν τους δικούς τους ανθρώπους.
Όσο οι ημέρες περνούν και η άτυπη «ανακωχή» των όποιων αντιπαραθέσεων επέβαλλε η τραγικότητα των στιγμών φθίνει, η ώρα της αναζήτησης και απόδοσης των ευθυνών ζυγώνει. Και οι ευθύνες βαραίνουν άπαντες:
Από τη μια το διαχρονικά πρόχειρο και ανεπαρκές κράτος, σε όλες του τις εκφάνσεις, κεντρικές και αυτοδιοικητικές, το οποίο, ελλείψει σοβαρού σχεδιασμού και στοιχειωδών υποδομών, βασίζεται πάντα στην αυτοθυσία του υποστελεχωμένου έμψυχου δυναμικού του και των εθελοντών, για να καλύψει ένα μέρος της ανικανότητάς του να προστατέψει τους πολίτες του, ενώ κάνει τα «στραβά μάτια» στην άναρχη δόμηση σε περιοχές που δεν θα έπρεπε καν να την ευνοούν.
Από την άλλη, εμάς, τους πολίτες. Που συμμετέχουμε ενεργά στη διαμόρφωση της τριτοκοσμικής αυτής κατάστασης, επιχειρώντας να χτίσουμε «πάση θυσία» νόμιμα ή αυθαίρετα εντός δασικών εκτάσεων, πάνω στον αιγιαλό, μέσα σε ρέματα, δίχως να νοιαζόμαστε για την ασφάλεια τη δική μας, των παιδιών μας, των εγγονιών μας, αλλά και των γύρω μας.
Η φρικιαστική τραγωδία που έζησε η Ανατολική Αττική, η χώρα μας, αλλά και ο πλανήτης, που, σοκαρισμένος παρακολουθεί το απίστευτο ολοκαύτωμα, οφείλει να αποτελέσει κρίσιμο σημείο καμπής για την πολιτική και κοινωνική διαμόρφωση της Ελλάδας, στην εποχή που θέλουμε να χαρακτηρίζουμε ως «τέλος της μεταπολίτευσης» σε συνδυασμό με το «τέλος των μνημονίων».
Είναι ευκαιρία για όλους μας, κράτος, πολιτικούς και πολίτες, να αλλάξουμε νοοτροπία. Να μην κοιτάμε ευκαιριακά και κοντόφθαλμα τη βολή μας, να οργανωθούμε πολεοδομικά, να προφυλάξουμε και να αναδείξουμε το περιβάλλον, να μην εθελοτυφλούμε, να μη συναλλασσόμαστε υπογείως με τον κρατικό μηχανισμό για να κάνουμε τη «δουλίτσα» μας, να τιμωρούμε όσους παρανομούν, να ενισχύσουμε και εκσυγχρονίσουμε την επιχειρησιακή ετοιμότητα και επάρκεια των Σωμάτων Ασφαλείας. Κι εφόσον όλα αυτά συμβούν, να είμαστε βέβαιοι ότι τη ζωή μας και θα την προστατεύσουμε, αλλά και θα τη ζήσουμε με καλύτερη ποιότητα, εμείς και τα παιδιά μας…
Διαβάστε: Η Αττική μετρά τις πληγές της: Ο Γολγοθάς των συγγενών με νεκρούς και αγνοούμενους
Πύρινη φρίκη, ανείπωτη θλίψη
Δεν χωράει ο νους του ανθρώπου όσα συνέβησαν στους οικισμούς Μάτι και Νέο Βουτζά το μοιραίο απόγευμα της Δευτέρας 23 Ιουλίου, τα οποία «σημαδεύουν», πλέον, τη νεότερη ιστορία του τόπου.
Έντεκα χρόνια μετά την αλησμόνητη πύρινη εκατόμβη στον νομό Ηλείας, το πάθημα δεν έγινε μάθημα και η ιστορία επαναλήφθηκε ως τραγωδία και μάλιστα μια από τις χειρότερες στη νεότερη ελληνική ιστορία σε καιρό ειρήνης, αυτή τη φορά μέσα στο λεκανοπέδιο Αττικής.
Τη στιγμή που γράφονται τούτες οι γραμμές, 85 ψυχές, 164 τραυματίες και πολλές εκατοντάδες διασωθέντες συνάνθρωποί μας, ζητούν απαντήσεις για τη φρικιαστική τραγωδία που συγκλονίζει τη χώρα μας και ολόκληρο τον πλανήτη, μετά την ανεξέλεγκτη πύρινη λαίλαπα που κατέκαψε ανθρώπους, ζώα, σπίτια, δάση, όνειρα στην Ανατολική Αττική.
