Ημέρες γιορτινές με παιδικά τραγούδια και ευχές αυτές που διανύουμε και το γραφείο του Δήμαρχου Λυκόβρυσης – Πεύκης Τάσου Μαυρίδη είναι γεμάτο από κόσμο, γλυκά και γιορτινές μελωδίες. Ο δήμαρχος κ. Μαυρίδης, δέχεται ευχές, μοιράζει γλυκά και χαρίζει βιβλία στους μικρούς φίλους. Τις γιορτινές μέρες υποδέχτηκε στο γραφείο του μαθητές από το Γυμνάσιο της Λυκόβρυσης, οι οποίοι, μαζί με την Διευθύντρια τους κ. Λιούλια και άλλους καθηγητές τραγούδησαν στον δήμαρχο τα κάλαντα και του ευχήθηκαν καλή συνέχεια στο έργο του. Ο δήμαρχος με τη σειρά του ευχήθηκε υγεία, καλή πρόοδο στους μαθητές και ευχάριστες στιγμές για τους ίδιους και τις οικογένειες τους, ενώ ευχήθηκε γιορτές με υγεία και ένα δημιουργικό νέο έτος για όλο τον κόσμο.
Γιατί λέμε τα κάλαντα κάθε χρόνο τις γιορτές;
Να τα πούμε; Όλοι έχουμε πει την συγκεκριμένη φράση αρκετές παραμονές Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς και Φώτων. Η θετική ανταπόκριση, το τραγούδι με ή χωρίς τη συνοδεία μεταλλικού τριγώνου ή άλλων μουσικών οργάνων και συνήθως με πολλά λάθη και σαρδάμ, αλλά και το κέρασμα μετά χάριζαν χαρά και στις δύο πλευρές. Γιατί όμως λέμε τα κάλαντα κάθε χρόνο; Πως προέκυψε αυτό το έθιμο;
Τα κάλαντα συχνά αναφέρονται ως εθιμικά τραγούδια του λαού μας και όχι άδικα μιας και είναι από τα λίγα έθιμα που διατηρούνται ζωντανά μέχρι και τις μέρες μας. Ουσιαστικά πρόκειται για δημοτικά τραγούδια με εγκωμιαστικούς στίχους για τη νέα χρονιά που έρχεται και τα οποία διαδόθηκαν από γενιά σε γενιά και τα τραγουδούμε ακόμη και σήμερα. Τα κάλαντα ψέλνουν συνήθων μικρά παιδιά, ενώ κάποιες φορές τα ακούμε να τα τραγουδούν ακόμη και ενήλικες. Ο αρχικός τους ρόλος ήταν το καλωσόρισμα του νέου έτους και γενικά η αναγγελία του χαρμόσυνου μηνύματος των γιορτών.
Από τη διονυσιακή προέλευση στις ευχές για καλή τύχη στα νοικοκυριά
Η προέλευση του εθίμου είναι μάλλον διονυσιακή, καθώς στις αρχαίες διονυσιακές γιορτές τα παιδιά συνήθιζαν να τραγουδούν για την καλή χρονιά, κρατώντας ένα κλαδί ελιάς τυλιγμένο με μαλλί προβάτου, το οποίο συμβόλιζε την ευφορία και τη γονιμότητα. Ετυμολογικά, η λέξη κάλαντα προέρχεται από τις Ρωμαϊκές καλένδες (δηλαδή τις πρώτες μέρες) του Ιανουαρίου, του πρώτου μήνα του χρόνου. Μάλιστα πριν τον 2ο αιώνα π.Χ. ο πρώτος μήνας του Ρωμαϊκού ημερολογίου ήταν ο Μάρτιος κι έτσι η πρωτοχρονιά γιορταζόταν τότε. Αν και αρχικά η Εκκλησία απέρριψε τα κάλαντα ως ειδωλολατρικό έθιμο, στη συνέχεια το αποδέχτηκε και το αφομοίωσε σε τόσο μεγάλο βαθμό που κατέληξε να αποκτήσει καθαρά θρησκευτικό περιεχόμενο. Εκτός αυτού, καθιερώθηκε να λέμε τα κάλαντα όχι μόνο την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, αλλά πριν από όλες τις μεγάλες γιορτές όπως τα Χριστούγεννα, τα Φώτα, του Λαζάρου, των Βαΐων κ.λπ. Σε κάθε περίπτωση, τα κάλαντα εκτός από τα χαρμόσυνα μηνύματα των γιορτών, φέρνουν και ευχές για καλή τύχη στους νοικοκύρηδες των σπιτιών, αλλά και σε όλο τον κόσμο.
