«Η ισότητα των δύο φύλων παραμένει θέμα ταμπού σήμερα στην Ελλάδα». Αυτό δια στόματος της Κατερίνας Σταμπέλλου, δημοτικής συμβούλου του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης και προέδρου της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων. Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας προσεχώς στις 8 Μαρτίου μιλήσαμε για την Ισότητα των Φύλλων μαζί της. Άνθρωπος ιδιαίτερα ευγενικός στη συνομιλία του, βαθύτατα ανθρώπινη, με ενσυναίσθηση και βαθιά γνώση των δομικών χαρακτηριστικών των αστικών κοινωνιών. Η ίδια εξηγεί: «Είναι γεγονός ότι απέχουμε σημαντικά από την επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας σε όλους τους τομείς (εργασία, υγεία, εξουσία, οικογένεια κ.τλ.)».
Συνέντευξη: Θώμη Μελίδου
Πού εδράζεται η διαπίστωση αυτή? Ας δούμε τι πιστεύει σχετικά η κα Σταμπέλλου: «Σημαντικό ρόλο σε αυτό διαδραματίζει η στενή σύνδεση των Ελλήνων με το θεσμό της οικογένειας και τις παραδοσιακές αντιλήψεις που τον αφορούν, οι οποίες ενισχύουν τη διεύρυνση του χάσματος όσον αφορά την ισότητα των δύο φύλων σε βασικούς τομείς όπως η οικογένεια και η εργασία. Το χάσμα παρατηρείται εντονότερα στις πιο κλειστές κοινωνίες (επαρχία) συγκριτικά με τις ανοικτές κοινωνίες (αστικά κέντρα) γεγονός που σχετίζεται τόσο με τις παραδοσιακά εγκατεστημένες αντιλήψεις όσο και με τη δυνατότητα μόρφωσης του πληθυσμού στις κοινωνίες αυτές».
Όπως υπερθεματίζει σχετικά η κα Σταμπέλλου: «Μάλιστα, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) που δημοσίευσε τον Δείκτη Ισότητας των Φύλων για το 2020, η χώρα μας καταλαμβάνει την τελευταία θέση ανάμεσα σε 28 χώρες, γιατί την περίοδο αναφοράς το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελούσε ακόμα μέλος της ΕΕ, συγκεντρώνοντας 52,2 μονάδες στις 100, όταν το 1 αντιστοιχεί στην πλήρη ανισότητα και το 100 στην πλήρη ισότητα, ενώ ο μέσος όρος για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι στις 67,9 μονάδες -οι τομείς που εξετάζει το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), είναι η εργασία, τα χρήματα, οι γνώσεις, ο χρόνος, η εξουσία, η υγεία και οι υποτομείς τους».
Σύσταση Δημοτικής Επιτροπής Ισότηταςστον Δήμο των 3Β το 2020
Στον Δήμο πάντως Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης συστάθηκε Δημοτική Επιτροπή Ισότητας των Φύλων με την υπ’ αριθμ. 249/2020 Απόφαση Δ.Σ και καθορίστηκαν οι αρμοδιότητες και η λειτουργία της με τον Κανονισμό Λειτουργίας (293/2020 απόφαση Δ.Σ) . Στην επιτροπή αντιπροσωπεύονται και τα δύο φύλα, το οποίο αποτελούσε κύριο μέλημά μας κατά τη διαδικασία σύστασής της. Αυτήν την περίοδο προγραμματίζονται οι δράσεις της, οι οποίες συμμορφώνονται με τους περιορισμούς της περιόδου της υγειονομικής κρίσης.
Διαβάστε: Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης: Δωρεάν rapid test με τη μέθοδο drive through στις 7 Μαρτίου
Αξιοσύνη και Ικανότητα ή ποσόστωση?
