Γράφει η Χαρούλα Μπιλάλη – Μοριακή βιολόγος, εξειδίκευση στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας νέας διεπιστημονικής μελέτης που πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία δύο κορυφαίων Επιστημονικών κέντρων, ίσως, τελικά να έχει βρεθεί η απάντηση και να μπορεί να υπάρξει λύση σχετικά με το γιατί οι γυναίκες προχωρημένης αναπαραγωγικής ηλικίας έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αποβάλουν και να έχουν μωρά με κάποια χρωμοσωμική ανωμαλία.
Στη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο πλέον έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications, παρουσιάστηκε ένας μηχανισμός που στην περίπτωση σφάλματος οδηγεί σε ωάρια με χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Πιο συγκεκριμένα, ο μηχανισμός αυτός αφορά στον τρόπο με τον οποίο το ωάριο ελέγχει τα επίπεδα μιας πρωτεΐνης, που ονομάζεται securin. Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη φαίνεται πως διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στα τελευταία στάδια της ανάπτυξης και ωρίμανσης των ωοκυττάρων, δηλαδή στις φάσεις Μείωση Ι και Μείωση ΙΙ των κυτταρικών διαιρέσεων, ακριβώς πριν από την ωορρηξία. Η securin είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ομαλή διεκπεραίωση και των δύο αυτών φάσεων, αλλά από ότι φαίνεται σε γυναίκες προχωρημένης αναπαραγωγικής ηλικίας τα επίπεδα της δεν επαρκούν στα ωάρια ώστε η Μείωση ΙΙ να συμβαίνει φυσιολογικά. Γεγονός που οδηγεί σε ωάρια με χρωμοσωμικές ανωμαλίες.
Νέα δεδομένα στη διαχείριση της υπογονιμότητας
Μια τέτοια ανακάλυψη ανοίγει νέους δρόμους στη διαχείριση περιστατικών υπογονιμότητας, όπου η γυναίκα είναι προχωρημένης αναπαραγωγικής ηλικίας και πιθανώς έχει και πολλαπλές αποβολές.
Είναι, πλέον, αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι η γυναικεία γονιμότητα μειώνεται ραγδαία μετά την ηλικία των 37 ετών ενώ οι γυναίκες άνω των 42 ετών, έχουν μόνο 5% πιθανότητα να αποκτήσουν ένα μωρό χωρίς κάποια θεραπεία υπογονιμότητας.
Το πρόβλημα είναι ότι καθώς η γυναίκα γερνάει, τα ωάρια της επίσης γερνούν, αυξάνοντας τις πιθανότητες χρωμοσωμικών ανωμαλιών. Ωστόσο, οι περισσότερες χρωμοσωμικές ανωμαλίες στα ωάρια οδηγούν σε έμβρυα που είτε αποτυγχάνουν να εμφυτευτούν στη μήτρα είτε αποβάλλονται αμέσως μετά την εμφύτευση.
Πράγματι, σύμφωνα με τον Καθηγητή John Carroll, επικεφαλή της μελέτης στο MONASH BDI, νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις που βελτιώνουν την ποιότητα των ωαρίων σε μεγαλύτερες γυναίκες είναι ιδιαίτερα σημαντικές, ειδικά στην εποχή μας που η ηλικία που μία γυναίκα προσπαθεί να γίνει για πρώτη φορά μητέρα διαρκώς αυξάνει. Γνωρίζοντας, πλέον, έναν από τους κύριους λόγους που οδηγεί σε χρωμοσωμικές ανωμαλίες και αποβολές σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, μπορούμε να βρούμε μηχανισμούς που θα αποτρέψουν αυτό από το να συμβεί.
Σίγουρα, δεν υπάρχει τρόπος να αντιστρέψεις το χρόνο. Τα ωάρια μιας γυναίκας θα έχουν πάντα την ίδια ηλικία με την ίδια, εκτός και αν η γυναίκα έχει προνοήσει και έχει καταψύξει αρκετά από αυτά σε νεαρότερη ηλικία. Για το λόγο αυτό και η κατάψυξη ωαρίων σε γυναίκες μικρότερες από 35 ετών αρχίζει να γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής ως διαδικασία.
Σε διαφορετική περίπτωση, και δεδομένου πως η ανάπτυξη και η τελική ωρίμανση των ωαρίων αποτελούν πολύ σύνθετες διαδικασίες σε μοριακό – γενετικό επίπεδο, κάθε τι που δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες στις ωοθήκες και «προστατεύει» τις κυτταρικές διεργασίες, βοηθάει σε ένα καλύτερο αποτέλεσμα.
Η τεχνολογία στην υπηρεσία της σωστής διάγνωσης
Σε κάθε περίπτωση, με τις νέες τεχνολογίες να προσφέρουν νέα διαγνωστικά εργαλεία για τη σωστή διάγνωση της υπογονιμότητας, η θεραπευτική προσέγγιση γίνεται ακόμα πιο εξατομικευμένη, ανάλογα με τα προσωπικά ιατρικά δεδομένα κάθε ασθενούς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση και ως εκ τούτου μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας, ακόμα και σε γυναίκες προχωρημένης –αναπαραγωγικά- ηλικίας.
Όμως, αυτό που δεν πρέπει καμία γυναίκα να ξεχνάει είναι πως δεν αρκεί μονάχα η επιστήμη για να κάνει τη διαφορά. Ναι μεν έχουμε στα χέρια μας νέα γενετικά τεστ που μπορούν να εφαρμοστούν πριν τη σύλληψη, νέες τεχνικές στο εμβρυολογικό εργαστήριο και νέα φαρμακευτικά προϊόντα, είτε πρόκειται για ορμόνες που χρησιμοποιούνται για διέγερση, είτε για ανώτατης ποιότητας μικροθρεπτικά συστατικά (nutraceuticals), που υποστηρίζουν διατροφικά τη γονιμότητα σε μοριακό επίπεδο, όμως, αυτό δεν ακυρώνει τη σωστή φροντίδα και προετοιμασία μιας γυναίκας που προσπαθεί να συλλάβει.
Στην προσπάθεια για την απόκτηση ενός μωρού, η επιτυχία πολλές φορές κρύβεται στις λεπτομέρειες, και οι λεπτομέρειες αυτές δεν αφορούν μονάχα ιατρικά δεδομένα. Αφορούν μια πολυπαραγοντική προσέγγιση που οι νέες ιατροφαρμακευτικές τεχνολογίες συνδυάζονται με μια σωστή διατροφή, επαρκή ύπνο, διαχείριση του στρες και γενικότερα έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
