Την Τετάρτη 22 Ιουλίου 2009, στο Ευριπίδειο Θέατρο Ρεματιάς η Λαϊκή Ορχήστρα Μίκης Θεοδωράκης θα πραγματοποιήσει συναυλία αφιερωμένη στα 100 χρόνια από τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Ρεματιάς 2009 που διοργανώνει το Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Χαλανδρίου. Θα τραγουδήσουν ο Λάκης Χαλκιάς και η Σόνια Θεοδωρίδου. Το εισιτήριο τιμάται 5 ευρώ. Η συναυλία θα ξεκινήσει στις 21.00.
Η ορχήστρα θα ερμηνεύσει τα έργα του Μίκη Θεοδωράκη «Ρωμιοσύνη» και τα «Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας».
Το 1966, όπως διηγείται ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης έρχεται η «Ρωμιοσύνη» μετά από ένα «δύσκολο» περιστατικό. Ανήμερα των Φώτων, η χωροφυλακή και το παρακράτος δέρνει ανηλεώς τους Αριστερούς κατά την τελετή αγιασμού των υδάτων, στον Πειραιά. Ο Μίκης κλείνεται αιμόφυρτος στο γραφείο του, για να μη τον δουν τα παιδιά του, και προσπαθεί να συνέλθει. Μπροστά του είναι η «Ρωμιοσύνη». Του την έχουν στείλει σύζυγοι πολιτικών κρατουμένων, για να τη μελοποιήσει. Όπως και στον «Επιτάφιο», η μελοποίηση γίνεται απνευστί. Μέσα στο 1966, η «Ρωμιοσύνη» παρουσιάζεται στο γήπεδο της ΑΕΚ, στη Νέα Φιλαδέλφεια- είναι η πρώτη λαϊκή συναυλία σε γήπεδο. Ο ποιητής και ο συνθέτης, με τις συζύγους τους, βρίσκονται σε έναν άδειο χώρο. Το «κράτος» έχει σταματήσει τους συρμούς του τρένου εγκλωβίζοντας τον κόσμο μέσα στις σήραγγες. «Βλέπαμε απέξω γυναίκες με μαύρα, αγωνιστών που περίμεναν στα καφενεία για να μπούνε μέσα. Μπαίνουμε, πάνω κάτω στ’ αποδυτήρια, βγαίνουμε να δούμε, στο στάδιο 100- 200 άνθρωποι. Περνάει η ώρα, ακούμε φασαρία, ξαναβγαίνω, είχαν γίνει 500. Ξαναβγαίνουμε, 800. περιμέναμε 20.000. Λέω Γιάννη να βγούμε έξω και να καλέσουμε τα πνεύματα. Μου λέει τρελάθηκες; Λέω άκου που σου λέω. Αφήνουμε τις γυναίκες μας μέσα, βγαίνουμε κι αρχίζω: λαέ, μεγάλε λαέ, ελληνικέ λαέ. Λέω πέστο κι εσύ. Το λέει κι ο Γιάννης. Κι ω του θαύματος, άρχισε να γεμίζει το στάδιο. Είκοσι χιλιάδες ήρθανε. Λες και έγινε θαύμα.»
Τα «Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας» πρόκειται για 18 τετράστιχα του Γιάννη Ρίτσου, εκ των οποίων τα 16 ο ποιητής τα έγραψε στο Παρθένι της Λέρου στις 16/9/1968, ύστερα από κρυφή έκκληση του Μίκη Θεοδωράκη. Η σύνθεση του δίσκου έγινε στο Παρίσι τη διετία 1971-1973 από τον Μίκη Θεοδωράκη, και η πρώτη εκτέλεση στις 17 Ιανουαρίου 1973 στο Albert Hall με τραγουδιστές τους: Μαρία Φαραντούρη, Πέτρο Πανδή, Αφροδίτη Μάνου, Αχιλλέα Κωστούλη και τον ίδιο το συνθέτη.
Ο Μίκης Θεοδωράκης αναφέρει για την ιστορική συνεργασία του με τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο: Ο Ρίτσος με συγκινεί ιδιαίτερα γιατί είναι ένας αγαπημένος Ποιητής, ένας στοχαστής που θαύμαζα και ένας πολίτης που μοιράστηκα μαζί του ιδέες, φιλία, αγώνες και δοκιμασίες.
Οι κύκλοι τραγουδιών, Ρωμιοσύνη και Λιανοτράγουδα υπήρξαν και είναι θεμέλια της μουσικής μου, ενώ παράλληλα συνδέθηκαν με κορυφαίες στιγμές της πρόσφατης ιστορίας μας, και ίσως γι’ αυτόν τον λόγο τους αγκάλιασε και τους αγάπησε τόσο βαθειά ο Λαός μας. Αυτοί οι κύκλοι τραγουδιών – όπως εξ άλλου όλη η ποίηση του Γιάννη Ρίτσου – είναι πάντοτε επίκαιροι, γιατί αντανακλούν την πνοή και το πνεύμα ενός μεγάλου ποιητή, που σφράγισε με την Τέχνη του και με τους αγώνες του την εποχή του, μια εποχή βαρειά από συγκλονιστικά ιστορικά γεγονότα, που σημάδεψαν για πάντα τον Λαό μας.
Το δυστύχημα για την ανθρωπότητα είναι ότι και πάλι κυριαρχούν οι μαύρες δυνάμεις, δυνατότερες και αγριότερες από ποτέ, που σκορπούν την καταστροφή και τον θάνατο με στόχο τους φτωχούς, τους ανήμπορους και τους αθώους. Έτσι οι νεκροί της «Ρωμιοσύνης» και η πάλη για την Λευτεριά και την Αξιοπρέπεια του Ανθρώπου στα «Λιανοτράγουδα» έχουν ξαναγίνει καθημερινό θέαμα.
Εκείνο που έχει αλλάξει είναι η παθητικότητα των μαζών, που δεν έχουν συνειδητοποιήσει ακόμα ότι μπορεί από στιγμή σε στιγμή από παρατηρητές του πόνου των άλλων να μετατραπούν σε θύματα, μιας και η λογική του πολέμου δεν έχει όρια και φραγμούς. Είναι παράλογη. Κι αλίμονο σε όποιον άνθρωπο, κοινωνία, λαό υποτιμήσει αυτή την παράλογη λογική των δυνάμεων του Κακού, που σουλατσάρει ασύδοτη στην γειτονιά μας».
