Η ιστορία του δημοψηφίσματος στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα ταραχώδης. Στην ουσία, πρόκειται για το πρώτο δημοψήφισμα της Μεταπολίτευσης, εάν ληφθεί υπόψη ότι αυτό του 1974 διεξήχθη κάτω από μεταβατικές συνθήκες, μετά την κατάρρευση της χούντας.
Οι έξι προηγούμενες φορές, όμως, που οι Έλληνες οδηγήθηκαν στις κάλπες προκειμένου να απαντήσουν με «ναι» ή «όχι» ήταν δραματικές. Δύο από αυτές ήταν κάλπικες, κατά τη διάρκεια της επταετίας, ενώ το πρώτο δημοψήφισμα του 1920 οδήγησε στον εθνικό διχασμό και τη Μικρασιατική καταστροφή.
Όλες τις άλλες φορές, ξανά το ερώτημα ήταν πολιτειακό – αν, δηλαδή, το πολίτευμα της Ελλάδας θα έπρεπε να είναι βασιλευομένη ή κοινοβουλευτική δημοκρατία. Και αντίστοιχα, το δημοψήφισμα του 1935 ήταν αυτό που έμεινε στην ιστορία ως νόθο και οδήγησε στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά, ένα χρόνο αργότερα.
Ουδείς υπονοεί ότι το δημοψήφισμα δεν είναι δημοκρατική επιλογή – διαφορετικά, δεν θα προβλεπόταν από το Σύνταγμα. Πολιτικά μιλώντας, όμως, και με βάση τη νεότερη ελληνική ιστορία, δεν παραπέμπει σε ομαλότητα. Ας ελπίσουμε ότι αυτή η δυσάρεστη παράδοση δεν θα επιβεβαιωθεί.
