Οι τελευταίες ρυθμίσεις
Οι ρυθμίσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, ως προς την προστασία της πρώτης κατοικίας (αναλυτικά για όλες τις πλευρές των σχετικών νόμων εδώ), έχουν ως εξής:
Στο πεδίο εφαρμογής του νόμου προστίθενται και οφειλές προς την Εφορία, τους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού και τα νομικά τους πρόσωπα, καθώς και ασφαλιστικές εισφορές προς οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, αρκεί να ρυθμίζονται ταυτόχρονα και οφειλές προς ιδιώτες – τράπεζες.
Μέχρι 31/12/2018 ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει στο δικαστήριο αίτηση ένταξης στο νόμο Κατσέλη με τις παλιές ρυθμίσεις του, ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση η κύρια κατοικία του, εφόσον, πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου Κατσέλη: Η αξία της κύριας κατοικίας δεν υπερβαίνει το όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξημένο κατά 50%. Δηλαδή προστασία μέχρι αξία 300.000 για άγαμο ή 450.000 για οικογένεια με 2 παιδιά.
Δεν υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια. Από 1/1/2016, ο νόμος Κατσέλη (με τις παλιές ρυθμίσεις) παύει να ισχύει, και ισχύουν νέες πολύ αυστηρότερες προϋποθέσεις ένταξης.
Οι οφειλέτες ήδη εκκρεμών αιτήσεων με το νόμο Κατσέλη, οφείλουν να υποβάλλουν επικαιροποιημένα στοιχεία μέχρι 14/2/2016, διαφορετικά χάνουν τη ρύθμιση.
Με το νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, σε ισχύ από 1/1/2016, εφαρμόζεται μια σειρά μέτρων για να συντομεύσει κατά πολύ ο χρόνος της εκδίκασης της αίτησης.
Οι προϋποθέσεις εξαίρεσης από πλειστηριασμούς αλλάζουν δραματικά από 1/1/2016. Υπάρχουν 2 κατηγορίες οφειλών όπου η κύρια κατοικία έχει ακόμα κάποια προστασία:
1η κατηγορία (οικονομικά ευάλωτοι δανειολήπτες). Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας δεν υπερβαίνει τις
120.000 ευρώ για τον άγαμο, 180.000 για τον έγγαμο με επί πλέον 20.000 ανά τέκνο μέχρι τα 3.
Ο οφειλέτης είναι συνεργάσιμος, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών.
Ο οφειλέτης βρίσκεται σε πραγματική αδυναμία πληρωμής των μηνιαίων καταβολών.
Με την προϋπόθεση της καταβολής από τον οφειλέτη του μέγιστου της δυνατότητας αποπληρωμής, τμήμα του υπολοίπου μπορεί να καλυφθεί από το κράτος (μετά από αίτηση του οφειλέτη) για διάστημα το πολύ μέχρι 3 χρόνια. Ωστόσο, με τροπολογία της τελευταίας στιγμής, η συμβολή του κράτους διασφαλίζεται μόνο για το 2016 με 100 εκ. μόνο. Τα κριτήρια συμμετοχής του κράτους θα οριστικοποιηθούν μέχρι 31/12/2015. Το ποσό που απομένει, κεφαλαιοποιείται στο υπόλοιπο του χρέους. Η διάταξη είναι χαρακτηριστική: Συμβάλλει το κράτος (δηλαδή η κοινωνία) στη δόση, αντί να κουρευτεί το επί πλέον έστω ποσό. Πάλι δηλ. ο Ελληνικός λαός πληρώνει τις τράπεζες, για πολλοστή φορά! Θα μας πουν μετά ότι δε βγαίνουν και χρειάζεται να κόψουν μισθούς και συντάξεις.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, η κατηγορία αυτή καλύπτει το 25% του συνόλου.
2η κατηγορία (όχι τόσο… ευάλωτοι δανειολήπτες). Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, προσαυξημένες κατά 70%. Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας δεν υπερβαίνει τις 180.000 ευρώ για τον άγαμο, 220.000 για τον έγγαμο με επί πλέον 20.000 ανά τέκνο μέχρι τα 3. Ο οφειλέτης είναι συνεργάσιμος, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών.
Το σχέδιο διευθέτησης οφειλών να προβλέπει ότι ο οφειλέτης θα καταβάλλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και ότι καταβάλλει ποσό τέτοιο ώστε οι πιστωτές του δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης. Δηλαδή ότι τα ποσά που θα καταβάλλει θα είναι μεγαλύτερα από αυτά που θα κέρδιζε τράπεζα βγάζοντας στο σφυρί το ακίνητο! Δηλαδή, μέσω της ρύθμισης των οφειλών, είναι οι τράπεζες που σώζονται, όχι τα χρεωμένα νοικοκυριά. Η ρύθμιση χάνεται σε περίπτωση καθυστέρησης 2 δόσεων ετησίως.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, αυτή η κατηγορία αφορά στο 35% του συνόλου.
