Αντισυνταγματική η διαθεσιμότητα των σχολικών φυλάκων όπως προκύπτει από άρθρο του Γιώργο Κωνσταντόπουλου, ένα από τα δυναμικά στελέχη της μείζονος μειοψηφίας ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΝΕΡΓΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ, πρώην αντιδήμαρχος Oικονομικών επί της δημαρχιακής θητείας του Δημήτρη Φωκιανού και νομικός σύμβουλος σήμερα του δήμου Αθηναίων. Συγκεκριμένα:
Ενόψει της εκδίκασης της αίτησης αναίρεσης ενώπιον του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της Χώρας, του Αρείου Πάγου, κατά την δικάσιμο της 17ης-3-2015, οπότε και αναβλήθηκε για την 1η-12-2015, κρίνεται η αντισυνταγματικότητα της θέσης των σχολικών φυλάκων σε διαθεσιμότητα, που οδήγησε στην περικοπή του 25% των αποδοχών τους για το χρονικό διάστημα των οκτώ μηνών.
Η διαθεσιμότητα των εργαζομένων αποτελεί έναν αυτοτελή θεσμό προσωρινής αναστολής της σύμβασης εργασίας με καταβολή του μισού των αποδοχών την οποία μπορεί να επιβάλει μονομερώς ο εργοδότης (α. 10 παρ. 1-3 ν. 3198/1955), σύμφωνα με το οποίο οι επιχειρήσεις και οι εκμεταλλεύσεις μπορούν, σε περίπτωση περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητάς του, να θέτουν σε διαθεσιμότητα τους μισθωτούς τους, η οποία δεν μπορεί να υπερβεί τους τρεις μήνες ετησίως με καταβολή του μισού του μέσου όρου των τακτικών αποδοχών τους των δύο τελευταίων μηνών υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης.
Η Αρχή της αναλογικότητας & η Αρχή της αξιοκρατίας
Στο νομοθέτη δεν αποκλείεται να θεσπίσει το θεσμό της διαθεσιμότητας στους εργαζομένους στο δημόσιο προς τον σκοπό της αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών του, ώστε κάποιοι υπάλληλοι να μετακινηθούν σε άλλες υπηρεσίες και κάποιοι άλλοι να αποχωρήσουν, ώστε η χώρα να ανταποκριθεί στη σχετική δέσμευσή της για την αποχώρηση 150.000 υπαλλήλων μέχρι το 2015.
Σύμφωνα όμως με την αρχή της αναλογικότητας (α. 25 παρ. 1 Συντάγματος) η επιλογή των εργαζομένων που τίθενται σε μία τέτοια κατάσταση δεν θα πρέπει να είναι ούτε αυθαίρετη, ούτε επιλεκτική, αλλά θα πρέπει να γίνει με αντικειμενικά κριτήρια, υπηρεσιακά ή κοινωνικά, βάσει των ικανοτήτων, των προσόντων, της απόδοσης, της αρχαιότητας, της ηλικίας, της οικογενειακής και της οικονομικής κατάστασης των υπαλλήλων. Τούτο υπαγορεύεται από της αρχή της αξιοκρατίας (α. 103 παρ 7 Συντάγματος), η οποία επιβάλλει η πρόσβαση σε δημόσιες θέσεις αλλά και η διατήρηση των θέσεων αυτών από τους υπαλλήλους που τις έχουν καταλάβει να γίνεται με κριτήρια που συνάπτονται με την προσωπική αξία και ικανότητα των ενδιαφερομένων.
Ωστόσο, παρόλο που ο νομοθέτης διαθέτει από το Σύνταγμα ευρύτατη εξουσία οργάνωσης των δημοσίων υπηρεσιών, τόσο ως προς τη δομή τους τόσο και ως προς τη σύσταση και κατάργηση θέσεων, οι μεταβολές που επιχειρεί θα πρέπει να είναι προϊόν εμπεριστατωμένης μελέτης, ώστε να τεκμηριώνεται ότι οι νέες ρυθμίσεις είναι ορθολογικές, διαρκείς και αποτελεσματικές και όχι περιστασιακές και αποσπασματικές.
Ειδικότερα, αναφορικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με την αρχή της διοικητικής αυτοτέλειας, οι μεταβολές θα πρέπει να γίνονται αφού ληφθούν υπόψη τυχόν τοπικές ιδιαιτερότητες και υπηρεσιακές ανάγκες των θιγόμενων ΟΤΑ και όχι οριζόντια χωρίς αποτυπωμένα στο νόμο κριτήρια αξιολόγησης των οργανωτικών δομών τους.
Με την θέσπιση των νόμων 4093/2012 και Ν 4173/2013, σε συνδυασμό και με την «Έγκριση Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016», προβλέφθηκε η διαδικασία της διαθεσιμότητας, ως θεσμική συνέχεια της εργασιακής εφεδρείας.
Πρόκειται για μία διαδικασία προσωρινής διατήρησης των μισθολογικών απολαβών του Δημοσίου, των ΝΠΔΔ και των ΟΤΑ σε περίπτωση κατάργησης των θέσεών τους, μειωμένων κατά 25%, έως και την ενδεχόμενη μεταφορά τους σε άλλες υπηρεσίες του δημοσίου τομέα. Σε περίπτωση που η μεταφορά δεν πραγματοποιηθεί εντός ορισμένου χρονικού διαστήματος, τότε το προσωπικό απολύεται.
Σύμφωνα με το α. 80 παρ. 1 ν. 4172/2013 (ΦΕΚ Α 167 12.07.2013) «Από τη έναρξη της ισχύος του παρόντος νόμου καταργούνται στους δήμους οι θέσεις την ειδικότητας των Σχολικών Φυλάκων ανεξαρτήτως κατηγορίας εκπαίδευσης σε σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου. Οι υπάλληλοι των οποίων οι θέσεις καταργούνται και εφόσον κατείχαν τις θέσεις αυτές την 9η Ιουλίου 2013, τίθενται σε διαθεσιμότητα…. Οποιαδήποτε μετάταξη των ανωτέρω υπαλλήλων που τίθενται σε διαθεσιμότητα έλαβε χώρα μετά την 9η Ιουλίου 2013 είναι αυτοδικαίως άκυρη…» Εξαίρεση, ωστόσο, από την ως άνω ρύθμιση προβλέπεται σε τέσσερις κατηγορίες εργαζομένων.
