Ονομασία με γεωγραφική διάσταση, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι πρόκειται για το «∆ημοκρατία της Μακεδονίας-Σκόπια», γραμμένο στα σλαβικά, κατέθεσε ο διαμεσολαβητής του ΟΗΕ, πρόταση που η Αθήνα εκτιμά ότι απέχει από μια αποδεκτή λύση.
Την ίδια ώρα η Ουάσιγκτον (και οι δύο πλευρές έχουν εμπράκτως αναγνωρίσει την επιδιαιτησία της), μπροστά στο αδιέξοδο που προδιαγράφεται, αν δεν ικανοποιηθεί το ελληνικό αίτημα για το εύρος χρήσης, επεξεργάζεται εναλλακτικά σενάρια με πιθανότερο μια ολιγόμηνη παράταση. Και τούτο καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος διεμήνυσε πως δεν επιθυμεί να τεθεί στην ατζέντα του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι (2-4 Απριλίου) το θέμα της ονομασίας.
Η Αθήνα εμφανίζεται δυσαρεστημένη από τη συνολική πρόταση και διαμηνύει ότι η οριστική της θέση θα είναι απορριπτική εάν ο Μάθιου Νίμιτς και ο Λευκός Οίκος επιμείνουν σ' αυτήν. Η δυσαρέσκεια έγκειται στο γεγονός ότι στοιχεία του «πακέτου» και κυρίως από το ποιος έχει ή δεν έχει το δικαίωμα να κάνει χρήση του όρου «μακεδονικός» για πολιτικούς, πολιτιστικούς, εθνοτικούς ή εμπορικούς σκοπούς.
Πάντως, καθώς απομένουν ελάχιστες ημέρες έως τη Σύνοδο Κορυφής της Ατλαντικής Συμμαχίας, τρεις είναι οι σκόπελοι της Ελλάδας, ώστε να επιτύχει λύση της εκκρεμότητας της ονομασίας των Σκοπίων. Ο πρώτος είναι η άσκηση βέτο, ο δεύτερος είναι η λύση της τελευταίας στιγμής και ο τρίτος είναι το ενδεχόμενο το ΝΑΤΟ να αναζητήσει μια παρακαμπτήρια οδό μέσω του σεναρίου της «πρόσκλησης υπό αίρεση».
Η προοπτική της άσκησης βέτο παραμένει «ζωντανή» για την Αθήνα, αλλά ο προβληματισμός για μελλοντικές συνέπειες, όπως απομόνωση ή δυσκολία προώθησης ζητημάτων άμεσου ελληνικού ενδιαφέροντος, παραμένει. Μάλιστα, ορισμένα κυβερνητικά στελέχη λένε πως δεν πρέπει να λησμονείται ότι σύντομα αναμένεται να ανοίξει πάλι ο φάκελος του Κυπριακού, οπότε η Αθήνα θα βρεθεί με ανοιχτά δύο μέτωπα. Παράλληλα, δεν αποκλείουν νέο κύμα αναγνωρίσεων της γειτονικής χώρας ως «∆ημοκρατίας της Μακεδονίας.
Το ενδεχόμενο της «λύσης στο παραπέντε» κρύβει επίσης κινδύνους, καθώς η κυβέρνηση όχι μόνο θα χρεωθεί ότι ενέδωσε στις αμερικανικές πιέσεις, αλλά το κρισιμότερο θα «αιωρούνται» οι εγγυήσεις εφαρμογής που η ίδια απαιτεί. Η ιδανικότερη και επιθυμητή μορφή εγγύησης είναι ένα ψήφισμα του ΟΗΕ που θα επικυρώνει τη συμφωνία, καθώς δεσμευτικές δηλώσεις από το Συμβούλιο Ασφαλείας και το ΝΑΤΟ ή η παροχή αμερικανικών εγγυήσεων χαρακτηρίζονται λιγότερο ασφαλείς.
Επιπλέον, κρίσιμα ζητήματα είναι τόσο το εύρος χρήσης της συμφωνίας όσο και το όνομα ή τα ονόματα που θα αναγράφονται στα διαβατήρια και σε άλλα κρατικά έγγραφα της πΓ∆Μ. Η σκοπιανή πλευρά επιμένει επισήμως ότι το νέο όνομα πρέπει να αφορά μόνο τις σχέσεις με την Ελλάδα. Ανεπισήμως συζητεί τη χρήση του μόνο στους διεθνείς οργανισμούς. Η Αθήνα θα επιθυμούσε αναγραφή του νέου ονόματος στα διαβατήρια, αλλά τα Σκόπια επιθυμούν αναγραφή και της συνταγματικής ονομασίας.
Όσο για την «πρόσκληση υπό αίρεση», το σενάριο αυτό, που απορρίπτεται ρητώς από την Αθήνα, προβλέπει την ελληνική συναίνεση για πρόσκληση υπό την αίρεση επικύρωσης της οριστικής ένταξής τους από το ελληνικό κοινοβούλιο αν δεν βρεθεί λύση ως τότε. Αξιόπιστες πηγές εκτιμούν ότι αυτό θα παγίδευε μελλοντικά την ελληνική κυβέρνηση διότι θα ήταν πολύ δύσκολο να αρνηθεί την οριστικοποίηση της σκοπιανής ένταξης.
Στροφή από Κίνα
Την ώρα που οι διαπραγματεύσεις για το Σκοπιανό κορυφώνονται, μετά τη Ρωσία και η Κίνα εμφανίζεται διατεθειμένη να αλλάξει πολιτική στάση και να αναγνωρίσει οποιαδήποτε κοινά αποδεκτή ονομασία για διεθνή χρήση καταλήξουν Αθήνα και Σκόπια. Ως γνωστόν, το Πεκίνο από το 1993 έχει προβεί σε αναγνώριση της FYROM με τη συνταγματική της ονομασία και το γεγονός προσδίδει βαρύτητα, δεδομένου ότι η Κίνα, όσο και η Ρωσία είναι μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, απ' όπου λογικά θα πρέπει να υπάρχει η «σφραγίδα» για κατοχύρωση τυχόν συμφωνίας. Επιπλέον, δε, η «τάση» των Κινέζων ασκεί σε κάποια έκταση και πίεση στην Ουάσιγκτον να τηρήσει τα υπεσχημένα από τον Νοέμβριο του 2004, (επιστολή Μπους προς Καραμανλή), πως οι ΗΠΑ θα «ασπαστούν» οποιαδήποτε λύση προκύψει από τις διαπραγματεύσεις. Μέχρι αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να υπάρχει αμερικανική δέσμευση πως, πράγματι, η Ουάσιγκτον θα τηρήσει τον λόγο της, ενώ, τουναντίον, με τη γνωστή αναξιοπιστία της, δημιουργεί εύλογες ανησυχίες και επιφυλάξεις στην Αθήνα. ∆ιπλωματικές πηγές υπενθυμίζουν ότι ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα αγνόησε πρόσφατα ερωτήσεις για το κατά πόσον η κυβέρνησή του θα τηρήσει τις υποσχέσεις της για «αντιστροφή» της αναγνώρισης· για ένα ζήτημα, δηλαδή, που είναι καίριο για την Ελλάδα. Αξιοσημείωτο, πάντως είναι πως το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων της Κίνας «Xinhua» αναφέρεται πλέον στα Σκόπια με την αναγνωρισμένη στον ΟΗΕ ονομασία τους «FYROM», αντίθετα προς την από ετών πρακτική του πρακτορείου να χρησιμοποιεί τη συνταγματική ονομασία της γείτονος ή απλά τον όρο «Μακεδονία».
Γιώργος Μπάλτας
