Από τις στερήσεις και την πείνα στην επιτυχία των μπουάτ και από τη λογοκρισία, στους δίσκους που πουλούσαν σαν φρέσκο ψωμί. Ο Κώστας Χατζής είναι η επιτομή του success story.
Συνέντευξη: Τάσος Μεργιάννης
Η μουσική του έγινε αφορμή να γνωρίσει από κοντά στα τέλη της δεκαετίας του ’70 σε επίσκεψή του στο Οβάλ Γραφείο τον 39ο πρόεδρο των ΗΠΑ και κάτοχο του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης 2002, Τζίμι Κάρτερ. Να ηχογραφήσει πάνω από 50 δίσκους, οι οποίοι πούλησαν εκατομμύρια αντίτυπα. Να γίνει ένας από τους πιο δημοφιλείς τραγουδιστές όλων των εποχών στην Ελλάδα και τον απόδημο Ελληνισμό γράφοντας μπαλάντες με θέματα έντονης κοινωνικής κριτικής και εκφράζοντας τη φτωχή τάξη της εποχής. Ο ίδιος δεν θέλει να μιλάει για όλα αυτά, επιμένοντας ότι μπήκε στη μουσική βιομηχανία ως «προπαγανδιστής» – «με την καλή έννοια» όπως σημειώνει. Η σεμνότητά του δεν του επιτρέπει ούτε καν να παραδεχτεί ότι διαθέτει μια σπουδαία φωνή με ένα σπάνιο ηχόχρωμα, που τον έχει καθιερώσει στη συνείδηση του κόσμου. Με αφορμή τη συναυλία που θα δώσει στο Κηποθέατρο Παπάγου στις 25 Σεπτεμβρίου, ο Κώστας Χατζής μιλάει στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ για την 64χρονη πορεία του στη μουσική.
Τι θα ακούσουμε στη συναυλία στο Κηποθέατρο Παπάγου;
Υπό την επιμέλεια του μαέστρου Γιώργου Παγιάτη η συναυλία θα ανοίξει με ένα τραγούδι που δίνει το στίγμα όσων υπηρετώ όλα αυτά τα χρόνια υπενθυμίζοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα και καταγγέλλοντας την Πολιτεία –πάντα με σεβασμό. Στη συνέχεια ο κόσμος θα ακούσει τραγούδια ρομαντικά, για να ακολουθήσει το κοινωνικό τραγούδι. Με μια κιθάρα επί σκηνής, όπως δηλαδή ξεκίνησα τη δεκαετία του ’60. Μαζί μου θα είναι η Αντωνία Χατζίδη, η οποία θα πει κάποια γαλλικά τραγούδια και μπαλάντες. Στο δεύτερο μέρος λέω τραγούδια με κοινωνικό περιεχόμενο, αλλά με τρυφερότητα για να ακολουθήσει η Μαρία Αλεξίου σε στίχους Σώτιας Τσώτου , Μάνου Κουφιανάκη, Λευτέρη Παπαδόπουλου και άλλων. Τέλος, θα ακολουθήσουν τραγούδια της δεκαετίας του ’60. Τραγούδια των Πλέσσα, Θεοδωράκη, Χατζιδάκη και άλλων μεγάλων μουσουργών, οι οποίοι μου έκαναν την τιμή και συνέθεσαν για μένα.
Κατάγεστε από μουσική οικογένεια. Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο ασχοληθήκατε με την μουσική;
Ο παππούς μου Κώστας Καραγιάννης ήταν ένας από τους καλύτερους δημοτικούς κλαρινίστες στην Ελλάδα και ο πατέρας μου Ευάγγελος Χατζής με το σαντούρι του μπορούσε να παίξει… τη Ραψωδία του Λιστ και την Τραβιάτα του Βέρντι. Παρ’ όλα αυτά δεν αγάπησα ποτέ αυτόν τον χώρο ή καλύτερα τον μηχανισμό του. Μπήκα σ’ αυτόν ως προπαγανδιστής – με την καλή έννοια.
Τι εννοείτε;
Μεγάλη ιστορία… Αρχικά ήθελα να σπουδάσω, όμως δεν τα κατάφερα γιατί ήμουν πολύ φτωχός. Στη συνέχεια πέρασα μια δικαστική περιπέτεια λόγω πολιτικών πεποιθήσεων και έτσι ακολουθούσα τον πατέρα και τον παππού μου παίζοντας σε γάμους και πανηγύρια. Στην πορεία διαπίστωσα ότι μπορεί να υπήρχαν τραγούδια ρομαντικά ή ακόμα και πολιτικά, δεν υπήρχαν, όμως, τραγούδια που να μιλάνε για τα ανθρώπινα δικαιώματα και καθήκοντα.
Τι θυμάστε πιο έντονα από την εποχή των μπουάτ;
Ήταν μια πολύ ωραία εποχή. Ο πατέρας των μπουάτ ήταν ο Λάκης Παππάς. Μαζί με τον Γιώργο Μπουκουβάλα ήταν οι πρωτοπόροι στον χώρο. Ακολούθησα κι εγώ και φρόντισα να μεταλαμπαδεύσω αυτήν την εμπειρία στους επόμενους.
