Προτάσεις που προβλέπουν επιβολή κυρώσεων υπό τη μορφή προστίμων για τις χώρες της ευρωζώνης που έχουν υπερβολικό δημοσιονομικό έλλειμμα ή χρέος, αλλά και στην περίπτωση που δεν συμμορφώνονται με τις συστάσεις για την αντιμετώπιση υπερβολικών μακροοικονομικών ανισορροπιών (π.χ. ανταγωνιστικότητα), υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Με αφορμή την υποβολή των προτάσεων αυτών, ο πρόεδρος Ζοζέ Μπαρόζο αναφέρθηκε στην περίπτωση της Ελλάδας, δηλώνοντας: «Ο ελληνικός λαός πληρώνει σήμερα ακριβά το γεγονός ότι οι αρχές της χώρας δεν σεβάστηκαν το Σύμφωνο Σταθερότητας»…
Οι προτάσεις της Επιτροπής βασίζονται στο άρθρο 136 της Συνθήκης της Λισαβόνας, το οποίο προβλέπει την ενίσχυση του οικονομικού συντονισμού και της πειθαρχίας των χωρών της ευρωζώνης.
Οπως διευκρίνισε ο επίτροπος Ολι Ρεν, η Κομισιόν θα υποβάλει σύντομα μια δέσμη μέτρων για τις χρηματοδοτικές δαπάνες που θα αφορά όλες τις χώρες της Ε.Ε., προαναγγέλλοντας έτσι έμμεσα πρόταση για πάγωμα των χρηματοδοτήσεων των κοινοτικών ταμείων στις «ανυπάκουες» χώρες της Ευρώπης των 27.
Η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι προτάσεις της είναι συμβατές με τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Συνεπώς, οποιοδήποτε μέτρο για την εφαρμογή του οποίου απαιτείται τροποποίηση της Συνθήκης δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητά της.
Οι προτάσεις της Επιτροπής για την ενίσχυση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) αποτελούνται από ένα προληπτικό σκέλος και ένα διορθωτικό. Συγκεκριμένα:
• Σε περίπτωση υπεβολικού ελλείμματος ενός κράτους-μέλους της ευρωζώνης (πέραν του 3% του ΑΕΠ ή κοντά στο όριο αυτό), αμέσως μεττά τη διαπίστωσή του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προβλέπεται τοκοφόρος κατάθεση από το εν λόγω κράτος ίση με 0,2% του ΑΕΠ. Εάν δεν υπάρξει διόρθωση, η κατάθεση γίνεται τοκοφόρος για το μέλος. Εάν συνεχιστεί η μη διόρθωση, το ποσό παρακρατείται οριστικά και διανέμεται με τους τόκους στα κράτη-μέλη που δεν παρουσιάζουν υπερβολικό έλλειμμα.
• Τα ίδια προβλέπονται και για την περίπτωση υπερβολικού χρέους (πέραν του 60% του ΑΕΠ), με τη διαφορά ότι η διαδικασία δεν είναι πλήρως αυτοματοποιημένη, όπως στο έλλειμμα. Τα κράτη-μέλη πρέπει να λάβουν μέτρα για να το μειώσουν «σε ικανοποιητικό βαθμό», δηλαδή κατά 1/20 της διαφοράς με το όριο του 60% κατά τα 3 τελευταία χρόνια.
• Όπως και στον δημοσιονομικό τομέα, εάν ένα κράτος – μέλος που συμμετέχει στην ευρωζώνη αποτύχει επανειλημμένα να λάβει μέτρα σύμφωνα με τις συστάσεις του Συμβουλίου για τη Διαδικασία Υπερβολικής μακροοικονομικής ανισορροπίας, υποχρεούται να καταβάλει ετήσιο πρόστιμο ίσο με 0,1 % του ΑΕΠ του.
Στις υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες που θέτουν σε κίνδυνο τη λειτουργία της ΟΝΕ , περιλαμβάνονται η ανταγωνιστικότητα, η αγορά εργασίας, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, η παραγωγικότητα. Το πρόστιμο μπορεί να αρθεί μόνο ύστερα από ψηφοφορία των κρατών της ευρωζώνης με ειδική πλειοψηφία.
Για να εξασφαλιστεί η επιβολή προστίμου σε περίπτωση υπερβολικού ελλείμματος ή χρέους ή υπερβολικών μακροοικονομικών ανισορροπιών, προβλέπεται ο «αντίστροφος μηχανισμός ψηφοφορίας». Αυτό σημαίνει ότι η πρόταση της Κομισιόν για την επιβολή των κυρώσεων θεωρείται ότι έχει εγκριθεί, εκτός εάν το Συμβούλιο τάσσεται κατά των εν λόγω μέτρων με ειδική πλειοψηφία.
