Τα ΣΥΝΟΡΑ - Αναθεωρητισμός

Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Ι. ΣΙΔΕΡΗΣ το νέο βιβλίο του πρέσβη επί τιμή Αλέξανδρου Π. Μαλλιά με τίτλο «Τα ΣΥΝΟΡΑ – Αναθεωρητισμός». Πρόκειται για το έκτο κατά σειρά βιβλίο του διπλωμάτη – συγγραφέα, το οποίο ο ίδιος χαρακτηρίζει ως Κείμενο Προβληματισμού. Ο Καθηγητής Άγγελος Συρίγος γράφει τον Πρόλογο και ο Καθηγητής Γεώργιος Πρεβελάκης το αντί Επιλόγου.

Το άμεσης επικαιρότητας αυτό βιβλίο (σελίδες 232) κυκλοφορεί τη στιγμή που είναι σε αποφασιστική και επικίνδυνη καμπή η αναθεωρητική και επεκτατική πολιτική της Τουρκίας με ταυτόχρονο στόχο:

– τη βίαια, με πόλεμο αν απαιτηθεί ( CASUS BELLI), μεταβολή του εδαφικού καθεστώτος της Ελλάδος,

– τη μεταβολή των όρων της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιωτικά συμπλέγματα του Αιγαίου,

– τον περιορισμό και την καταστρατήγηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων σε Αιγαίο και Ν/Α Μεσόγειο.

Ο Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς, ο οποίος μεταξύ άλλων ήταν πρέσβης της Ελλάδος σε Ουάσινγκτον, Σκόπια και Τίρανα, αναλύει επίσης τη σοβαρότητα και τον κίνδυνο μιας νέας αλλαγής συνόρων και ανταλλαγής πληθυσμών στα Βαλκάνια μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου. Με στοιχεία, αναδρομές και αναφορές σε επίσημα κείμενα θέτει τα ακόλουθα ζητήματα:

– Ο αναθεωρητικός επεκτατισμός της Τουρκίας , η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας και η προσβολή των ελληνικών συνόρων.

– Το δόγμα εθνικής ασφάλειας απέναντι στις συμβατικές στρατιωτικές προκλήσεις και στον ασύμμετρο πόλεμο. Το μάθημα του Έβρου.

– Ισχύει η αρχή μη αλλαγής των συνόρων; Τι ακριβώς έγινε στα Βαλκάνια; Γιατί πρέπει να ανησυχούμε από μια νέα αλλαγή συνόρων μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου; Τα συμφέροντα των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να σταθμίσουμε το εθνικό μας συμφέρον.

– Πώς συμβιβάστηκε το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και της απόσχισης με τις αρχές της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών;

– Αλβανία, Βουλγαρία, Σερβία και Βόρεια Μακεδονία. Εκτίμηση για τη στάση των γειτόνων μας σε περίπτωση σύγκρουσης με την Τουρκία. Ερωτηματικά για την αποτελεσματικότητα της πολιτικής μας έναντι των Τιράνων.

– Τουρκία και Ελλάδα: τελικά υπερισχύει το δίκαιο του ισχυρού ή η δύναμη του Δικαίου;

– Εκτός από την επίκληση επιβάλλεται η μετατροπή του Διεθνούς Δικαίου σε πράξη και απαιτείται η άμεση ενίσχυση των αμυντικών μας δυνατοτήτων και των διπλωματικών μας συνεργειών.

Ο πρέσβης – συγγραφέας εκτιμά ότι στόχος της Τουρκίας και προσωπικά του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι η εξασφάλιση των όρων μιας έντιμης ειρήνης που θα διασφαλίζει τις σχέσεις καλής γειτονίας και συνεργασίας με την Ελλάδα. Στόχος του είναι η «προσαρμογή» της Ελλάδος στους όρους του παιχνιδιού της Τουρκίας. Δεν έχει βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα. Δεν υπαγορεύεται καν αποκλειστικά από τις υποθαλάσσιες πηγές πλούτου. Στοχεύει, μετά τη νέα κατά δήλωσή του κατάργηση της Συνθήκης των Σεβρών το 2020, να αντικαταστήσει στην πράξη και τη Συνθήκη της Λωζάννης το 2023 . Εδώ και χρόνια η Άγκυρα συστηματικά την υπονομεύει και μονομερώς την αναθεωρεί.

Καταλήγει με την επισήμανση ότι θεωρεί μονόδρομο την ειρηνική επίλυση των διαφορών με την Τουρκία. Η ενίσχυση της εθνικής άμυνας και η αποτελεσματική μας διπλωματία είναι η καλύτερη επένδυση στην ειρήνη που καθημερινά υπονομεύεται από την επιθετική και αναθεωρητική Τουρκία.

Ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος γράφει στον πρόλογο:

«Το βιβλίο του πρέσβυ ε.τ. Αλέξανδρου Μαλλιά αφορά στα σύνορα, κυρίως τα βαλκανικά σύνορα, αλλά δεν περιορίζεται μόνον σε αυτά. Βλέπει τη μεγάλη ευρωπαϊκή εικόνα την τελευταία τριακονταετία και αναλύει τις σχέσεις Ελλάδος – Τουρκίας μετά και την προσπάθεια εισβολής δεκάδων χιλιάδων αμάχων το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας του 2020. Η ανάλυσή του είναι ψυχρή και χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις. Πρόκειται για κάτι που μας λείπει. Αναφερόμαστε συχνά στη ρήση του Βρετανού πολιτικού Πάλμερστον από το 1848: «Δεν έχουμε αιώνιους συμμάχους και δεν έχουμε διαρκείς εχθρούς. Αιώνια και διαρκή είναι τα συμφέροντά μας, και αυτά είναι καθήκον μας να υπηρετούμε».

Απέχουμε, όμως πολύ από την πρακτική εφαρμογή αυτής της ρήσεως. Όπως σχολιάζει ο ίδιος ο συγγραφέας «Ο μέχρι κυνισμού ρεαλισμός είναι θεμελιώδες και αναπόσπαστο χαρακτηριστικό της διεθνούς πραγματικότητας». Σε αυτό πρέπει να εκπαιδευθούμε και το ανά χείρας βιβλίο αποτελεί χρήσιμο βοήθημα».

Κλείνοντας το βιβλίο ο καθηγητής Γεώργιος Πρεβελάκης υπογραμμίζει: «…Η ελληνική εξωτερική πολιτική αντιμετωπίζει, επομένως, ένα κατ’ εξοχήν διανοητικό διακύβευμα. Δεν μπορεί πλέον να θεωρεί τίποτε ως δεδομένο. Επί πλέον, ουδείς ξένος παράγων θα σκεφτεί αντ’ αυτής. Ούτε η αμερικανική κηδεμονία ούτε η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη διαθέτουν πλέον απαντήσεις. Η Ελλάδα πρέπει να αναπτύξει ένα δικό της πρωτότυπο και συνεχώς εξελισσόμενο δόγμα. Οφείλει να αναζητήσει δυναμικούς τρόπους για να προασπίσει τα συμφέροντα της χώρας από τα φαινόμενα οπισθοφυλακής κατά την περασμένη περίοδο – όπως, επί παραδείγματι, ο τουρκικός εδαφικός και θαλάσσιος αναθεωρητισμός. Ταυτοχρόνως, πρέπει να λειτουργήσει πρωτοποριακά ώστε να εγκαθιδρυθεί ένας περισσότερο σταθερός, αλλά όχι ανελεύθερος κόσμος. Θα πρέπει να διδαχθεί από την κινητική διπλωματική παράδοση του Ελευθερίου Βενιζέλου».

Η ΑΜΑΡΥΣΙΑ δημοσιεύει ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο:

«…Μια σχολή (στην Ελλάδα) θεωρεί ότι η Ελλάδα, ειδικότερα δε οι μαξιμαλιστές «εθνικιστές» υπουργοί, πολιτικοί και διπλωμάτες της και η δήθεν «ακινησία και διστακτικότητά» μας είναι η ρίζα του κακού για τα προβλήματά μας με τη Τουρκία. Ευτυχής και αμέριμνος θα ήμουν αλήθεια αν αυτή ήταν η πραγματικότητα… Ποιό άραγε είναι το προσδοκώμενο για την Ελλάδα όφελος από μια διαδικασία στην αφετηρία της οποίας οι Έλληνες διαπραγματευτές εκτιμούν ότι το δίκιο είναι με την άλλη πλευρά; Μας αδικούν νομίζω όταν θεωρούν την Ελλάδα μαξιμαλιστική και την Τουρκία προφανώς διαλλακτική και μετριοπαθή. Λάθη και εσφαλμένες εκτιμήσεις έχουμε αναμφίβολα κάνει. Όχι όμως στον βαθμό που να δικαιολογούν την ελληνική πολιτικο-διπλωματική αυτοκτονία…

Στην πραγματικότητα, η ανάλυση που προσπαθούν να προβάλλουν είναι η ακόλουθη: Έχουμε χάσει πολλές ευκαιρίες να λύσουμε τα προβλήματα και τις διαφορές μας με την Τουρκία. Ή θα τα λύσουμε τώρα με συμβιβασμό ή θα αναγκασθούμε αύριο να κάνουμε παραχωρήσεις μετά από πολεμική σύγκρουση ή για να την αποφύγουμε. Δηλαδή το σκεπτικό είναι: ας κάνουμε τώρα κάποιες παραχωρήσεις, υποχωρώντας από τις θέσεις και γραμμές μας ενώπιον της υποθετικής και αβέβαιης προοπτικής ότι ίσως αναγκαστούμε εκόντες άκοντες να κάνουμε πίσω αύριο… Καμιά διπλωματική μάχη δεν δίνεται αν δεν πιστεύεις στο δίκιο των θέσεών σου και στην εμβέλεια των επιχειρημάτων σου… Την αποκαλώ σχολή της «πολιτικής της μιας λύσης και της μιας επιλογής», διότι θέλει να μας πείσει ότι έχουμε μόνο μια σε σχέση με την Τουρκία και ότι δεν υπάρχει δεν καμία άλλη. Αλήθεια, ποιο δόγμα εξωτερικής πολικής και ποιο εγχειρίδιο διαπραγμάτευσης διδάσκουν ότι φρόνιμο είναι να αναζητούμε ως βέλτιστη λύση μεταξύ δύο μερών εκείνη η οποία μοιάζει σαν να έχει εκ των προτέρων επιβληθεί ή εν πάση περιπτώσει προκριθεί;…

