ΙΙ. Ιστορικό παλαιότερης ένδικης διαφοράς μεταξύ Δήμου Αμαρουσίου και Θεόδωρου Χαροκόπου σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς του ΚΧ 45
1. Της ανωτέρω δίκης προηγήθηκε αντιδικία επί του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του επιδίκου και σήμερα Ο.Τ. 45 μεταξύ (α) του Θεοδώρου Χαροκόπου, συζύγου της Αρετής Χαροκόπου και πατρός της Μαρίας και Ελένης Χαροκόπου και (β) του Δήμου Αμαρουσίου, διανοιγείσα κατά το έτος 1959 κατόπιν ασκήσεως διεκδικητικής- αναγνωριστικής της κυριότητας αγωγής από τον Θεόδωρο Χαροκόπο, στο πλαίσιο της οποίας αντικείμενο αμφισβήτησης υπήρξε ο κοινόχρηστος ή μη χαρακτήρας του τότε Ο.Τ. 107 (σημερινού Ο.Τ. 45), και συγκεκριμένα η κατά το έτος 1935 παραχώρησή του στην κοινή χρήση από την Μαρία Χαροκόπου, μητέρα του τότε ενάγοντος, ως προϋπόθεση αρχικώς για την ένταξη του συνοικισμού Καλογρέζας στο σχέδιο, μετέπειτα δε για την τροποποίηση του εγκεκριμένου σχεδίου αυτής. Στο πλαίσιο της ένδικης αυτής διαφοράς δεν τέθηκε από τα διάδικα μέρη το ζήτημα του χαρακτηρισμού του χώρου αυτού ως ακινήτου εκτός συναλλαγής, ούτε και εισήχθησαν προς κρίση από το Δικαστήριο στοιχεία που αφορούσαν την ύπαρξης εντός του επιδίκου ακινήτου του Μετοχίου της Ιεράς Μονής της Αγίας Φιλοθέης.
2. Επί της αγωγής αυτής εκδόθηκε το πρώτον η υπ’ αριθμ. 4766/1960 προδικαστική απόφαση, με την οποία διετάχθησαν εμμάρτυρες αποδείξεις και πραγματογνωμοσύνη, μετ’ απόδειξη δε εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 16545/1972 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών η οποία αναγνώρισε ότι ο ενάγων Θεόδωρος Χαροκόπος τυγχάνει κύριος του ανωτέρω ακινήτου, ασκηθείσης δε εφέσεως από το Δήμο Αμαρουσίου, εκδόθηκε η αναφερόμενη στην υπό κρίση αγωγή υπ’ αριθμ. 3314/1974 απόφαση του Δικαστηρίου των εν Αθήναις Εφετών, η οποία απέρριψε την έφεση ως ουσία αβάσιμη, επικυρώνοντας την πρωτόδικη απόφαση.
3. Αναγνωρισθείς ο Θεόδωρος Χαροκόπος αμετακλήτως κύριος της επιδίκου εκτάσεως (Ο.Τ. 45), δια της από 27/7/1977 αιτήσεώς του προς το Πολεοδομικό Γραφείο επέσπευσε την σύνταξη της υπ’ αριθμ. 159/1977 πράξεως Αναλογισμού και Αποζημιώσεως για την αποζημίωση αυτού ως κυρίου-ιδιοκτήτου του Ο.Τ. 45, μεταφερόμενης έκτοτε της αντιδικίας της οικογένειας Χαροκόπου με το Δήμο Αμαρουσίου στο πεδίο της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης του επιδίκου ακινήτου.
ΙΙΙ. Ιστορικό ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ΚΧ 45
1. Ο Δήμος Αμαρουσίου επέσπευσε τη διαδικασία καθορισμού της αποζημιώσεως και κατέθεσε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών την από 27-4-1979 αίτησή καθορισμού τιμής μονάδος, εντούτοις, ο Θεόδωρος Χαροκόπος υπέβαλε εν τω μεταξύ την από 18/9/1979 αίτησή του προς το Δημοτικό Συμβούλιο ζητώντας την άρση του χαρακτηρισμού του επιδίκου ακινήτου ως κοινοχρήστου χώρου, επικαλούμενος τον ισχυρισμό ότι ο Δήμος αδυνατεί να καταβάλει την αποζημίωση που ήθελε οριστεί δικαστικώς.
Επί της ως άνω αιτήσεως εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 239/1979 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία συνέστησε επιτροπή εκ συμβούλων για τη μελέτη του θέματος και την υποβολή σχετικής εισηγήσεως προς το Δημοτικό Συμβούλιο.
