Από την έντυπη έκδοση της IASIS που κυκλοφορεί
Kολπική μαρμαρυγή (ΚΜ) είναι ένας ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός (αρρυθμία), στον οποίο υπάρχει απώλεια του ελέγχου της καρδιακής συχνότητας από τον φυσιολογικό της ρυθμιστή, που ονομάζεται φλεβόκομβος. Η συχνότητά της αυξάνεται με την πρόοδο της ηλικίας και υπολογίζεται ότι 8%-10% των ηλικιωμένων πάνω από 80 ετών πάσχει από αυτήν. Θεωρείται δε υπεύθυνη για τουλάχιστον το 1/7 των εγκεφαλικών επεισοδίων.
Όπως μας εξηγεί ο καρδιολόγος, διευθυντής καρδιολογικής κλινικής ΕΣΥ, Νικόλαος Σμυρνιούδης, μπορεί να εμφανίζεται σε επεισόδια, που αποκαθίστανται μόνα τους (παροξυσμική), να διορθώνεται με ιατρική παρέμβαση ή να είναι μόνιμη. Μερικοί από τους πάσχοντες δεν την αντιλαμβάνονται. Άλλοι έχουν αίσθημα ανωμαλίας του καρδιακού παλμού και άλλοι μπορεί να αισθάνονται αδυναμία, εύκολη κόπωση, ζάλη ή ακόμα και λιποθυμική τάση, δύσπνοια ή πόνο στο στήθος.
Η υποψία της διάγνωσης μπορεί να τεθεί, απλά, με την ψηλάφηση εντελώς άρρυθμου σφυγμού. Η επιβεβαίωση γίνεται με το ηλεκτροκαρδιογράφημα αλλά μπορεί να απαιτηθεί 24ωρη καταγραφή με συσκευή Holter ρυθμού.
Στα αίτια της ΚΜ περιλαμβάνονται πρακτικά όλες οι καρδιακές παθήσεις αλλά και εξωκαρδιακές παθήσεις, όπως οι πνευμονοπάθειες και ο υπερθυρεοειδισμός. Ευθύνονται, επίσης, καταστάσεις όπως η υπέρταση, οι διαταραχές των ηλεκτρολυτών, η αναιμία, ο πυρετός κ.λπ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, παρά τον ενδελεχή έλεγχο, δεν ανευρίσκεται υποκείμενο αίτιο.
Παρόλο που δεν είναι από τις βαρύτερες αρρυθμίες, ο μεγαλύτερος κίνδυνός της είναι ο σχηματισμός θρόμβων μέσα στην καρδιά με επακόλουθο εμβολισμό σε διάφορα όργανα με σημαντικότερο τον εγκέφαλο.
Η ιατρική παρέμβαση έχει δυο στόχους:
Πρώτον, τη ρύθμιση των σφύξεων, είτε με αποκατάσταση του φυσιολογικού (φλεβοκομβικού) καρδιακού ρυθμού ή απλά ελαττώνοντας την καρδιακή συχνότητα (rate control).
Δεύτερον, την αντιμετώπιση του κινδύνου σχηματισμού θρόμβων με αντιπηκτική αγωγή.
Σε περίπτωση που επιτευχθεί η επαναφορά του φλεβοκομβικού ρυθμού μπορεί να χορηγηθεί αγωγή για πρόληψη της υποτροπής με φάρμακα όπως η αμιωδαρόνη, η προπαφαινόνη και η φλεκαϊνίδη. Αν ο ασθενής παραμείνει σε μόνιμη ΚΜ, μπορεί να χρειάζεται αγωγή με φάρμακα που ελαττώνουν τον αριθμό των σφύξεων όπως είναι οι β-αναστολείς (μετοπρολόλη, ατενολόλη, βισοπρολόλη κ.λπ.), η διλτιαζέμη, η βεραπαμίλη ή η δακτυλίτιδα.
Σε κολπική μαρμαρυγή, η έλλειψη της οργανωμένης συστολής των κόλπων προκαλεί αργή ροή του αίματος μέσα σ’ αυτούς, με επακόλουθο τον πιθανό σχηματισμό θρόμβου (πήγμα αίματος). Αν ο θρόμβος ακολουθήσει την κυκλοφορία του αίματος, μπορεί να εκτοξευθεί σε απομακρυσμένες αρτηρίες και να προκαλέσει απόφραξή τους. Εμβολή στον εγκέφαλο ευθύνεται για ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Για τον λόγο αυτόν, πρέπει να εξατομικεύεται η ανάγκη χορήγησης αντιπηκτικής αγωγής.
Τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιούνται πίνακες υπολογισμού κινδύνου όπως το CHA2DS2-VASc score, που λαμβάνουν υπ’ όψη την ηλικία, τη συνύπαρξη καρδιακής ανεπάρκειας, υπέρτασης, σακχαρώδους διαβήτη και το ιστορικό εμβολικού επεισοδίου. Ταυτόχρονα, σταθμίζεται ο ενδεχόμενος κίνδυνος αιμορραγίας. Αν προκύπτει υψηλός κίνδυνος σχηματισμού και εμβολής θρόμβου με αποδεκτό ρίσκο αιμορραγίας, τότε ενδείκνυται η χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής.
Στις μέρες μας, εφαρμόζονται όλο και συχνότερα επεμβατικές θεραπείες της ΚΜ. Αυτές αποσκοπούν, κυρίως, στην ηλεκτρική καυτηρίαση παθολογικών εστιών μέσα στην καρδιά (ablation) ώστε να ελαττώσουν την πιθανότητα επανεμφάνισης της αρρυθμίας μετά από ανάταξη.
Επίσης, σε περιπτώσεις μη ελεγχόμενης μόνιμης ΚΜ υπάρχει η δυνατότητα παρέμβασης στο σύστημα «καλωδίων» που διαθέτει η καρδιά, επιβραδύνοντας έτσι τους παλμούς. Σε σωστά επιλεγμένα περιστατικά τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά και οι προοπτικές πολλά υποσχόμενες καθώς συνεχώς η τεχνολογία εξελίσσεται και δίνει νέες λύσεις .
Σε κάθε περίπτωση, όμως, ασθενείς με ιστορικό ΚΜ πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στη βελτίωση όλων 
των επιβαρυντικών παραγόντων, όπως είναι η παχυσαρκία, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης όπως τονίζεται με ιδιαίτερη έμφαση και στις κατευθυντήριες οδηγίες που δίνει η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία.
Κ.Μ. και καρδιακή θρόμβωση σε ασθενείς με COVID-19
Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Heart Rhythm παρατηρήθηκε ότι οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή είχαν μεγαλύτερη ενδονοσοκομειακή θνητότητα έναντι αυτών χωρίς την αρρυθμία (σχετικός κίνδυνος 46%). Οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κίμων Σταματελόπουλος (Αναπληρωτής Καθηγητής) και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα κύρια ευρήματα της μελέτης. Ειδικότερα, μεγαλύτερη ενδονοσοκομειακή θνητότητα εμφάνισαν οι ασθενείς με πρωτοεμφανιζόμενη κολπική μαρμαρυγή (56.1% έναντι 36%, σχετικός κίνδυνος 56%). H μελέτη διεξήχθη σε 13 νοσοκομεία στο Northwell Health System και συμπεριέλαβε 9.564 ασθενείς, που εισήχθησαν σε κλινική κατά το διάστημα 1 Μαρτίου – 27 Απριλίου 2020 για την αντιμετώπιση COVID-19. Από το σύνολο των ασθενών οι 1687 (17.6%) είχαν κολπική μαρμαρυγή, εκ των οποίων στο 65.7% ήταν πρωτοεμφανιζόμενη.
Στους ασθενείς που εμφάνισαν κολπική μαρμαρυγή, οι συχνότερες συννοσηρότητες ήταν αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσος, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, περιφερική αγγειοπάθεια, νεφρική νόσος, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, κακοήθεια και σακχαρώδης διαβήτης. Όμως, το ιστορικό καρδιακής νόσου των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή δεν συσχετίστηκε με μεγαλύτερη ενδονοσοκομειακή θνητότητα, εύρημα που ενισχύει περαιτέρω την προγνωστική σημασία της πρωτοδιαγωσθείσας κολπικής μαρμαρυγής στη λοίμωξη COVID-19.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς, ο ιός SARS-CoV-2 είναι πιθανό να συμβάλλει στην παθογένεση της κολπικής μαρμαρυγής μέσω αυξημένης απελευθέρωσης της αγγειοτενσίνης ΙΙ και μέσω πρόσδεσής του στα περικύτταρα, τα οποία είναι υπεύθυνα για τη δομική ακεραιότητα των αγγείων του καρδιακού ιστού.
Σχετικά με την προσβολή της καρδιακής αγγείωσης από τον SARS-CoV-2, σε πρόσφατη παθολογοανατομική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό Circulation παρατηρήθηκε ότι η πιο συχνή αιτία μυοκαρδιακής νέκρωσης σε ασθενείς που κατέληξαν από COVID-19 λοίμωξη ήταν η παρουσία καρδιακών μικροθρόμβων.
Δείτε επίσης: Αλλεργίες του αναπνευστικού και του δέρματος: Διαφορετικές αλλά και ίδιες