Ενοχοποίηση της Ελλάδος, των πολιτικών της, των στρατιωτικών και των διπλωματών της και ταυτόχρονα αίσθηση αδυναμίας και υποχωρητικής διάθεσης που άστοχα -θέλω να πιστεύω- καλλιεργούνται, είναι ανησυχητικά συμπτώματα. Όπως ακόμη πλέον επικίνδυνα είναι τα άκριτα συνθήματα και οι επικίνδυνες ιαχές περί πολέμου. Επίσης, η συχνή αποτίμηση της ισορροπίας δυνάμεων αποκλειστικά στη βάση της στρατιωτικής ισχύος και των εξοπλισμών. Θέλω να πιστεύω ότι τα όσα διαδραματίζονται στα χερσαία και στα θαλάσσια σύνορα της Ελλάδος τον τελευταίο καιρό, θα βοηθήσουν στον επαναπροσδιορισμό κάποιων θέσεων. Προεξοφλώ πάντως ότι ακόμη και σήμερα, οι δημόσιοι εκφραστές και αρθρογράφοι της σχολής αυτής δεν θα διστάσουν να χαρακτηρίσουν ως «εθνικιστή» τον υπουργό των Εξωτερικών που θα λάβει την απόφαση να ασκήσουμε τα εκ του Διεθνούς Δικαίου απορρέοντα κυριαρχικά μας δικαιώματα… Ποιές είναι οι αντίστοιχες σχολές δημόσιου διαλόγου σήμερα στην Τουρκία; Είναι μόνο μια… Είναι η σχολή που από το 1975 συνεχώς επισείει την απειλή πολέμου (casus belli) κατά της Ελλάδος….Στο ρητορικό ερώτημα αν σήμερα υπάρχει άλλη σχολή στην Άγκυρα, η απάντηση είναι δυστυχώς αρνητική…».

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Αλέξανδρος Μαλλιάς είναι πρέσβης επί τιμή. Κατάγεται από τη Στεμνίτσα (Υψούντα) της Γορτυνίας. Πτυχιούχος Οικονομικών Πανεπιστημίου Αθηνών. Πιστοποιητικό Σπουδών από την Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία. Μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης.

Ως Διπλωμάτης υπηρέτησε υπό 11 κυβερνήσεις και 15 υπουργούς Εξωτερικών. Πρέσβης της Ελλάδος στην Ουάσινγκτον (2005-2009), στην Αλβανία (1999-2000) και στη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας (1995-1999, τότε πΓΔΜ) Υπηρέτησε επίσης στο Συμβούλιο της Ευρώπης, Επιτετραμμένος στη Λιβύη, στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη, στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδος στον ΟΗΕ, στην Ευρωπαϊκή Αποστολή Παρατηρητών ( 1994) στην Κροατία, στη Βουλγαρία και στην πΓΔΜ και επί πενταετία ( 2000-2005) ως διευθυντής Βαλκανικών Υποθέσεων.

Τον Ιανουάριο του 2007 βραβεύτηκε στην Ουάσινγκτον με το Διεθνές Βραβείο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ για το έργο του στα Βαλκάνια.

Συγγραφέας των βιβλίων:

• Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία – Αυτοψία της Συμφωνίας των Πρεσπών, Ι.ΣΙΔΕΡΗΣ, Σεπτέμβριος 2018

• Ελλάδα και Αλβανία – Φυγή στο Μέλλον ή Επιστροφή στο παρελθόν; (Επιμέλεια), Συλλογικός τόμος, Ι. ΣΙΔΕΡΗΣ, Νοέμβριος 2017.

• Στον Αστερισμό του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ – Η Νέα Τουρκία και Εμείς, Ι. ΣΙΔΕΡΗΣ, Αύγουστος 2017, Απρίλιος 2018.

• Οράματα και Χίμαιρες – Διαδρομές ενός Διπλωμάτη, Ι. ΣΙΔΕΡΗΣ, Οκτώβριος 2016, Ιούλιος 2017.

• Η Άλλη Κρίση – Η Μαρτυρία ενός πρέσβη, ΙΝΦΟΓΝΩΜΩΝ, 2013.