3η κατηγορία (όλοι οι υπόλοιποι). Όλοι οι υπόλοιποι, 40% σύμφωνα με την κυβέρνηση, δεν καλύπτονται καθόλου, εφόσον δεν προλάβουν να κάνουν αίτηση για το νόμο Κατσέλη μέχρι 31/12/2015. Τα δάνειά τους πιθανότατα θα πωληθούν σε εταιρίες – κοράκια, που θα αρχίσουν τις πιέσεις και τους πλειστηριασμούς, βγάζοντας υπερκέρδη από τον πόνο των ανθρώπων. Το ποσοστό είναι θηριώδες. Και αντιπροσωπεύει ανθρώπους, δεν είναι ένα απλό νούμερο!
Τι προβλέπει ο νόμος σήμερα
Η λογική του νόμου είναι συνοπτικά η εξής:
Ο οφειλέτης, υποβάλλει αίτηση για ρύθμιση οφειλών σε τράπεζες, δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, που υπάρχουν ένα χρόνο πριν την αίτηση, στο αρμόδιο ειρηνοδικείο. Μπορεί να έχει προηγηθεί προσπάθεια προδικαστικού συμβιβασμού, που όμως δεν είναι πλέον υποχρεωτική. Το δικαστήριο ορίζει δικάσιμο υποχρεωτικά μέσα σε 6 μήνες και ημέρα επικύρωσης της αίτησης μέσα σε 2 μήνες.
Από την ημέρα ολοκλήρωσης της αίτησης:
ο οφειλέτης υποχρεούται να πληρώνει τις μηνιαίες δόσεις που ορίζονται από το νόμο, αναστέλλεται μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης η παραγραφή των απαιτήσεων των πιστωτών που έχουν συμπεριληφθεί στην αίτηση του οφειλέτη.
Την ημέρα της επικύρωσης, ο ειρηνοδίκης αποφασίζει για την αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων κατά του οφειλέτη (για 6 μήνες το πολύ), και το ύψος των μηνιαίων δόσεων που ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλλει προς τους πιστωτές που έχουν συμπεριληφθεί στην αίτηση.
Ο καθορισμός του ποσού των μηνιαίων δόσεων πρέπει να εξασφαλίζει τη δυνατότητα κάλυψης ευλόγων δαπανών διαβίωσης της οικογένειας του οφειλέτη, ωστόσο δεν μπορεί να είναι κατώτερο του 10% των δόσεων που ο αιτών όφειλε να καταβάλει σε όλους τους δανειστές μέχρι την κατάθεση της αίτησης, και πάντως όχι μικρότερο των 40 ευρώ. Υπάρχουν λίγες εξαιρέσεις σ’ αυτό, για περιπτώσεις ακραίας φτώχειας.
Σε περίπτωση καθυστέρησης 3 μηνιαίων δόσεων ετησίως, τα προσωρινά μέτρα προστασίας ανακαλούνται.
Ταχεία διευθέτηση μικροοφειλών για περιπτώσεις απόλυτης φτώχειας: Το ειρηνοδικείο μπορεί να διατάξει την προσωρινή απαλλαγή, για διάστημα 18 μηνών, του οφειλέτη από τα χρέη, εφόσον ισχύουν σωρευτικά τα εξής (και δεν αμφισβητούνται από τους πιστωτές):
κατά την ημέρα υποβολής της αίτησης και της επικύρωσης δεν διαθέτει οποιαδήποτε ακίνητη περιουσία,
τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία του συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων του δεν υπερβαίνουν τα 1.000 ευρώ, ο οφειλέτης είχε μηδενικό εισόδημα καθ’ όλη τη διάρκεια του τελευταίου έτους πριν από την ημέρα της επικύρωσης και το ύψος των οφειλών του δεν υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων τόκων, εξόδων και πάσης φύσεως προσαυξήσεων, και όλες περιλαμβάνονται στην αίτηση
δεν υπάρχουν εμπραγμάτως ή με άλλο τρόπο ασφαλισμένοι πιστωτές (υποθήκες κ.λπ.), ο οφειλέτης είναι συνεργάσιμος σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας που θεσπίστηκε με απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος.
Η απόφαση του δικαστηρίου κινείται στα εξής πλαίσια:
Αν τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη δεν είναι επαρκή, το δικαστήριο, αφού αφαιρέσει το ποσό που απαιτείται για την κάλυψη των ευλόγων δαπανών διαβίωσης της οικογένειας του οφειλέτη, και στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης, διατάσσει την καταβολή μηνιαίως, για 3 έτη, του ποσού που απομένει με βάση τα περιουσιακά στοιχεία και τα πάσης φύσεως εισοδήματά του, για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των πιστωτών.