Ο οικισμός Μάτι μετατράπηκε το μοιραίο βράδυ της Δευτέρας 23 Ιουλίου, εν ριπή οφθαλμού και ανέμου, από παράδεισο σε μια ανείπωτη πύρινη κόλαση για εκατοντάδες ανθρώπους, βυθίζοντας στο πένθος τη χώρα.
Την ώρα που στην Κινέτα η μεγάλη φωτιά που είχε ξεσπάσει νωρίτερα την ίδια ημέρα αντιμετωπιζόταν δύσκολα μεν, με δεκάδες καμένα σπίτια, αλλά δίχως να κινδυνεύσει ανθρώπινη ζωή, η φωτιά που ξεσπούσε στη Νταού Πεντέλης λίγο πριν τις 5 το απόγευμα και η οποία εκτιμήθηκε αρχικά ως «ελεγχόμενη» (έκαψε ένα σπίτι και «καψάλισε» άλλα 6-7), απέκτησε έναν απροσδόκητο σύμμαχο: Η απότομη αλλαγή της δύναμης του ανέμου, ο οποίος έφτασε κατά τόπους σε 9, 10, ακόμη και 11 μποφόρ πνέοντας νοτιοδυτικός, άλλαξε εντελώς τα δεδομένα. Η φωτιά από τη Νταού ξέφυγε πολύ γρήγορα, κατηφόρησε και έκαψε τον οικισμό του Νέου Βουτζά και της Καλλιτεχνούπολης, αφήνοντας τα πρώτα θύματα πίσω της. Όταν, όμως, κατάφερε να περάσει τη Λ. Μαραθώνος, με τους πυροσβέστες, την Πολιτική Προστασία των Δήμων, τους αντίστοιχους συνδέσμους και τους εκατοντάδες εθελοντές να αδυνατούν να κάνουν κάτι μπροστά στη σφοδρότητα και την απίστευτη ταχύτητα εξάπλωσης της φλόγας, αυτό που έμελλε να συμβεί θα μείνει για πάντα χαραγμένο στη μνήμη και την καρδιά.
Η φρίκη
Το καταπράσινο, γραφικό, παραθαλάσσιο Μάτι (Αργυρά Ακτή, Κόκκινο Λιμανάκι) έγινε στάχτη, παίρνοντας μαζί του δεκάδες ανθρώπους που κάηκαν εγκλωβισμένοι στους στενούς του δρόμους, στα λιωμένα αυτοκίνητα και στα καμένα σπίτια. Αλλόφρονες άνθρωποι έτρεχαν στη θάλασσα για να σωθούν, αφού άλλη δίοδος δεν υπήρχε. Ένα 13χρονο κορίτσι ρίχτηκε στον γκρεμό επειδή καιγόταν, μητέρες ως «ασπίδα» στα παιδιά τους βρέθηκαν απανθρακωμένες, ενώ το χωράφι με τους 26 ανθρώπους που δεν πρόλαβαν να βρουν την έξοδο προς τη θάλασσα και «έφυγαν» αγκαλιασμένοι, αποτελεί μια από τις δραματικότερες και πιο θλιβερές στιγμές στη νεότερη ιστορία μας, την εικόνα της οποίας συμπλήρωνε το μακάβριο θέαμα των μποτιλιαρισμένων καμένων αυτοκινήτων στην τελευταία στροφή του δρόμου πριν τη θάλασσα.
Η δραματική διάσωση
Οι ηρωικοί ψαράδες και λιμενικοί, με τις βάρκες τους κατάφεραν, κόντρα σε φουρτουνιασμένη θάλασσα, να αποτρέψουν την εκτόξευση του θλιβερού καταλόγου των θανάτων σε δυσθεώρητα ύψη, σώζοντας περίπου 700 άτομα που μετέφεραν στο λιμάνι της Ραφήνας. Αρκετοί, όμως, δεν τα κατάφεραν και είτε έχασαν τη ζωή τους είτε αγνοούνται, σε αντίθεση με άλλους που από θαύμα κατάφεραν να επιβιώσουν στο νερό επί πολλές ώρες.
Οι τραυματίες
Το πρώτο φως της επόμενης ημέρας αποκάλυψε το αδιανόητο μέγεθος της καταστροφής, με τη λίστα με τους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους παλεύοντας με τις φλόγες που κατέστρεψαν τα πάντα ολοένα μακραίνει. Το Σισμανόγλειο και το ΚΑΤ στο Μαρούσι, μαζί με τον Ευαγγελισμό και το Θριάσιο, υποδέχθηκαν τους τραυματίες, με τις εκκλήσεις για αίμα να είναι συνεχείς και αγωνιώδεις, ενώ σε μια πρωτοφανή επίδειξη αλληλεγγύης, δεκάδες φορείς και μεμονωμένοι πολίτες πρόσφεραν από σπίτια και τρόφιμα, μέχρι υλικοτεχνική υποστήριξη για την ανακούφιση των επιζώντων.