Έχετε ερμηνεύσει τραγούδια μεγάλων δημιουργών. Πώς προέκυψαν αυτές οι συνεργασίες;
Με τον Πλέσσα, που ήταν ο πρώτος μεγάλος συνθέτης με τον οποίο συνεργάστηκα, η γνωριμία μας ξεκίνησε όταν έδωσα εξετάσεις στη Ραδιοφωνία και πέρασα μαζί με μια άλλη κοπέλα και τον Γιάννη Βογιατζή. Ακολούθησε ο Ξαρχάκος, ο Θεοδωράκης, ο Χατζιδάκης, ο Μαρκόπουλος… Μεγάλες φυσιογνωμίες που δεν έχουν καμία σχέση με εμένα. Και εγώ είμαι συνθέτης αλλά οι άνθρωποι αυτοί είναι μουσουργοί. Όλα αυτά τα 64 χρόνια που είμαι στον χώρο ποτέ δεν τους ξεχνάω και πάντα θα τραγουδάω μαζί με τον κόσμο αυτά τα σπουδαία τραγούδια.
Γιατί δεν λέγατε τα δικά σας τραγούδια στο ξεκίνημά σας;
Κι εγώ έγραφα αλλά δεν μπορούσα να πω τα τραγούδια μου, γιατί είχα προβλήματα με την Πολιτεία. Έλεγα πράγματα που ενοχλούσαν γιατί οι γύφτοι ήταν πάντα περιθωριακοί. Στη συνέχεια μπόρεσα και έγραψα τις δικές μου μπαλάντες, κάτι που συνεχίζω να κάνω μέχρι σήμερα.
Είναι οι Έλληνες ρατσιστές;
Εάν στην Υδρόγειο υπάρχουν 2-3 λαοί που ξεχωρίζουν, ο ένας απ’ αυτούς είναι ο Έλληνας. Μόνο που δεν είχε ποτέ παιδεία, με αποτέλεσμα να μην έχει επίγνωση του ρατσισμού του.
Πέρα από τα ερωτικά σας τραγούδια, διακριθήκατε και για τους κοινωνικούς, αντιπολεμικούς και αντιρατσιστικούς στίχους τους οποίους τραγουδήσατε. Τι μήνυμα θέλατε να περάσετε με αυτά τα τραγούδια;
Το 1956 ξεκίνησα ερμηνεύοντας ρομαντικά -όχι ερωτικά- τραγούδια που αναδείκνυαν την αγάπη. Τα τραγούδια μου δεν έχουν σύνορα. Μπορώ να πω, όμως, ότι ξεκίνησα μονόχνοτα. Στα πρώτα μου τραγούδια με έμμεσο τρόπο αναφερόμουν στη φυλή μου. Για παράδειγμα, το 1956 η νομοθεσία απαγόρευε στους γύφτους να μπαίνουν στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Αυτό στάθηκε η αφορμή για να γράψω το τραγούδι «Στη γαλανή πλατεία, γύφτος δεν περπατάει/ σπαθί ο Θεός κρατάει, τη ζήση μας μετράει/ Μες τα λεωφορεία, για μας δεν έχει θέση/ μπαίνει ο Θεός στη μέση, ο κόσμος να μην πέσει/ γίνε καρδιά μου πέτρα κι εσύ κορμί μαντέμι / να σηκωθούν οι ανέμοι, ο κόσμος να σε τρέμει…». Με τους στίχους αυτούς ήθελα να περάσω το μήνυμα ότι εάν εμείς οι γύφτοι θέλουμε να σηκώσουμε το ανάστημά μας, θα πρέπει να είμαστε ηθικά στοιχεία, να μην κλέβουμε και να στέλνουμε τα παιδιά μας στα σχολεία. Οι στίχοι μου είναι μεν κοινωνικοί, όμως δεν έχω πολιτική θέση. Και ο λόγος είναι ότι δεν έχω βρει κάτι που να μην είναι προδομένο. Ο Σουρής στο ποίημά του «Δυστυχία σου Ελλάς» τα είπε όλα για τους πολιτικούς. Αν το διαβάσεις προσεκτικά, θα σε πιάσουν τα κλάματα. Έχουμε μια καταπληκτική πατρίδα με υπέροχους ανθρώπους. Όμως, οι πρακτικές της Πολιτείας πάντα με έβρισκαν αντίθετο.
Έχουν αλλάξει πολλές κυβερνήσεις από την μεταπολίτευση και μετά. Σήμερα μας κυβερνάει η «Πρώτη φορά Αριστερά». Υπήρξατε αντίθετος με τον τρόπο διακυβέρνησης όλων των παρατάξεων;
Όταν υπάρχει ένα γερό μήλο και το βάλεις με τα σάπια, τα σάπια δεν θα τα κάνει γερά. Υπήρξαν κάποιοι πολιτικοί άνδρες που αγάπησαν τη χώρα, όμως διαβρώθηκαν γιατί η Πολιτεία είναι συλλογική έννοια.
