Τη διάλεξη του φιλολόγου Θοδωρή Κοντάρα με τίτλο «Ο Τσεσμές και η περιοχή του», παρουσιάζει η Ένωση Μικρασιατών Νέας Ερυθραίας, την Τετάρτη 4 Μαΐου, στον χώρο του Λαογραφικού Μουσείου.
Ο ίδιος ο Θοδωρής Κοντάρας σημειώνει με δύο λόγια για το θέμα: Η μικρή πόλη του Τσεσμέ είναι χτισμένη 70 περίπου χλμ. δυτικά της Σμύρνης, στο δυτικότερο άκρο της Μ. Ασίας. Μεγάλο ναυτικό κι εμπορικό κέντρο του Ανατ. Αιγαίου, άκμασε από το 1780 ως το 1922 χάρη στο ασφαλές λιμάνι του.
Μετά την ανέγερση του μεγάλου κάστρου από τους Οθωμανούς τον 15ο αι., ο Τσεσμές σταδιακά έγινε μια σημαντική πόλη με οικονομική, διοικητική και στρατιωτική σπουδαιότητα. Το όνομά του οφείλεται σε μια μεγάλη βρύση, από την οποία υδρεύονταν τα πλοία (τουρκ. çeşme: βρύση, κρήνη). Η ακμή της πόλης και της περιοχής της προήλθε κυρίως από την εξαγωγή σταφίδας, γλυκάνισου και λαδιού, από την αλιεία, καθώς και από τις εμπορικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες. Ο Τσεσμές υπήρξε έδρα ομώνυμου καζά (επαρχίας), που περιλάμβανε 18 οικισμούς με 36.967 κατοίκους το 1921 (οι 32.863 ήταν Έλληνες). Από τους πολύ γνωστούς και πιο σημαντικούς οικισμούς είναι τα Αλάτσατα, η Κάτω Παναγιά, η Αγ. Παρασκευή (Κιόστε), το Λυθρί κι ο Ρεΐσντερες.
Εδώ έδρευε από το 1902 και ο Μητροπολίτης Κρήνης, «Υπέρτιμος και Έξαρχος πάσης Ιωνίας», που είχε στη δικαιοδοσία του όλη την Ερυθραία δυτικά των Βουρλών, δηλαδή τον Τσεσμέ, τα Καράμπουρνα, καθώς και τα Εγγλεζονήσια. Η πόλη είχε πέντε ενοριακές εκκλησίες, ένα μοναστήρι, καλά σχολεία (Κρηναία Σχολή) και δραστήριους συλλόγους κάθε είδους, που προήγαν το εκπαιδευτικό, φιλανθρωπικό και εθνικό έργο.
Κυριότεροι σταθμοί στην ιστορία του Τσεσμέ είναι η περίφημη ρωσοτουρκική ναυμαχία του 1770, κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών, που είχε ως αποτέλεσμα την πανωλεθρία της τουρκικής αρμάδας, η διέλευση χιλιάδων ατάκτων Τούρκων στρατιωτών που κατέστρεψαν τη Χίο (Απρίλης του 1822) και ο Πρώτος Διωγμός εναντίον των Ελλήνων (1914-1919). Στο λιμάνι του Τσεσμέ διαδραματίστηκε η τελευταία πράξη της μικρασιατικής τραγωδίας, όταν τα τελευταία υπολείμματα της στρατιάς Μ. Ασίας εγκατέλειψαν βιαστικά τη μικρασιατική γη, στις 3 Σεπτεμβρίου 1922.
iNFO
* Λαογραφικό Μουσείο: Ιωάννας Δρυμπέτη 2 και Αλεξάκη – Καρασταμάτη, Νέα Ερυθραία
* Ώρα έναρξης: 19:00
* Κράτηση θέσης: Βαγγέλης Αγγελινός, τηλ. 6939 693 781.
* Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας, λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων.
* Απαραίτητη η χρήση μάσκας.
* Επόμενες ομιλίες: Τετάρτη 18 Μαΐου, Τα Βουρλά, η πρωτεύουσα της Ερυθραίας
Τετάρτη 1η Ιουνίου, Η Κάτω Παναγιά της Ερυθραίας
Διαβάστε: Μικτή χορωδία «Δ. Βικέλα»: Κλασικές και εκκλησιαστικές μελωδίες «πλημμύρισαν» τη Βίλα Μπότση