Αξιοσύνη και ικανότητα ή στόχος για τον στόχο? Στόχος ως ποσόστωση ανάμεσα στα δύο φύλα με άλλα λόγια? Η λεπτή αυτή διαφορά στον τρόπο πολιτικής σκέψης, της διαφοράς δηλαδή της απλής ποσόστωσης
από τις ίσες ευκαιρίες στις στα φύλα ως δομική αρχή άσκησης δημόσιας πολιτική ισότητας έχει καταστεί κατανοητή και ενσωματωθεί στο πολιτικό DNA του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης. Πώς? Να τι επισημαίνει η κα Σταμπέλλου: «Ο Δήμος μας πέραν της Δημοτικής Επιτροπής Ισότητας, η οποία δρα στοχευμένα υπέρ της ισότητας των φύλων, αποδεικνύει στην πράξη την αντιμετώπιση των έμφυλων διακρίσεων όντας ο ίδιος Πρότυπο Οργανισμού. Συγκεκριμένα, έχει τοποθετήσει πλήθος γυναικών σε θέσεις ευθύνης αξιολογώντας τις ικανότητές τους και όχι προωθώντας την αριθμητική τους αναλογία σε σχέση με τους άνδρες». Ο Δήμος δίνει τον τόνο και το παράδειγμα με απλά λόγια και η άσκηση δημόσιας πολιτικής ισότητας ανοίγει σαν βεντάλια στην κοινωνία των τριών δημοτικών ενοτήτων του Δήμου. Πώς? Ιδού: «Σε επίπεδο δημοτών για τη διασφάλιση της απρόσκοπτης και αδιάλειπτης παρουσίας των γυναικών στην αγορά εργασίας», τονίζει η κα Σταμπέλλου, ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης λειτουργεί δομές τόσο για τη φροντίδα των νεότερων μελών των οικογενειών τους, (δημοτικοί βρεφονηπιακοί σταθμοί, Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών) όσο και για τα γηραιότερα μέλη (ΚΑΠΗ και Βοήθεια στο Σπίτι). Η εύρυθμη λειτουργία των ανωτέρω αποτελεί προτεραιότητά μας, γιατί ως Δήμος στηρίζουμε τις γυναίκες που υπόκεινται διακρίσεις αναλαμβάνοντας τη φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων μελών της οικογένειας. Όλες αυτές οι δράσεις αναδεικνύουν τις προτεραιότητες του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, ο οποίος προωθεί την επίτευξη της ισότητας των φύλων, διασφαλίζοντας ότι οι προοπτικές και η προσήλωση στο στόχο της ισότητας βρίσκονται στο επίκεντρο των πολιτικών του Δήμου.
Δείτε επίσης: «Έξυπνη πόλη της χρονιάς» και 5 διακρίσεις δημόσιας πολιτικής στα Best City Awards 2020
Το μήνυμα του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης στο φύλο γένους θηλυκού
«Οι γυναίκες αποτελούν ενεργό συστατικό μίας σύγχρονης κοινωνίας και η συμμετοχή τους σε όλα τα όργανα είναι όχι μόνο ευπρόσδεκτη αλλά και απαραίτητη. Καλούμε λοιπόν τις συμπολίτισσες μας να είναι ακόμα πιο ενεργές σε όλα τα επίπεδα δημόσιας ζωής της πόλης μας και να συμβάλουν με το δικό τους μοναδικό τρόπο στη βελτίωση και την αναβάθμιση της καθημερινότητας μας», αυτά δια στόματος της προέδρου της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων στον Δήμο των 3Β.
Δείτε επίσης: Στην τελική ευθεία η διανομή καφέ κάδων στη Μηλαδέζα Βάρης
Οι δομές των Δήμων αρωγοί της Ισότητας στην Οικογένεια
Και μπορεί όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ από το 1970 και μετέπειτα, οι γυναίκες στη χώρα μας να μορφώνονται και να διεκδικούν ισότιμη συμπεριφορά και θέσεις εργασίας στον επαγγελματικό τομέα αλλά και σε κάθε έκφανση συλλογικοτήτων, κοινωνικής και οικονομικής λειτουργίας και ανάπτυξης της αγοράς… αδήριτη πραγματικότητα όμως σήμερα είναι ότι οι γυναίκες εργάζονται σε πολύ σκληρούς τομείς, αμείβονται συχνά λιγότερο έναντι των αντρών για την ίδια εργασία, ενώ ταυτόχρονα δεν έχει διαφοροποιηθεί η βασική κοινωνική νοοτροπία και αντίληψη, ότι το μεγάλωμα των παιδιών και οι δουλειές του σπιτιού είναι κατά βάση γυναικεία υπόθεση. Το σχετικό ερώτημα προς την κα Σταμπέλλου ως εξής: «Πόσο συμβάλλει η Πολιτεία και οι ΟΤΑ στη δυνατότητα των γυναικών και των οικογενειών να «επιβιώσουν», να παραμείνουν μία οντότητα δηλαδή, μέσω δομών, πρακτικών και προγραμμάτων, απασχόλησης, φύλαξης και φροντίδας παιδιών?
