Η διεθνής κοινότητα ήδη από τη δεκαετία του ‘70 άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι τα περιορισμένα αποθέματα του νερού, σε συνδυασμό με την ολοένα αυξανόμενη κατανάλωσή του λόγω της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού και της βιομηχανικής παραγωγής, κινδυνεύουν να την οδηγήσουν σε συνθήκες μόνιμης λειψυδρίας αν δεν εφαρμόσει μία ολοκληρωμένη διαχειριστική πολιτική του πολύτιμου αυτού κοινωνικού αγαθού.
Στη χώρα μας η ανάγκη εξορθολογισμού των χρήσεων του νερού καθίσταται ακόμη επιτακτικότερη, καθώς τα διαθέσιμα αποθέματα νερού καλής ποιότητας μειώνονται διαρκώς.
Η Πολιτεία, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το πρόβλημα της διαθεσιμότητας και της ποιότητας του νερού, ενσωμάτωσε στο εσωτερικό της δίκαιο, με το Ν. 3199 του 2003, το περιεχόμενο της σχετικής Οδηγίας αρ. 60, που δημοσίευσε το 2000 η Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να αμβλυνθούν σε μεγάλο βαθμό τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει η εντατική γεωργία, που καταλαμβάνει το 86% της συνολικής κατανάλωσης νερού.
Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και η Χάρτα Ορθής Διαχείρισης των Υδάτινων Αποθεμάτων, που συνέταξαν το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και συνυπέγραψαν οι αγρότες, και η οποία συνιστά ένα είδος αυτοδέσμευσης για την προστασία του νερού.
Το πρόβλημα, όμως, της έλλειψης του νερού, δεν αφορά μόνο στα επιφανειακά ύδατα, αλλά και στα υπόγεια.
Σε περίπτωση που συνεχισθεί η περαιτέρω υποβάθμιση του υπόγειου υδατικού δυναμικού, χωρίς την πρόβλεψη μείωσης των απολήξεων νερού και την εφαρμογή πρακτικών τεχνητού εμπλουτισμού των υδροφόρων, τα φαινόμενα από δύσκολα θα γίνουν μη αναστρέψιμα και, στο τέλος, οι περιοχές αυτές θα οδηγηθούν σε ερημοποίηση.
Σημαντικά, όμως, βήματα, θα πρέπει να γίνουν ακόμα για την εφαρμογή του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου, καθώς δεν έχει ακόμα εκπονηθεί για κάθε περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού ανάλυση των χαρακτηριστικών της, επισκόπηση των επιπτώσεων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στα επιφανειακά και υπόγεια νερά και οικονομική ανάλυση της χρήσης ύδατος, σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές της Οδηγίας.
Ακόμα, η χώρα μας δεν είχε υποβάλει, όπως όφειλε, συνοπτικές εκθέσεις σχετικά με τις αναλύσεις που απαιτούνται.
Μεγίστης, επίσης, σημασίας παραμένει η δημιουργία Ενιαίου Φορέα για τη Διαχείριση του Νερού. Για την εξοικονόμηση νερού απαιτείται η εισαγωγή ενός ενιαίου μοντέλου διαχείρισης του αρδευτικού νερού, που θα επικεντρώνεται στην «ανταποδοτικότητα», υπό την έννοια της τιμολόγησης νερού ανάλογα με τη χρήση και σε δεύτερη φάση, θα αναγνωρίζει συγκεκριμένα μέσα εξοικονόμησης και ορθολογικής χρήσης του νερού στη γεωργία. Οι δράσεις αυτές είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν αυτοχρηματοδοτούμενα έργα, καθώς εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού χάνονται κατά τη διαδικασία μεταφοράς του προς τα νοικοκυριά λόγω απαρχαιωμένων συστημάτων υδροδότησης.
Εξίσου σημαντικός είναι και ο ρόλος της σύγχρονης τεχνολογίας, που αναμφίβολα μπορεί να δώσει λύσεις προς την κατεύθυνση της ορθής διαχείρισης του νερού. Για παράδειγμα, η μέθοδος της αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού θεωρείται μια αξιόπιστη λύση για το πρόβλημα της λειψυδρίας.
Εκτός, όμως, από την ανάπτυξη περιοχών διαλόγου και συνεργασίας μεταξύ πολιτείας, επιστήμης και εμπλεκόμενων φορέων, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός ότι η συστηματική ενημέρωση του κοινού αποτελεί σημαντικότατο παράγοντα για την εξοικονόμηση του νερού ύδρευσης. Για τον λόγο αυτό, το ΕΒΕΑ ξεκίνησε καμπάνια επικοινωνίας προς το κοινό με την προβολή από τους τηλεοπτικούς σταθμούς ενός κοινωνικού μηνύματος για τους υδάτινους πόρους. Ας σημειωθεί ότι σύμφωνα με τη μελέτη του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης, η ετήσια κατανάλωση στην Ελλάδα ξεπερνά τα 800 κυβικά μέτρα ανά κάτοικο, ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι λίγο πάνω από τα 600 κυβικά μέτρα.
Τέλος, μείζονος σημασίας θέμα αποτελεί και η σύναψη ευνοϊκών συμφωνιών με τα γειτονικά κράτη, για τη ρύθμιση των διακρατικών νερών.
Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών θεωρώντας ότι η συγκροτημένη προσέγγιση του θέματος της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, ώστε να επιλεγούν λύσεις αφενός οικονομικά συμφέρουσες και με την ελάχιστη επιβάρυνση στο περιβάλλον είναι η υποχρέωσή μας στις επερχόμενες γενεές, θα συνεχίσει να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση ώστε να εμπεδωθεί η αντίληψη ότι η βιωσιμότητα του πλανήτη είναι υπόθεση όλων.
Κωνσταντίνος Μίχαλος, πρόεδρος του ΕΒΕΑ
