Κοινή αναφορά – καταγγελία προς το ΥΠΕΝ από 4 περιβαλλοντικούς συλλόγους για το Πεντελικό

Ήταν 14 Ιουνίου όταν 4 Περιβαλλοντικοί Σύλλογοι (ο Περιβαλλοντικός Σύλλογος Πεντέλης «Η Πεντέλη μας», ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος και Ρεματιάς Πεντέλης-Χαλανδρίου, ο Σύλλογος Πολιτών Υπέρ των Ρεμάτων «Ροή» και η Φυσιολατρική Κίνηση Βριλησσός) σε συνάντηση που πραγματοποίησαν αποφάσισαν από κοινού να συντονίσουν τις ενέργειές τους προκειμένου να γνωστοποιήσουν αλλά και να καταγγείλουν παράνομες δραστηριότητες στο Πεντελικό βουνό.

Λίγες εβδομάδες αργότερα (22/7), οι 4 Σύλλογοι απέστειλαν στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΝ καθώς και στον γενικό γραμματέα Δασών Στάθη Σταθόπουλο επιστολή σχετικά με την «ανάπτυξη παράνομων δραστηριοτήτων μηχανοκίνητου αθλητισμού στις πλαγιές του Πεντελικού».

Στην επιστολή τους οι Περιβαλλοντικοί Σύλλογοι παραθέτουν τις ισχύουσες απαγορευτικές διατάξεις και ζητούν από το ΥΠΕΝ την εφαρμογή τους.

Στην επιστολή επισυνάπτονται παλαιότερες έγγραφες καταγγελίες και τεκμηριωτικό υλικό του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Πεντέλης, οι οποίες, όπως ο Σύλλογος σχολιάζει «δυστυχώς δεν έτυχαν της αρμόζουσας προσοχής από τις τοπικές υπηρεσίες».

Αναλυτικά, η επιστολή των 4 Συλλόγων προς το ΥΠΕΝ αναφέρει τα εξής:

Αξιότιμοι/ες Κύριοι/ες,

Όπως γνωρίζετε, το πολύπαθο Πεντελικό έχει συστηματικά πληγεί αφ’ ενός από την αλόγιστη λατόμευση δεκαετιών του περασμένου αιώνα αλλά και τις επανειλημμένες πυρκαγιές που αφάνισαν την βλάστηση από τα 4/5 περίπου της έκτασής του. Οικιστικές πιέσεις στην περίμετρο του ορεινού όγκου, λειτουργία ΣΜΑ, παράνομη απόρριψη μπάζων, λαθροεξόρυξη και λαθροθηρία, με πρόσχημα την εκπαίδευση κυνηγόσκυλων, συνιστούν μόνιμες απειλές.

Εκτός αυτών τα τελευταία χρόνια έχουν ενταθεί οι δραστηριότητες μηχανοκίνητου αθλητισμού στις πλαγιές του βουνού που ασκούνται είτε σε αυτοσχέδιες πίστες είτε σε εκτός δασικών δρόμων διαδρομές. Οι πίστες λειτουργούν χωρίς την προβλεπόμενη άδεια, έχουν διαμορφωθεί με χωματουργικά μηχανήματα και συντηρούνται από τους ενδιαφερόμενους. Οι εντός δασικών εκτάσεων διαδρομές, χαράσσονται κάθετες στις υψομετρικές καμπύλες και διέρχονται μέσα από τα ρέματα της περιοχής. Οι εκτός δρόμου διαδρομές διανοίγονται μετά από αφαίρεση της φυτοκάλυψης, κλάδεμα και ενίοτε κόψιμο δέντρων. Μεμονωμένοι αυτοσχέδιοι βατήρες για άλματα εντοπίζονται διάσπαρτοι σε διάφορες περιοχές, εκτός των πιστών.

Η εκτός δρόμου διάνοιξη διαδρομών επιφέρει την σταδιακή αφαίρεση του κονιορτοποιημένου από τις διελεύσεις των τροχοφόρων εδάφους από τα βρόχινα νερά, την σταδιακή διεύρυνση των διαδρομών και εν τέλει την αποκάλυψη του μητρικού πετρώματος. Η διέλευση των τροχοφόρων μέσα από τα ρέματα, όχι μόνο καταστρέφει την λιγοστή υδρόφιλη βλάστηση αλλά καταστρέφει επίσης και περιοχές φωλεασμού της λιγοστής πανίδας που έχει απομείνει στο βουνό.

