Όσον αφορά στους δήμους, τα νέα δεν είναι και τόσο καλά, καθώς οι «φορείς» μέσα από τους οποίους αυτοί θα μπορούν να υλοποιούν τα έργα τους στο Δ' ΚΠΣ θα είναι έτοιμοι σε δύο με τρία χρόνια, καθώς θα πρέπει να «πιστοποιηθούν» από την Ε.Ε. ως φορείς που έχουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να αναλάβουν τα έργα αυτά. Μέχρι τότε οι πρόσφατα εκλεγμένοι δήμαρχοι και νομάρχες θα πρέπει να αρκεσθούν στην υλοποίηση των «υπολοίπων» έργων του Γ' ΚΠΣ και να προγραμματίσουν τα έργα του Δ΄ ΚΠΣ τα οποία ενδεχομένως να υλοποιήσουν οι …διάδοχοί τους.
Ρυθμίσεις νομοσχεδίου
Ειδικότερα και σύμφωνα με τις διατάξεις του σχεδίου νόμου, προκειμένου να «συγκεντρωθούν» οι επενδύσεις σε λίγους φορείς, προβλέπεται ότι για να ενταχθεί ένα έργο σε Περιφερειακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) πρέπει να είναι προϋπολογισμού άνω των 300.000 ευρώ, ενώ για να ενταχθεί κάποιο έργο σε Τομεακό Πρόγραμμα (είναι τα προγράμματα που εποπτεύουν τα υπουργεία) πρέπει να έχει προϋπολογισμό άνω των 500.000 ευρώ.
Εξαίρεση στον κανόνα αυτό θα ισχύσει μόνο για δράσεις που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, αφού οι δράσεις αυτές έχουν μικρούς προϋπολογισμούς (εκπαιδευτικά προγράμματα, μικρές περιφερειακές ενισχύσεις κ.ά.). Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η πολυδιάσπαση των χρηματοδοτήσεων σε μικρά έργα (που «ικανοποιούσε» την περιφερειακή πολιτική πελατεία τής εκάστοτε κυβέρνησης), αλλά ταυτόχρονα αποκλείονται από τη χρηματοδότηση μικροί δήμοι και περιφερειακοί φορείς.
Ταυτόχρονα, δημιουργείται ένα χρηματοδοτικό «παράθυρο» με τα Ολοκληρωμένα Προγράμματα (Global Grants), μέσω του οποίου μπορούν να εντάξουν –έστω και δύσκολα- οι μικροί περιφερειακοί φορείς κάποια έργα τους στο Δ' ΚΠΣ. Τα Ολοκληρωμένα Προγράμματα είναι προγράμματα στα οποία, αν συνεργασθούν οι δήμοι ή όποιοι άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς μεταξύ τους και ομαδοποιήσουν επιμέρους μικρά έργα σε ένα ενιαίο μεγάλο έργο, τότε μπορούν να κάνουν αίτηση ένταξης στο Δ' ΚΠΣ.
Επιπλέον, δημιουργείται η «ΔΗΜΟΣ Α.Ε.» η οποία τυπικά θα ανήκει στην ΚΕΔΚΕ και θα έχει ένα παράρτημα σε κάθε μία από τις 13 περιφέρειες της χώρας. Ο μικροί δήμοι ή άλλοι περιφερειακοί φορείς θα έχουν τη δυνατότητα να απευθύνονται σε αυτήν για να προτείνουν ένα έργο. Όμως το καταστατικό της εταιρείας θα προβλέπει την αυστηρή εποπτεία της από το υπουργείο Οικονομίας, υπό τον οικονομικό έλεγχο του οποίου άλλωστε θα λειτουργεί.
Από τη «ΔΗΜΟΣ Α.Ε.» θα υλοποιούνται τα έργα όλων των φορέων που στο διάστημα 2007-2008 δεν θα έχουν καταφέρει να αποκτήσουν «πιστοποίηση» από την Ε.Ε., ότι έχουν δηλαδή την τεχνική, οικονομική και οργανωτική επάρκεια (ύπαρξη συστήματος εσωτερικού ελέγχου, εφαρμογή Διεθνών Λογιστικών Προτύπων, εξειδικευμένο προσωπικό κ.ά.) για να χρηματοδοτούνται ως «τελικοί δικαιούχοι» από το Δ' ΚΠΣ.