Ο δίσκος «Ρεσιτάλ», τον οποίο κάνατε με τη Μαρινέλλα είναι ένας από τους πλέον ευπώλητους όλων των εποχών. Η εμπορικότητα είναι ζητούμενο για εσάς;
Δεν γνωρίζω πόσα πούλησε και ποτέ δεν με ενδιέφερε πόσα πουλάω. Σε μια συναυλία το ίδιο θα τραγουδήσω είτε από κάτω είναι 10 είτε 300 άτομα. Το μόνο που με ενδιαφέρει είναι να αντιλαμβάνεται το κοινό αυτό που λέει το τραγούδι.
Έχω την αίσθηση ότι απ’ όλες τις συνεργασίες σας, ξεχωρίζετε αυτήν με την Μαρινέλλα. Έχω δίκιο;
Δεν ήταν μόνο με τη Μαρινέλλα μια σπουδαία συνεργασία. Ήταν και με την Αλεξίου, την Πίτσα Παπαδοπούλου, τη Λιλάντα Λυκιαρδοπούλου…
Διατηρείτε φιλίες από τον χώρο;
Είμαι λιγάκι μονόχνοτος. Μπορώ να συζητήσω ή ακόμα και να βρεθώ με όλο τον κόσμο , αλλά δεν παρακολουθώ την αγορά.
Από τους σημερινούς καλλιτέχνες ξεχωρίζετε κάποιον;
Δεν θα κάτσω να ακούσω τα πάντα -προτιμώ να απομονώνομαι και να γράφω τραγούδια- αλλά δεν έχω βρει κάποιον που να μη μου αρέσει.
Πώς κρίνετε τη μουσική βιομηχανία σήμερα; Πλέον δεν υπάρχουν δισκοπωλεία και ζούμε σε μια digital πραγματικότητα…
Ποτέ δεν με ένοιαξε αυτό. Σας είπα, δεν παρακολουθώ την αγορά. Εάν κάποιος μου ζητήσει να πω ένα τραγούδι στον δίσκο του και κρίνω πως υπάρχει σοβαρός λόγος, θα το κάνω. Γνωρίζω, φυσικά, ότι στον χώρο δεν διαθέτω καμία σπουδαία φωνή, όπως διαθέτει ο γιος μου, Αλέξανδρος.
Πώς γίνεται να το λέτε αυτό; Διαθέτετε μια άκρως αναγνωρίσιμη φωνή με σπάνια χροιά.
Όλα αυτά τα χρόνια δεν κάνω τίποτα άλλο από το να υπηρετώ τον λόγο. Δεν έχω την φωνή για παράδειγμα του Πάριου ή του Πουλόπουλου. Έχω μια βραχνή φωνή η οποία μπορεί να γίνει τρυφερή αλλά εάν ανέβει λίγο αρχίζει και …γαϊδουρεύει!
Συναυλία Κώστα Χατζή στο Κηποθέατρο Παπάγου
Άλσος Παπάγου, οδός Κορυτσάς,
Τηλέφωνο: 210 6520412
ΔΕΥΤΕΡΑ 25/9/2017
Ώρα έναρξης: 21.30
Εισιτήρια: 12-15 ευρώ
Προπώληση: Σε όλα τα καταστήματα Public και την Ticket Services
ΕΠΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ…
Έχετε έξι παιδιά. Ασχολείστε μαζί τους;
Έκανα τέσσερα παιδιά με την πρώτη μου γυναίκα (σ.σ. την Γερμανίδα Ούρσουλα Βον Γιόρντις) την οποία έχασα και άλλα δυο με την δεύτερη (σ.σ. την Αντωνία Χατζίδη). Ασχολούμαι πολύ με τα παιδιά μου και τις γυναίκες μου δεν τις έχω προδώσει ούτε με το μυαλό μου!
Νιώθετε γεμάτος; Πλήρης;
Νιώθω γεμάτος γιατί έχω βάλει στη ζωή μου τις αρχές της Γραφής χωρίς να είμαι θρησκόληπτος. Είμαι μάρτυρας του Ιεχωβά και πιστεύω απόλυτα στον στίχο «Και ελθέτω η βασιλεία σου γενηθήτω το θέλημα σου ως εν ουρανώ και επί της γης». Αυτή τη Βασιλεία που αναφέρει η Αγία Γραφή σε 66 βιβλία από τη Γέννηση μέχρι την Αποκάλυψη.
Μέχρι πότε σκοπεύετε να βρίσκεστε επί σκηνής και να τραγουδάτε;
Είμαι… 51 στα 50! Έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου ότι μέχρι τα 102 μου θα τραγουδάω (γελάει). Ένα πράγμα που μας έμαθε ο Αριστοφάνης είναι να αυτοσαρκαζόμαστε. Αυτό το κάνω χρόνια…