Όσο για την απάντηση της προέδρου της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων, ιδού: «Το γεγονός είναι ότι η διεκδίκηση ολοένα και περισσότερων γυναικών μιας θέσης στην αγορά εργασίας, είτε ως εργαζόμενες είτε ως εργοδότριες, δημιουργεί νέα δεδομένα για τα οποία η κοινωνία καλείται να δοκιμάσει τα αντανακλαστικά της. Κανένας αγώνας δεν είναι εύκολος, ωστόσο ο δικός μας Δήμος θα έλεγα ότι εκπληρώνει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις προσδοκίες των εργαζόμενων γυναικών μέσα από δομές, όπως, οι βρεφονηπιακοί σταθμοί του Νομικού μας Προσώπου -Οργανισμός Αθλητισμού Πολιτισμού (ΟΑΠΠΑ), για τα παιδιά από 0-4 χρονών και το Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (ΚΔΑΠ), για την απογευματινή απασχόληση των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του δήμου μας. Εκτός από τις δομές αυτές, οι Ψυχολόγοι και οι Κοινωνικοί Λειτουργοί της Κοινωνικής μας Υπηρεσίας εργάζονται για τη στήριξη των παιδιών στο χώρο του σχολείου. Επίσης για τους ηλικιωμένους και για τα άτομα με αναπηρία χρίζοντες κατ’ οίκον βοήθειας έχουμε το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι», που λειτουργεί υποστηρικτικά στις οικογένειες, ανακουφίζοντας τις γυναίκες του νοικοκυριού, που πολλές φορές καλούνται να παίξουν τον ρόλο του φροντιστή, ρόλος που έχει τις απαρχές του σε στερεοτυπικές αντιλήψεις. Όλα αυτά δημιουργούν ένα πλέγμα προστασίας των εργαζόμενων γυναικών, αλλά και των δυνάμει εργαζομένων, ώστε η είσοδός τους στην αγορά εργασίας να αποτελεί μια διαδικασία αυτονόητη.
Σταθερό το μισθολογικό χάσμα στα δύο φύλα την τελευταία 10ετία
«Η εργασία αποτελεί τον καλύτερο τρόπο οικονομικής ενδυνάμωσης των γυναικών, με την αύξηση του αριθμού των γυναικών στην αγορά εργασίας να αποτελεί στόχο, για την Ευρωπαϊκή Ένωση», επισημαίνει η Κατερίνα Σταμπέλλου και εξηγεί: «Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων στην ΕΕ ανέρχεται σε 16 % και δεν έχει αλλάξει παρά ελάχιστα την τελευταία δεκαετία. Τα ευρήματα ερευνών δείχνουν την επιθυμία των ανδρών να εργάζονται λιγότερες ώρες κατά τη διάρκεια ανατροφής των παιδιών τους, το οποίο δηλώνει μια δυναμική, με κατεύθυνση νέες ισότιμες ρυθμίσεις, για την ισορροπία προσωπικής, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.
Στα στερεότυπα αποδίδονται σε μεγάλο βαθμό, οι διαφοροποιήσεις στις επιλογές του είδους της απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών, όπως και της ιεράρχησης προσωπικού και επαγγελματικού χρόνου. Κατ’ αναλογία και οι στερεοτυπικοί κανόνες ανδρισμού, οδηγούν τους άνδρες στη μερική συμμετοχή στην πατρότητα και στην παροχή φροντίδας. Το 1957, με τη Συνθήκη της Ρώμης, τέθηκε ο στόχος ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας και με το Νόμο 3488/2006 τέθηκε η «Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών όσον αφορά στην πρόσβαση στην απασχόληση, στην επαγγελματική εκπαίδευση και ανέλιξη, στους όρους και στις συνθήκες εργασίας» (ΦΕΚ Α΄ 191/11.09.2006). Εμείς μπορούμε να μιλήσουμε για τις συνθήκες που επικρατούν στο δήμο μας, οι οποίες είναι απόλυτα εναρμονισμένες με τη νομοθεσία και την τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης.