Γιορτάζοντας την αλλαγή του χρόνου
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά λένε τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς. Γιατί όμως είναι τόσο σημαντική η πρώτη μέρα του νέου έτους; Τι είναι αυτό που γιορτάζουμε; Στην ουσία ο εορτασμός αφορά αυτό ακριβώς που λέει και το όνομα της, δηλαδή την μέρα που σηματοδοτεί την έλευση του νέου έτους. Ο εορτασμός της Πρωτοχρονιάς φέρεται πως καθιερώθηκε από τους Ρωμαίους λίγα χρόνια πριν την γέννηση του Χριστού. Θεωρείται πως δανείστηκε αρκετά στοιχεία από τα Σατουρνάλια, μια γιορτή που ήταν αφιερωμένη στον Θεό Κρόνο (Saturnus) κατά τη διάρκεια της οποίας γινόντουσαν απίστευτες κραιπάλες και όργια. Πολύ αργότερα, η εκκλησία, προκειμένου να διακρίνει τους χριστιανούς από τους ειδωλολάτρες, περιόρισε τον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς στο πλαίσιο της χριστιανικής παράδοσης. Σύμφωνα με αυτήν η Πρωτοχρονιά είναι ένα χαρμόσυνο γεγονός, καθώς ερμηνεύεται ως μια πίστωση χρόνου που δίνει ο Θεός στους ανθρώπους για να μετανοήσουν καθυστερώντας την τελική κρίση. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία σε περισσότερους ανθρώπους να σκεφτούν και να αλλάξουν τρόπο ζωής, ακολουθώντας το παράδειγμα του Χριστού.
Τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς
Το πιο διάσημο πρωτοχρονιάτικο έθιμο είναι αναμφισβήτητα η κοπή της βασιλόπιτας, η οποία μοιάζει με στρογγυλό τσουρέκι ή κέικ και έχει μέσα ένα φλουρί το οποίο φέρνει τύχη σε όποιον το βρει. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στα Κρόνια, την αρχαιοελληνική γιορτή που ήταν αντίστοιχη με τα Ρωμαϊκά Σατουρνάλια. Οφείλει το όνομα της στον Άγιο Βασίλειο τον Μέγα , ο οποίος δεν έχει καμία σχέση με τον παχουλό Αη Βασίλη με τη κόκκινη στολή.
Το «ποδαρικό»…
Άλλο γνωστό έθιμο της πρώτης μέρας του χρόνου είναι το «ποδαρικό». Σε πολλές περιπτώσεις η επιλογή του ανθρώπου που θα μπει πρώτος στο σπίτι το νέο έτος για να κάνει ποδαρικό γίνεται πολύ προσεκτικά. Συνήθως επιλέγονται άτομα που θεωρούνται τυχερά ή μικρά παιδιά. Επίσης σε πολλές περιοχές συνηθίζεται το άτομο αυτό να κρατά μια ασκελετούρα (ένα φυτό σαν άγριο κρεμμύδι) η οποία τοποθετείται σε μια γωνία του σπιτιού για καλή τύχη.
Η παραδοσιακή γαλοπούλα
Η «παραδοσιακή» γαλοπούλα που περιλαμβάνει το γιορτινό τραπέζι είναι ένα ξενόφερτο έθιμο που ήρθε στην Ευρώπη από το μακρινό Μεξικό. Σύμφωνα με την Ελληνική παράδοση στο τραπέζι υπάρχει χοιρινό κρέας. Τέλος, το σπάσιμο του ροδιού για καλή τύχη γινόταν από τον νοικοκύρη, ο οποίος το πετούσε με δύναμη στο πάτωμα του σπιτιού το πρωί της Πρωτοχρονιάς, αφού είχε κάνει πρώτα ποδαρικό. Μάλιστα όσο πιο κόκκινο ήταν το ρόδι, τόσο καλύτερη τύχη θα έφερνε στην οικογένεια. Φυσικά υπάρχουν πάρα πολλά άλλα έθιμα που κρατάνε μέχρι και τις μέρες μας σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