Όσοι δήμοι το καταφέρουν -θα είναι πολύ λίγοι αυτοί- θα έχουν το δικαίωμα να αναλαμβάνουν, πέραν των δικών τους «έργων», και άλλα για μικρότερους δήμους που ανήκουν στην περιφέρεια. Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι η «ΔΗΜΟΣ Α.Ε.» όπως και όσες άλλες καταφέρουν να «πιστοποιηθούν» θα μπορούν να… αποφύγουν τη στελέχωσή τους με νέες προσλήψεις για τις γιγάντιες υπηρεσίες που θα χρειασθούν για τεχνικές, νομικές ή άλλες υπηρεσίες και θα καταφύγουν στο outsourcing με ιδιώτες. Δηλαδή η «ΔΗΜΟΣ Α.Ε.» για να «πακετάρει» μια ομάδα οδικών έργων σε μια περιφέρεια θα προσλαμβάνει τεχνικό σύμβουλο και νομικές υπηρεσίες με σύμβαση έργου. Σημειώνεται ότι η μέθοδος του οut sourcing έχει δοκιμαστεί και στο Γ' ΚΠΣ, όπου οι τράπεζες έχουν αναλάβει την προώθηση των επιχορηγήσεων στους μικρομεσαίους.
Χρηματοδοτικά εργαλεία
Για την υλοποίηση του Δ' ΚΠΣ προβλέπεται η δημιουργία νέων χρηματοδοτικών «εργαλείων» που απαιτούν τη συνεργασία των χρηματοπιστωτικών οργανισμών και τραπεζών. Τέτοια εργαλεία είναι τα λεγόμενα «Revolving funds», τα οποία θα δημιουργηθούν με τη μορφή ειδικών Ταμείων σε συνεργασία με τράπεζες και τα οποία θα ξεκινήσουν με κεφάλαια που θα προέρχονται από τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις, αλλά θα μπορούν να ενισχυθούν με δικό τους αυτόνομο δανεισμό, με εγγύηση τόσο του Δημοσίου όσο και των διαθέσιμων κοινοτικών πόρων.
Τα Ταμεία αυτά θα αναλαμβάνουν τη χρηματοδότηση μικρότερων έργων που δεν θα μπορούν να εκτελεστούν από τους φορείς που τα προτείνουν. Η συνήθης τακτική που ακολουθείται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι να ομαδοποιούνται μερικές εκατοντάδες μικρομεσαία έργα, π.χ.. οδικά έργα δήμων και κοινοτήτων, και το Δημόσιο ή η διαχειριστική αρχή η οποία θα πρέπει να τα υλοποιήσει απευθύνεται σε μια τράπεζα και ιδρύει ένα τέτοιο Ταμείο. Το Ταμείο αυτό με βάση το νέο «καταστατικό» του Δ' ΚΠΣ θα μπορεί να αναγνωριστεί ως τελικός δικαιούχος από την Ε.Ε. και να εισπράξει το συνολικό ποσό που θα αφορά στη χρηματοδότηση των έργων αυτών.
Ένα άλλο «χρηματοδοτικό» μέσο που συζητείται να χρησιμοποιηθεί, είναι η δημιουργία ενός Οργανισμού με τη μορφή ειδικού Ταμείου, ο οποίος θα παρεμβαίνει στο μεσοδιάστημα, από την καταβολή των πόρων από τα κοινοτικά ταμεία στην Τράπεζα της Ελλάδος μέχρι στην εκταμίευσή τους προς τους τελικούς δικαιούχους. Δηλαδή, θα εισπράττει από την Τράπεζα της Ελλάδος τους κοινοτικούς πόρους και στη συνέχεια θα τους εκμεταλλεύεται πριν τους αποδώσει στους δικαιούχους.
Το Δημόσιο με αυτό το Ταμείο, το οποίο θα λειτουργεί παράλληλα με τον προϋπολογισμό ή για την ακρίβεια πριν από αυτόν, θα μπορεί να κάνει ενεργό διαχείριση του συνόλου των κοινοτικών πόρων, δηλαδή σχεδόν 30 δισ. ευρώ (μαζί με τους πόρους από το γεωργικό ταμείο) από το 2007 μέχρι το 2013.