Διαβάστε: Ανανεώθηκε το πρόγραμμα δωρεάν ασφάλισης των μαθητών στη Βάρη Βούλα Βουλιαγμένη
Οι προσεγγίσεις της ‘γυάλινης οροφής’ και του ‘γυάλινου τοίχου’
Και με αυτά και με εκείνα η συζήτησή μας με την κα Σταμπέλλου έκανε τον κύκλο της επιστρέφοντας σε ένα από τα θέματα αιχμής της ισότητας των Φύλων. Γιατί είναι κοινή παραδοχή του δυτικού κόσμου ότι η συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων είναι ιδιαίτερα χαμηλή. Στα επίσημα στοιχεία αυτά αντιτίθενται ορισμένες συλλογικότητες ή εξετάζονται διερευνητικά πειραματικά στοιχεία (π.χ. από Σκανδιναβικές χώρες) που καταδεικνύουν ότι σε μαζικό επίπεδο οι γυναίκες δεν επιλέγουν υψηλές εργασιακές θέσεις ακόμα και όταν έχουν τη δυνατότητα, επιλέγουν πχ θέσεις γραμματέων (η πιο κοινή αναφορά) κλπ. Να τι ρωτήσαμε την Κατερίνα Σταμπέλλου: «Πού κρίνετε ότι οφείλεται η στάση αυτή? Σε βαθιά εδραιωμένες κοινωνικές αντιλήψεις των κοινωνιών που έχουν μεγαλώσει? Σε πρακτική αντιμετώπιση της καθημερινότητας καθώς δεν δύνανται να ανταπεξέλθουν με επιτυχία στο διττό μοντέλο που καλούνται να εξυπηρετήσουν: την εργασιακή επιτυχία και την εξυπηρέτηση των οικογενειακών αναγκών (σπίτι και παιδί ή παιδιά)?».
Δείτε επίσης: Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης: Σε δημόσια διαβούλευση το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας
Όσο για την απάντησή της? Επιχειρηματολογημένη και απόλυτα τεκμηριωμένη. Να λοιπόν τι μάς απάντησε: «Το φαινόμενο της ‘γυάλινης οροφής’ θα μπορούσε να είναι μια απάντηση, το οποίο αναφέρει ότι η σταδιοδρομία των γυναικών, αναχαιτίζεται από αόρατα εμπόδια, λίγο πριν κατακτήσουν την κορυφή, θέλοντας με αυτό να περιγράψει ακριβώς την υποεκπροσώπιση των γυναικών σε διευθυντικές θέσεις, θέσεις εξουσίας, θέσεις ευθύνης και λήψης αποφάσεων, λόγω κοινωνικών διαρθρωτικών φραγμών και στερεοτύπων. Επίσης εκτός από την κάθετη κατάτμηση, στην αγορά εργασίας, υπάρχει και η οριζόντια, που ονομάζεται ‘γυάλινος τοίχος’ και έχει επίσης τις ρίζες της στον έμφυλο επαγγελματικό διαχωρισμό. Σε αυτήν την περίπτωση, περιγράφεται το φαινόμενο του περιορισμού των γυναικών σε συγκεκριμένα επαγγέλματα, δευτερεύουσας σημασίας για την οικονομία και την κοινωνία, τα παραδοσιακά ‘γυναικεία επαγγέλματα’, τα οποία συνήθως παρέχουν χαμηλές αμοιβές, περιορισμένες προοπτικές, χαρακτηρίζονται από έλλειψη σταθερότητας και ασφάλειας άρα αυξημένο κίνδυνο ανεργίας. Στο Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης υποστηρίζουμε την εκπαίδευση των συνεργατών μας και κατ’ επέκταση την ανέλιξη ανδρών και γυναικών, στη βάση της ίσης μεταχείρισης.
Η Ισότητα, η Ανισότητα και η Κατάθλιψη, σχετικές ή αποκλίνουσες έννοιες?