2. Το θέμα απασχόλησε το Δημοτικό Συμβούλιο και κατά το μεταγενέστερο χρονικό διάστημα, επισήμως δε τέθηκε από το Συμβούλιο ΥΠΕΧΩΔΕ με την υπ’ αριθμ. 27/5.2.1987 πράξη του, με την οποία γνωμοδοτούσε και εισηγείτο: 1) Την έγκριση της τροποποιήσεως του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου Αμαρουσίου (περιοχής Νέας Φιλοθέης) δια του αποχαρακτηρισμού του τετραγώνου 45 εκτάσεως 2.500 μ2 από κοινόχρηστο πράσινο σε οικοδομικό τετράγωνο λόγω αυτοδικαίας άρσεως της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και 2) την προώθηση του θέματος για την έκδοση της σχετικής αποφάσεως υπό του Νομάρχου.
Πράγματι με την υπ’ αριθμ. 18654/252/86/88 απόφαση του Νομάρχη Ανατολικής Απικής (Φ.Ε.Κ. Δ 426/21.6.1988) αποφασίστηκε η τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου Αμαρουσίου με αποχαρακτηρισμό του Ο.Τ. από κοινόχρηστο χώρο σε οικοδομικό τετράγωνο.
3. Οι ανωτέρω εξελίξεις κινητοποίησαν τους κατοίκους της περιοχής της Αγίας Φιλοθέης και μέλη του Εξωραϊστικού της Συλλόγου οι οποίοι, ενόψει της προοπτικής εκδόσεως οικοδομικής αδείας, με δημοσιεύματα αλλά και έντονες διαμαρτυρίες απηύθυναν αίτημα προς το Δήμο Αμαρουσίου να προστατεύσει το Μετόχι της Αγίας Φιλοθέης με την ενεργοποίηση της διαδικασίας επανεπιβολής απαλλοτρίωσης και της εκδόσεως αποφάσεως αναστολής των εργασιών κατεδαφίσεως και εκδόσεως οικοδομικής αδείας.
4. Έκτοτε η προσπάθεια του Δήμου Αμαρουσίου να διατηρήσει τον κοινόχρηστο χαρακτήρα του ακινήτου, όπως αυτός αποτυπωνόταν στο σχέδιο πόλης του 1935, συνάντησε τις έντονες αντιδράσεις των κληρονόμων του Θεοδώρου Χαροκόπου, οι οποίες δια προσφυγών
και ενστάσεων επανειλημμένα προσπάθησαν να ματαιώσουν την επανεπιβολή της απαλλοτριώσεως, έχοντας σαφή πρόθεση να εκδώσουν άδεια προς ανέγερση οικοδομής.
5. Ενόψει της ανωτέρω απευκταίας προοπτικής το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αμαρουσίου, έλαβε την υπ’ αριθμ. 234/2003 απόφασή του, γνωμοδοτώντας στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του υπέρ του χαρακτηρισμού του ΟΤ 45 ως κοινοχρήστου χώρου-πλατείας.
Επειδή δε το ακίνητο είχε αποχαρακτηριστεί με την ρηθείσα υπ’ αριθμ. 18654/252/86/88 απόφαση Νομάρχη, ο Δήμος Αμαρουσίου υποχρεούτο, σύμφωνα με την πάγια νομολογία του ΣτΕ, να αιτιολογήσει νομίμως και ειδικώς την κρίση του για τη δυνατότητα ή μη αποζημίωσης των θιγομένων ιδιοκτητών για την συντέλεση της απαλλοτρίωσης, με την οποία συναρτάται η δυνατότητα επανεπιβολής της (ΣτΕ 3908/2007 επταμ., 5479/2012 κ.ά.) και να εγγράψει στον προϋπολογισμό πίστωση ερειδόμενη επί αντικειμενικών στοιχείων που αφορούν την αξία της απαλλοτριούμενης έκτασης. Στο πλαίσιο αυτό το Δημοτικό Συμβούλιο
έλαβε την υπ’ αριθμ. 73/2007 νέα απόφασή του με την οποία ενέκρινε την επανεπιβολή απαλλοτρίωσης στο ΟΤ 45 της περιοχής Αγίας Φιλοθέης και την έγγραφη στον προϋπολογισμό του Δήμου Αμαρουσίου ποσού 800.000 €.
6. Σε συνέχεια των ανωτέρω ενεργειών του Δήμου Αμαρουσίου που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της γνωμοδοτικής αρμοδιότητας που του αναγνωρίζει η πολεοδομική νομοθεσία στο πεδίο των ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων, με την υπ’ αριθμ. 9564/602/8.11.2007 απόφαση
Νομάρχη Αθηνών (Φ.Ε.Κ. 551/Α.Α.Π./19-12-2007) τροποποιήθηκε το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο της περιοχής «Αγίας Φιλοθέης» και χαρακτηρίστηκε το ΟΤ 45 ως Κοινόχρηστος Χώρος Πλατείας.
