Στην Ερμούπολη της Σύρου πρόκειται να εκθέσει έργα της η γνωστή μαρουσιώτισσα ζωγράφος και καθηγήτρια στο Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού του Δήμου Αμαρουσίου Ελένη Γραφάκου.
Τα έργα της με γενικό τίτλο «Ενδεχόμενα» θα εκτίθενται καθημερινά στην «Αίθουσα Εμμανουήλ Ροΐδης» από τις 3 μέχρι τις 12 Αυγούστου 2009.
Για τα «Ενδεχόμενα» αλλά και την προηγούμενη δουλειά της, η επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης δρ Γεωργία Κακούρου – Χρόνη αναφέρει: «Στην πρώτη της ατομική έκθεση, τις “Διαδρομές”, η Ελένη Γραφάκου αναμετρήθηκε με τη γη× στη δεύτερη, την “Υδάτινη αίσθηση”, με το νερό. Γη και νερό, από τις πρώτες αρχές, θα την οδηγήσουν σε ένα γοητευτικό ταξίδι. “Ταξίδι”, τιτλοφόρησε την τρίτη της ατομική έκθεση και με τον όρο “Πορεία”, έργα με τα οποία συμμετείχε πρόσφατα σε συλλογικές εκθέσεις. Οι όροι εκπηγάζουν από τα ίδια τα έργα, δεν είναι τυχαίοι ούτε αυθαίρετοι. Στις “Διαδρομές” δοκιμάστηκε ακολουθώντας δύσβατα μονοπάτια, που πολλές φορές της έκλειναν το πέρασμα, της εμπόδιζαν τη θέα προς τον ουρανό, της στερούσαν το άνοιγμα προς τη θάλασσα. Στην “Υδάτινη αίσθηση” ο χρωστήρας της αναγίγνωσκε τη θάλασσα με τις εννοιολογικές προεκτάσεις που της προσδίδει ο στίχος του Διονυσίου Σολωμού “Τα σπλάχνα μου κι η θάλασσα ποτέ δεν ησυχάζουν”, στο “Ταξίδι” έμοιαζε να προσεγγίζει σε κάποιον σταθμό που περισσότερο δήλωνε την αφετηρία, και λιγότερο το φθάσιμο, προς μία “Πορεία” υπαρξιακών αναζητήσεων που θα εκκινούσε από το πλατωνικό σπήλαιο. Η εκλογικευμένη θεώρηση ανήκει βέβαια στον θεατή. Η ίδια η ζωγράφος, με τους τρόπους της νεότητας, δηλαδή, την ισχύ της φαντασίας και τη δυνατότητα του ονείρου και τους τρόπους του καλλιτέχνη, δηλαδή, την ευαισθησία, τη συγκίνηση και τη γραμματική της γλώσσας της τέχνης της, άρθρωνε τη συνομιλία με τον εαυτό της και τον κόσμο.
Η παρούσα έκθεση, με τον τίτλο “Ενδεχόμενα”, χωρίς να απομακρύνεται από τις έννοιες των διαδρομών, του ταξιδιού, της πορείας αλλάζει κατεύθυνση. Έως τώρα το ταξίδι της ήταν περισσότερο εξωστρεφές. Ταξίδευε για να γνωρίζει χώρες και να μαθαίνει γνώμες πολλών ανθρώπων× Aνίχνευε, ωστόσο, κυρίως τον δικό της τόπο αναζητώντας την ταυτότητά του και μέσα από αυτή και τη δική της ιδιαιτερότητα. Αυτή η αναζήτηση, όσο ωριμάζει η ίδια ως καλλιτέχνης και ως άνθρωπος, στρέφεται με τα “Ενδεχόμενα” στον εσωτερικό της κόσμο. Η έρευνα του καθηγητή Θανάση Φωκά, που η ίδια επικαλείται για τη δημιουργία αυτών των έργων, λειτούργησε ως αφορμή× υποσυνείδητα η στροφή αυτή στην ανίχνευση της συνείδησης, των εμπειριών, της μνήμης είχε ήδη συντελεσθεί.
Δύσκολη αναζήτηση
Ο Θανάσης Φωκάς, πολυβραβευμένος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Cambridge, ιατρός και μαθηματικός, συμμερίζεται την άποψη ότι είναι δυνατή η ανάλυση των εγκεφαλικών διεργασιών που βρίσκονται πίσω από ένα τόσο προσωπικό φαινόμενο όπως είναι η συνείδηση. Νευρώνες, δισεκατομμύρια συνάψεις, νευροδιαβιβαστές, πολλαπλές πτυχώσεις του εγκεφάλου, αύλακες και έλικες, ενόραση, διαίσθηση, φαντασία, γλώσσα, ύπαρξη µαθηµατικών δοµών αποτελούν τα δύσβατα και μυστηριώδη μονοπάτια που εμπλέκει στην έννοια της συνείδησης, τα οποία ακολουθεί για να απεικονίσει τις πιο ενεργοποιημένες περιοχές του εγκεφάλου. Αυτό είναι το έναυσμα που χρειαζόταν η Ελένη Γραφάκου για να στραφεί στις χαρτογραφήσεις της δικής της συνείδησης.
Δύσκολη, ακανθώδης, δαιδαλώδης, οδυνηρή αναζήτηση που καθίσταται για κάθε άνθρωπο – πόσο μάλλον για την καλλιτεχνική ευαισθησία – αγώνισμα ζωής. Αυτό το ένδον ταξίδι αποτυπώνεται στα “Ενδεχόμενα” με όλες τις διακυμάνσεις, τις απροσδιοριστίες, τις απαιτητικές αναγνώσεις. Ο λαβύρινθος στον οποίο έχει εισέλθει ακολουθεί τις προσωπικές της απεικονιστικές τεχνικές και ενεργοποιεί τη μαύρη γραμμή που χαράζει δρόμους, άλλοτε κλειστούς, άλλοτε ανοικτούς, άλλοτε αδιέξοδους. Η πολυπλοκότητα και το άρρητο της αφήγησης εκφαίνεται και από τα ποικίλα υλικά× χαρτί, ξύλο, ακρυλικά χρώματα, κόλλα, νήμα, κλωστή. Τα έργα ολοκληρώνονται σχεδόν στο χαρτί και προσαρμόζονται στη συνέχεια επάνω στο ξύλο. Ακρυλικά χρώματα, διάφορα είδη χαρτιών δουλεμένα με κόλλα, νήματα και κλωστές κεντήματος γίνονται ένα με το ξύλο και μετά θα προστεθούν και άλλες πολύ πιο μικρές επιφάνειες χαρτιού ζωγραφισμένες με μεικτή τεχνική, τα μικρά χαρακτικά, τα ιαπωνικά ιδεογράμματα.
Κάθε δαιδαλώδης απεικόνιση επιτυγχάνει να εκμεταλλεύεται την πολυμορφία των χρωμάτων και την ποικιλία των υλικών και να τα αποδίδει σε μία αρμονική σύνθεση διαφορετική τη μία από την άλλη. Η ολοκλήρωση της σύνθεσης μοιάζει ως να λυτρώνει την ίδια – και τον θεατή – από την αγωνιώδη χαρτογράφηση των ατραπών της συνείδησής της. Η προβολή των εσωτερικών της εικόνων μέσα από τη σύνθεση αποτελεί και το πλέον ανεξερεύνητο, απροσδιόριστο και αδιαπραγμάτευτο στοιχείο της τέχνης της που δεν είναι εύκολα υποκείμενο στην ερμηνεία αλλά απευθύνεται στην ευαισθησία του θεατή και σε ανάλογες προσωπικές του αναζητήσεις».