Την ίδια στιγμή, τραγική και πέραν κάθε φαντασίας ήταν η διαδικασία αναγνώρισης των απανθρακωμένων πτωμάτων από τους οικείους τους, με αναγκαίο το δείγμα DNA για να ολοκληρωθεί η επίπονη διαδικασία.
Το θρίλερ των αγνοούμενων
Το επόμενο θρίλερ «παίχτηκε» και εξακολουθεί να «παίζεται» με τους δεκάδες αγνοούμενους, καθώς το «αλαλούμ» μεταξύ των αρμόδιων υπηρεσιών άφησε τον αριθμό τους ασαφή, ενώ η περίπτωση των διδύμων κοριτσιών της οικογένειας Φιλιππίδη κόβει την ανάσα. Ηλεκτρονική βάση στην οποία οι συγγενείς αγνοουμένων μπορούν να μπουν για να ανεβάσουν φωτογραφίες των ανθρώπων τους, των οποίων τα ίχνη χάθηκαν μετά την πυρκαγιά, τέθηκε σε λειτουργία στη διεύθυνση https://missingpeople.audax.gr, ενώ όσοι αναζητούσαν τους ανθρώπους τους, καλούνταν να απευθυνθούν στον τηλεφωνικό αριθμό 199 της Πυροσβεστικής.
Εισαγγελική έρευνα για τα αίτια
Έρευνα για τα αίτια της φονικής πυρκαγιάς στην Αττική διέταξε η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου, η οποία διαβίβασε δημοσιεύματα του ηλεκτρονικού Τύπου στον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Ηλία Ζαγοραίο με εντολή να διερευνηθούν τα πάντα σχετικά με τις πυρκαγιές που οδήγησαν στον θάνατο δεκάδων πολιτών και σε καταστροφή περιουσιών.
Κατάσταση έκτακτης ανάγκης
Το βράδυ της Δευτέρας, μπροστά στο χάος που είχε δημιουργηθεί, η περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου κήρυξε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τις περιφερειακές ενότητες Ανατολικής και Δυτικής Αττικής.
Παράλληλα, ενημέρωσε ότι οι πολίτες που επιθυμούσαν να προσφέρουν είδη πρώτης ανάγκης (τρόφιμα, εμφιαλωμένο νερό κ.ά.) στα θύματα των πυρκαγιών, μπορούσαν και μπορούν να απευθύνονται στην τηλεφωνική γραμμή 210-4819001 του Κέντρου Logistics της Περιφέρειας Αττικής ή στους οικείους Δήμους.
Την ίδια στιγμή, η συγκινητική υπερπροσφορά τροφίμων και ρουχισμού από φορείς και πολίτες έφτασε στο σημείο ώστε να διατεθούν πολλά από αυτά σε Δήμους, ώστε να προωθηθούν σε ευπαθείς ομάδες πολιτών.
Μέτρα στήριξης των Δήμων
Η Περιφέρεια προχώρησε, επίσης, άμεσα στις ακόλουθες ενέργειες:
-Συγκρότηση task – force αποτελούμενη από στελέχη της ΕΥΔΕΠ της Περιφέρειας Αττικής και της ΜΟΔ ΑΕ για την καταγραφή των αναγκών και τη στοχευμένη στήριξη των δικαιούχων – Δήμων, για τις πράξεις που διαχειρίζονται στο πλαίσιο του ΠΕΠ Αττικής 2014-2020.
-Συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Υπουργείο Ανάπτυξης για την έκδοση στοχευμένων προσκλήσεων, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020, με στόχο την αντιμετώπιση και αποκατάσταση προβλημάτων, σε επιχειρήσεις, ιδιώτες και σε υποδομές κοινής ωφέλειας, που προκλήθηκαν από τις προαναφερθείσες πυρκαγιές.
-Ενεργοποίηση Συμβούλου Υποστήριξης μέσω της Τεχνικής Βοήθειας του ΠΕΠ Αττικής 2014-2020, ο οποίος θα συνδράμει την παραπάνω task – force και τους Δήμους που επλήγησαν, προκειμένου να αντιμετωπιστούν διαχειριστικά και άλλα ζητήματα.
ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ: Τα μέτρα για τους πυρόπληκτους
Τα έκτακτα μέτρα της κυβέρνησης για την ελάφρυνση και ανακούφιση των πληγέντων ανακοίνωσε το απόγευμα της Τετάρτης ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δημήτρης Τζανακόπουλος.
Συγκεκριμένα μίλησε για την καταβολή βοηθήματος, ύψους 5.000 ευρώ στους πληγέντες, ενώ για τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες το ποσό θα ανέρχεται στα 6.000 ευρώ. Αντιστοίχως, στις επιχειρήσεις που επλήγησαν από τις πυρκαγιές, φτάνουν τα 8.000.
– Επίδομα ανεργίας και εφάπαξ ποσό 650 ευρώ σε όσους ανασταλεί η εργασία τους μετά τις φωτιές.
– Εφάπαξ καταβολή έκτακτου βοηθήματος ίσο με δύο συντάξεις στους πυρόπληκτους του ΕΦΚΑ στο πλαίσιο σχεδίου έκτακτης ανάγκης.
– Παράταση υποβολής δηλώσεων μέχρι 30/10.
– Καταβολή φόρου εισοδήματος σε 3 δόσεις.
– Καταβολή φόρου εισοδήματος σε 3 δόσεις με πρώτη έως 31 Οκτωβρίου, β’ έως 30 Νοεμβρίου και γ’ 31 Δεκεμβρίου.
Στα μέτρα περιλαμβάνεται αποζημίωση σε συγγενείς θανόντων 10.000, ευρώ, μηνιαίο επίδομα 1.000 ευρώ ανά τέκνο θανόντος σε τέκνο/α θανόντος έως την ενηλικίωσή του/ς. Εισαγωγή σε ΑΕΙ ως υπεράριθμοι. Δικαίωμα διορισμού σε υπηρεσίες της γενικής κυβέρνησης. Αναφέρθηκε επίσης σε απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ του έτους για τα ακίνητα που έχουν καταστραφεί ολοσχερώς ή έχουν υποστεί καταστροφές και κρίνονται μη κατοικήσιμα.
Τέλος, παρέχεται το δικαίωμα μεταγραφής σε φοιτητές οικογενειών που έχουν πληγεί από τις φωτιές, ενώ για όσους μαθητές συμμετείχαν στις φετινές πανελλαδικές, ο βαθμός τους προσαυξάνεται κατά 20% και εισάγονται στην τριτοβάθμια ως υπεράριθμοι.
ΒΛΑΣΣΗΣ ΣΙΩΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΜΑΡΥΣΙΑ: «Όσα είδα στο Κόκκινο Λιμανάκι δεν περιγράφονται με λόγια»
Μιλώντας στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ, ο πρόεδρος του ΣΠΑΠ Βλάσσης Σιώμος χαρακτηρίζει την πυρκαγιά που ξεκίνησε στη Νταού Πεντέλης ως την χειρότερη εμπειρία που έχει ζήσει στα 30 χρόνια που ασχολείται με την Πολιτική Προστασία.
«Ήταν τόσο ισχυρή η ένταση του ανέμου και τόσο απότομες οι αλλαγές της φοράς του, που σε μέσα σε 20 λεπτά οι φλόγες είχαν περάσει από τη Λεωφόρο Μαραθώνος και κατευθύνονταν από τη Νταού Πεντέλης προς το Γραμματικό. Όταν ο αέρας γύρισε, η φωτιά πήρε κατεύθυνση προς το Μάτι, με αποτέλεσμα τον τραγικό απολογισμό σε θύματα και υλικές ζημιές».
Στην κατάσβεση της πυρκαγιάς (αρχικά στη Νταού Πεντέλης και αργότερα στο Κόκκινο Λιμανάκι) επιχείρησαν 9 οχήματα του ΣΠΑΠ με 30 εθελοντές. «Η φωτιά πέρασε από το Μοναστήρι της Νταού Πεντέλης και προκάλεσε μόνο μικρές υλικές ζημιές. Πέρα από δυο καμένα σπίτια δεν αναφέρθηκαν θύματα εντός του ορίου του Δήμου Πεντέλης. Στη συνέχεια, με τους εθελοντές του ΣΠΑΠ κατευθυνθήκαμε προς το Κόκκινο Λιμανάκι. Αυτά που είδαν τα μάτια μου εκεί δεν μπορούν να περιγραφούν με λόγια», μας λέει ο Βλάσσης Σιώμος και η περιγραφή του συγκλονίζει: «Άνθρωποι απανθρακωμένοι, άλλοι που ήταν ζωντανοί αλλά με 100% εγκαύματα. Σκηνές Αποκάλυψης… Μια κατάσταση χειρότερη από τις πυρκαγιές στην Ηλεία το 2007, που επίσης έζησα από κοντά».
