Στις 8 Απριλίου απεβίωσε, πλήρης ημερών, η Βασιλική Δούση, μία ξεχωριστή γυναίκα και καλλιτέχνης, που καλλιέργησε την πολύ παλαιά και απαιτητική τέχνη της βιβλιοδεσίας και διακρίθηκε σε αυτήν διεθνώς.
Η Βασιλική, ή Κική για τους οικείους της, ήταν κόρη του περίφημου, επί δεκαετίες δασκάλου του παλιού Μαρουσιού Βαγγέλη Δούση και μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον που σεβόταν ιδιαίτερα τα γράμματα και τη γνώση. Μετά την αποφοίτησή της από το Γυμνάσιο, σπούδασε στο Λονδίνο (City of London College) και τη Γενεύη (École des Interprètes). Στο περιβάλλον αυτό, με τις μεγάλες συλλογές τέχνης και την πλούσια καλλιτεχνική ζωή, προσδιόρισε την κλίση της: «Το παρελθόν, ιδωμένο μέσα από την τέχνη, ήταν αυτό που με έκανε να συνειδητοποιήσω τη δύναμή της, τη δύναμη της αλώβητης ομορφιάς. Κι εγώ ήθελα να προστατεύσω την Τέχνη, σπουδάζοντας μια τέχνη που τη φροντίζει και την περιφρουρεί».
Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν ζούσε στο Παρίσι, ήρθε σε επαφή με την τέχνη της καλλιτεχνικής βιβλιοδεσίας, την οποία και σπούδασε εκεί, στην École de l’Union Centrale des Arts Decoratifs. Στη συνέχεια παρακολούθησε σεμινάρια συντήρησης στη Ρώμη (Instituto Centrale di Patologia de Libro) και εξειδικεύτηκε στη βυζαντινή βιβλιοδεσία στη Bibliothèque Nationale του Παρισιού. Παράλληλα μαθήτευσε στα ατελιέ μεγάλων ξένων καλλιτεχνών του είδους. Το προσωπικό της έργο της μοιράστηκε ανάμεσα σε πρωτότυπες δημιουργίες και σε σχολαστικές συντηρήσεις και αποκαταστάσεις παλαιών βιβλιοδεσιών. Πήρε μέρος σε πάρα πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με τελευταία της συμμετοχή στην πανελλήνια έκθεση που οργάνωσε η ARA Ελλάδος στη Δημοτική Πινακοθήκη Σοφίας Λασκαρίδου στην Καλλιθέα το 2012. Έργα της βρίσκονται στις συλλογές της Γενναδείου Βιβλιοθήκης της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, του Μουσείου Μπενάκη, του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης και ιδιωτών. Το 2010, το Μουσείο Μπενάκη οργάνωσε στο Ιστορικό του Αρχείο στην έπαυλη Δέλτα της Κηφισιάς, μία έκθεση αφιερωμένη στο έργο της και εξέδωσε το βιβλίο Τέχνη και τεχνική της βιβλιοδεσίας. Η προσφορά της Κικής Δούση στην καλλιτεχνική βιβλιοδεσία, όπου συγκεντρώνονται τα σπουδαιότερα δείγματα της δουλειάς της.
Η συνεισφορά της Βασιλικής Δούση υπήρξε μείζων για την ανάπτυξη και διάδοση της ελληνικής βιβλιοδετικής τέχνης διεθνώς. Το 1996 ιδρύθηκε με δική της πρωτοβουλία το ελληνικό εθνικό παράρτημα της Διεθνούς Ένωσης των Φίλων της Βιβλιοδετικής Τέχνης (Les Amis de la Reliure d’Art – ARA), του οποίου υπήρξε η πρώτη πρόεδρος. Το σωματείο πραγματοποίησε το 1997 την πρώτη μεγάλη έκθεση καλλιτεχνικής βιβλιοδεσίας στη Στοά του Βιβλίου. Ακολούθησε το 2002 η διοργάνωση του 7ου Διεθνούς Φόρουμ καλλιτεχνικής βιβλιοδεσίας στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, με τη συμμετοχή 160 καλλιτεχνών από 19 χώρες.
H Βασιλική Δούση υπήρξε ένας δημιουργικά ανήσυχος άνθρωπος. Αν και ανακάλυψε τη βιβλιοδεσία σε μεγάλη σχετικά ηλικία, εργάστηκε με αφοσίωση, την κατέκτησε σε βάθος και ανέδειξε μέσα από αυτήν την πηγαία της καλαισθησία αλλά και την προσωπική της καλλιέργεια – βασικό συστατικό μιας τέχνης που προϋποθέτει τη διείσδυση στο περιεχόμενο του κάθε βιβλίου. Έχοντας γνήσια αγάπη προς τους νέους καλλιτέχνες του χώρου, υπήρξε γενναιόδωρη στη μετάδοση της γνώσης και της εμπειρίας της και δίδαξε σε πολλά σχετικά σεμινάρια και εργαστήρια. Γνώρισε και συναναστράφηκε σπουδαίους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών και ήταν η ίδια μία πνευματώδης και συναρπαστική συνομιλητής. Παρόλο που έζησε για πολλά χρόνια στην Ευρώπη, αγαπούσε με πάθος το Μαρούσι και τους ανθρώπους του – και πρώτα απ’ όλα τη μεγάλη της οικογένεια, προς την οποία εκφράζουμε τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια.
Γιώργος Πάλλης