7. Ακολούθησε η σύνταξη της υπ’ αριθμ. 5/2008 πράξης αναλογισμού αποζημιώσεως λόγω ρυμοτομίας, η οποία κυρώθηκε εν μέρει με την υπ’ αριθμ. 2118/2009 απόφαση του Νομάρχη Αθηνών και εν μέρει ανασυντάχθηκε με την υπ’ αριθμ. 3/2009 πράξη αναλογισμού και αποζημίωσης, κυρωθείσα με την υπ’ αριθμό 17968/2009 απόφαση του Νομάρχη Αθηνών.
8. Ολοκληρωθείσης της ανωτέρω διαδικασίας οι Αρετή Χαροκόπου, Μαρία Χαροκόπου και Ελένη Χαροκόπου κατέθεσαν αίτηση ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών με αίτημα τον καθορισμό προσωρινής τιμής μονάδος αποζημιώσεως και την αναγνώρισή τους
ως δικαιούχων, επί της οποίας εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 198/2014 απόφαση του ως άνω Δικαστηρίου το οποίο έκρινε ότι πρέπει να απόσχει να αποφανθεί περί της αναγνώρισης των δικαιούχων της αποζημίωσης για την απαλλοτρίωση του ΚΧ 45 λόγω της αμφισβήτησης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος από το Ελληνικό Δημόσιο, ενώ ανέβαλε την απόφασή του και ως προς τον καθορισμό της προσωρινής τιμής μονάδος εωσότου η υπόθεση καταστεί ώριμη.
ΙV. Εισήγηση
1. Η κρίση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών σχετικά με τον χαρακτήρα της εκτάσεως του ΚΧ 45 ως ακινήτου εκτός συναλλαγής προορισμένου να εξυπηρετήσει θρησκευτικούς σκοπούς συνεπάγεται την υποχρέωση του Δήμου Αμαρουσίου να ανακαλέσει την αναφερόμενη στο ιστορικό υπ’ αριθμ. 73/2007 απόφαση του Δημοτικού του Συμβουλίου με την οποία εγκρίθηκε η εγγραφή στον προϋπολογισμό πίστωσης για τη συντέλεση της
απαλλοτρίωσης, δεδομένου ότι τα πράγματα εκτός συναλλαγής είναι ανεπίδεκτα απαλλοτρίωσης, ήτοι μεταβίβασης κυριότητος και κατ’ επέκταση κάθε σχετική δικαιοπραξία είναι άκυρη σύμφωνα με την ΑΚ 174 [ΑΠ (ΠΟΙΝ) 916/2012 ].
2. Το Δικαστήριο, κρίνοντας ότι το επίδικο ακίνητο δεν ανήκει στην οικογένεια Χαροκόπου αλλά είναι ακίνητο εκτός συναλλαγής ανήκον στην Ιερά Μητρόπολη Αμαρουσίου Κηφισίας και Ωρωπού αποδέσμευσε τη διαδικασία της τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου από την
υποχρέωση απαλλοτρίωσης του δια καταβολής αποζημιώσεως.
3. Ο πολεοδομικός χαρακτηρισμός του ΚΧ 45 ως κοινοχρήστου χώρου πλατείας, όπως αυτός προτάθηκε με την υπ’ αριθμ. 234/2003 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αμαρουσίου και εγκρίθηκε με την προαναφερθείσα απόφαση Νομάρχη δεν επηρεάζεται από την ανάκληση της υπ’ αριθμ. 73/2007 απόφασης του Δημοτικού
Συμβουλίου και δεν αναιρεί τον εκτός συναλλαγής χαρακτήρα του ακινήτου, αντιθέτως η έκταση αυτή προστατεύεται και από το πλέγμα των διατάξεων της πολεοδομικής νομοθεσίας, ενώ δεν υφίσταται εκ της ως άνω αιτίας υποχρέωση αποζημίωσης.
ΕΝΟΨΕΙ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΕΙΣΗΓΟΥΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Την ανάκληση της υπ’ αριθμ. 73/2007 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου που αφορά στην εγγραφή πίστωσης στον προϋπολογισμό του Δήμου Αμαρουσίου ποσού 800.000 Ευρώ ως τυπική προϋπόθεση της διαδικασίας τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου στο ΟΤ 45
(Αγία Φιλοθέη Αμαρουσίου), ενόψει της υπ’ αριθμ. 259/2015 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών».