Με τις θορυβώδεις και κονιορτώδεις διελεύσεις τους οι αναβάτες των δίτροχων διαταράσσουν την ηρεμία των περιπατητών αλλά και της πανίδας του βουνού. Σε συχνές αντιπαραθέσεις με τους περιπατητές ισχυρίζονται ότι η εν λόγω δραστηριότητά τους είναι καθ’ όλα νόμιμη και προβάλλουν ως απόδειξη γι΄ αυτό την ένταξή τους στην εθελοντική ομάδα πυρόσβεσης του Δήμου Πεντέλης. Η Δε Δήμαρχος Πεντέλης, σε σχετική ανάρτησή της στο f/b (παρατίθεται στο συνημμένο, με Α.Π. 107/1-7-2024 έγγραφό μας) πρόβαλλε ως επιχείρημα υπέρ της εν λόγω πρωτοβουλίας της την καλή γνώση της περιοχής και της ευελιξίας των αναβατών να κινούνται σε εκτός δρόμου δύσβατα σημεία.

Στη σελίδα “H Πεντέλη σε Χάρτες” του ιστότοπου του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Πεντέλης (www.epentelimas.gr), παρατίθεται γεωεντοπισμένη φωτογραφική τεκμηρίωση των προαναφερόμενων δραστηριοτήτων στην περιοχή του Κοκκιναρά, που ανήκει στα διοικητικά όρια του Δήμου Κηφισιάς.

Όπως προκύπτει από τα επισυναπτόμενα έγγραφα οι παραπάνω δραστηριότητες έχουν καταγγελθεί επανειλημμένα από τον Περιβαλλοντικό Σύλλογο Πεντέλης στο Δασαρχείο Πεντέλης, στην ΔΔ Ανατολικής Αττικής, στον ΣΠΑΠ και στον Δήμο Πεντέλης αλλά καμιά αποτρεπτική ενέργεια δεν εκδηλώθηκε μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα να συνεχίζεται απρόσκοπτα η εν λόγω αντιπεριβαλλοντική δραστηριότητα.

Ως μόνιμη δικαιολογία της απραξίας του, το Δασαρχείο προβάλλει την αδυναμία του να εντοπίσει και να συλλάβει τους παραβάτες, οφειλόμενη εν μέρει στην διαπιστωμένη υποστελέχωση της Υπηρεσίας. Η δικαιολογία αυτή όμως αποδείχθηκε προσχηματική διότι ενώ με το Α.Π. 107/1-7-2024 έγγραφό μας, υποδείξαμε ότι οι παραβάτες είναι καταγεγραμμένοι στην εθελοντική ομάδα πυρόσβεσης του Δ. Πεντέλης, από την οποία μπορούν να ληφθούν τα στοιχεία τους, η δυνατότητα αυτή δεν αξιοποιήθηκε.

Παρόμοια φαινόμενα καταγγέλονται από διάφορες περιοχές της Χώρας, όπου τα δίτροχα οργώνουν παρθένες περιοχές ανεξέλεγκτα και αποτελούν την πιο δυσάρεστη έκπληξη για τους πεζοπόρους φισιολάτρεις. Δεν χωρά αμφιβολία ότι την ίδια έκπληξη – όχληση εισπράττει και η πανίδα των ορεινών όγκων της Χώρας.

Αξιότιμοι / ες κύριοι/ες,

Σύμφωνα με το αρ. 1 του ν. 4014/2011 (ΦΕΚ 209Α/21-9-2011):

Τα έργα και οι δραστηριότητες του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, των οποίων η κατασκευή ή λειτουργία δύναται να έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον, κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.

Σύμφωνα με το άρ. 2 του ίδιου νόμου (Κοινή διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων κατηγορίας Α) :

Για την πραγματοποίηση νέων έργων ή δραστηριοτήτων κατηγορίας Α ή τη μετεγκατάσταση ήδη υφισταμένων απαιτείται διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης με τη διεξαγωγή ΜΠΕ και έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ).

Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/17185/1069 (ΦΕΚ 841 Β/24-2-2022, οι εγκαταστάσεις μηχανοκίνητου αθλητισμού (αυτοκινητοδρόμια, πίστες αγώνων μοτοσικλετών, go cart κ.ά.) κατατάσσονται στην 12η Ομάδα: Ειδικά έργα και δραστηριότητες και την υποκατηγορία 11, οι μεν με μήκος μικρότερο των 3,5 χλμ. στην κατηγορία Α2 οι δε με μήκος μεγαλύτερο των 3,5 χλμ. στην κατηγορία Α1

Σύμφωνα με την παρ.4, άρθρο 13, ν.3937/2011:

«4.α) Δεν επιτρέπεται η κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων εκτός οδικού δικτύου σε οικολογικά ευαίσθητες εκτάσεις, όπως ενδεικτικά, μόνιμες ή εποχικές λίμνες και τέλματα και οι ακτές τους, ο αιγιαλός, οι αμμοθίνες, ποτάμια, ρέματα και ρυάκια, δάση, λιβάδια, βοσκότοποι, οι οικότοποι προτεραιότητας του παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, καθώς και σε μονοπάτια που βρίσκονται σε τέτοιες περιοχές. Εξαιρείται η απολύτως αναγκαία κίνηση για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και ατυχημάτων, πυρκαγιών, καθώς και για λόγους εθνικής ασφάλειας και άμυνας, καθώς και οχημάτων του φορέα διαχείρισης των περιοχών αυτών. Εξαιρείται επίσης, η απολύτως αναγκαία κίνηση για την πρόσβαση σε καλλιεργούμενες εκτάσεις, για την εξυπηρέτηση της ποιμενικής κτηνοτροφίας και για τη διενέργεια υλοτομιών και τη μεταφορά δασικών προϊόντων ή εργαλείων επαγγελματικής αλιείας και υδατοκαλλιέργειας. Επιτρέπεται επίσης η κίνηση οχημάτων χιονιού σε πίστες χιονοδρομικών κέντρων.

4.β) Δεν επιτρέπεται η, μέσω της κίνησης μηχανοκίνητων οχημάτων, αυτόβουλη δημιουργία νέων ή η επέκταση υφιστάμενων δρόμων σε δασικά, χορτολιβαδικά και παράκτια οικοσυστήματα.»

Σύμφωνα με τις προαναφερθείσες διατάξεις των ν. 4014/2011 και ν.3937/2011 η λειτουργία μη αδειοδοτημένης πίστας στο Πεντελικού είναι παράνομη και η κίνηση τροχοφόρων εκτός δασικών δρόμων σε προστατευόμενες και οικολογικά ευαίσθητες περιοχές δεν επιτρέπεται.

Επεισή δε:

Οι καταγγελλόμενες δραστηριότητες είναι βλαπτικές για την χλωρίδα και την πανίδα του πολύπαθου και ευαόσθητου Πεντελικού και αντιστρατεύονται την πρόβλεψη του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας για την λειτουργία του ως υπερτοπικής σημασίας περιαστικό δάσος ήπιας αναψυχής.
Οι εν λόγω δραστηριότητες υποβαθμίζουν το φυσικό περιβάλλον και την οικολογική αξία του δασικού οικοσυστήματος του βουνού
Οι αρμόδιες τοπικές υποκείμενες υπηρεσίες του ΥΕΠΕΝ (Δασαρχείο, Δ/νση Δασών) αδιαφορούν και ολιγωρούν για την εκπλήρωση των καθηκόντων τους που άπτονται της προστασίας του Πεντελικού.

Παρακαλούμε για τις απόψεις σας επί των προαναφερθέντων καθώς και για τις ενέργειές σας για την εφαρμογή των διατάξεων των ν. 4014 και 3937 του 2011 στην κατεύθυνση της εξάλειψης της μηχανοκίνητης δραστηριότητας στις πλαγιές του Πεντελικού».