«Στην προσπάθεια κατάσβεσης της πυρκαγιάς στο Κόκκινο Λιμανάκι, ο Σταμάτης Γκίκας, εθελοντής του ΣΠΑΠ τραυματίστηκε παθαίνοντας ρήξη χιαστού στην προσπάθειά του να πηδήξει από μια μάνδρα ώστε να απεγκλωβίζει έναν άνθρωπο. Το αίσθημα του Εθελοντισμού στη συγκεκριμένη οικογένεια είναι τόσο έντονο που ο πατέρας του δεν πήγε το παιδί του στο ΚΑΤ. Τον μετέφεραν εθελοντές, καθώς ο ίδιος ήταν απασχολημένος με την κατάσβεση της πυρκαγιάς», μας αποκαλύπτει ο πρόεδρος του ΣΠΑΠ.
ΝTAOY ΠΕΝΤΕΛΗΣ Στην εστία της φονικής φωτιάς ο δήμαρχος και ο ΣΠΑΠ
Στο σημείο της πυρκαγιάς στη Νταού Πεντέλης από τα πρώτα κιόλας λεπτά έσπευσε ο δήμαρχος Πεντέλης Δημήτρης Στεργίου – Καψάλης, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου για την Προστασία και Ανάπλαση του Πεντελικού (ΣΠΑΠ) Βλάσσης Σιώμος και ο δήμαρχος Ραφήνας – Πικερμίου Βαγγέλης Μπουρνούς. Όπως ανακοίνωσε η Πυροσβεστική Υπηρεσία, στην κατάσβεση έλαβαν μέρος 60 πυροσβέστες με 24 οχήματα, 15 εθελοντικά πυροσβεστικά οχήματα, 2 ομάδες πεζοπόρων τμημάτων ενώ από αέρος επιχείρησαν 3 Α/Φ Canadair και 1 Ε/Π.
«Στη Νταού Πεντέλης η φωτιά αντιμετωπίστηκε με την παρουσία του δημάρχου από το πρώτο λεπτό και την άμεση επέμβαση των Εθελοντικών Τμημάτων των Δήμων Ραφήνας – Πικερμίου και Πεντέλης, του ΣΠΑΠ και αργότερα του 9ου Π.Σ. Αθηνών, με συνέπεια τον περιορισμό των υλικών ζημιών σε καταστροφή ενός σπιτιού και υλικές ζημιές σε τέσσερα ακόμα σπίτια. Μέσα στην τραγωδία αυτή, το μόνο θετικό στοιχείο που μπορούμε να εξάρουμε είναι η άριστη λειτουργία των Εθελοντικών Τμημάτων και της Αυτοδιοίκησης», αναφέρει η σχετική ανακοίνωση της Δημοτικής Αρχής.
«Δεν επισπεύστηκε η εκκένωση»
«Η φωτιά ξέσπασε μόλις 50 μέτρα δίπλα από το σπίτι μου. Κατευθύνθηκε από Νοτιοδυτικά σε Βορειοανατολικά και εξαιτίας της μεγάλης ταχύτητας του ανέμου βγήκε γρήγορα έξω από τα όρια του οικιστικού ιστού. Το μεγάλο πρόβλημα που δημιουργήθηκε σε Νέο Βουτζά, Μάτι και Ραφήνα οφείλεται στο γεγονός ότι δεν επισπεύστηκε η εκκένωση των σπιτιών, με αποτέλεσμα οι πολίτες να παραμείνουν περισσότερο χρόνο στις εστίες τους και όταν αποφάσισαν να τις εκκενώσουν να εγκλωβιστούν στη στενωπό που υπάρχει στο Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι» λέει στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ ο δήμαρχος Πεντέλης.
Όσο για το πώς ξεκίνησε η φωτιά;
«Οι πρώτες δικές μου ενδείξεις είναι ότι πρόκειται για βλάβη στο σύστημα της ΔΕΗ», αναφέρει. Σε ερώτηση για το εάν ο Δήμος Πεντέλης θα μπορούσε να στραφεί νομικά εναντίον της ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας), η οποία είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία και συντήρηση του δικτύου, ο Δ. Στεργίου απαντά: «Το ποιος ευθύνεται θα το δούμε όταν φτάσει η ώρα της απόδοσης ευθυνών. Όταν υπάρχουν νεκροί άθαφτοι, δεν υπάρχει κάτι άλλο για να συζητήσουμε».