«Ευρήματα καταδεικνύουν ότι οι γυναίκες είναι περισσότερο ευπαθείς στην κατάθλιψη έναντι των αντρών. Τα σχετικά ευρήματα κάνουν λόγο για 7 στις 10 γυναίκες και 3 στους 10 άντρες. Πόσο ο σύγχρονος τρόπος ζωής που καλεί τις γυναίκες να ενσωματώνουν το παραδοσιακό μοντέλο γυναίκας (φροντίδα σπιτιού και παιδιών) και το σύγχρονο μοντέλο των προσωπικοτήτων που εργάζονται με τις ίδιες ικανότητες έναντι των οδηγεί σε ένα αδιέξοδο και σχετίζεται με τα ευρήματα περί κατάθλιψης?». Αυτό ήταν το επόμενο θέμα συζήτησής μας με την πρόεδρο της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων στον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης. Ποια η σχετική της εμπειρία και εικόνα από τα δεδομένα της Κοινωνικής Υπηρεσίας του Δήμου? Ας δούμε την απάντηση της κας Σταμπέλλου σχετικά: «Η επιβαλλόμενη τρωτότητα και η επισφάλεια σε κοινωνικές ομάδες, όπως οι γυναίκες, παράγει συλλογικότητες αντίστασης στην αναλωσιμότητα και την ανισότητα. Οι γυναίκες αποτελούν σήμερα μέρος του κοινωνικού γίγνεσθαι, το οποίο και συνδιαμορφώνουν. Για την ένταση αυτού που περιγράφει η ερώτηση, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη το κοινωνικό συγκείμενο, το οποίο στην περίπτωση του Δήμου μας μάλλον δεν επιβεβαιώνει τον κανόνα, κρίνοντας από τα αιτήματα που καταγράφει η κοινωνική υπηρεσία τα τελευταία χρόνια».
Διαβάστε: Διαδικτυακό ραντεβού στον Δήμο των 3Β κάθε Τετάρτη
Κατακλείδα: Οι σκέψεις που κάναμε με αφορμή τη συζήτησή μας με την Κατερίνα Σταμπέλλου
Ο σεβασμός στον Άνθρωπο, σε όλες τι μορφές του, ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία, τη θρησκεία, την εθνικότητα, με άλλα λόγια η αποδοχή του καθενός ως είναι, με τον τρόπο που ισορροπεί και μπορεί να αντλεί χαρά, ο αποδοχή της διαφορετικότητας, είναι χαρακτηριστικά ενσυναίσθησης και βαθύτατης ανθρωπιάς που διακρίνουν την κα Σταμπέλλου και αυτό φάνηκε από τις απαντήσεις της στα ερωτήματά μας. Να λοιπόν τι ποιες άλλες σκέψεις μάς πυροδότησε η συνομιλία μαζί της: Ιδού:
Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις που συνοδεύουν τη διαφορετικότητα των ανθρώπων μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη ζωή τους. Απομόνωση, κατάθλιψη, περιθωριοποίηση κ.λπ. Και οι άνθρωποι συνεχίζουν να αγωνίζονται για το αυτονόητο, την ισότητα. Και όσοι έχουν νοσήσει από την ανισότητα (σ.σ. ο λόγος για τη βία σε οποιαδήποτε μορφή της απ’ όπου κι αν εκπορεύεται και όπου και εάν απευθύνεται, γυναίκες, παιδιά, άντρες ή άτομα της τρίτης ηλικίας), πατούν κάποτε γερά στα πόδια τους (ευχής έργον) και επιστρέφουν στην κοινωνία Μπορεί όμως η κοινωνία να τους αποδεχθεί? Πόσο έχει αλλάξει η κοινωνία και οι κοινωνικές παράμετροι που οδήγησαν στη βία, για να το διατυπώσουμε με άλλα λόγια.
Αυτή είναι μία ερώτηση που χρειάζεται να απαντηθεί τόσο ατομικά όσο και συλλογικά. Όσο πιο πολύ ενημερώνεται ο κόσμος από κρατικές ή ιδιωτικές πρωτοβουλίες τόσο διευρύνει τα όρια και τη συνείδησή του. Όταν σκύψω μέσα μου και με ρωτήσω με ειλικρίνεια για τα ποια είναι τα δικά μου ταμπού τότε κάνω πράγματι το πρώτο συνειδητοποιημένο βήμα για αλλαγή. Και ο καθένας μας, αλλά και συλλογικά πρέπει να σκύψουμε και να δούμε, να παραδεχτούμε και να αλλάξουμε αυτό από το οποίο ξεκίνησε η συζήτησή μας με την κα Σταμπέλλου: «Η ισότητα των δύο φύλων παραμένει θέμα ταμπού σήμερα στην Ελλάδα».
Και αυτό το ταμπού θα το αλλάξουμε ο καθένας ατομικά αλλά και όλοι μαζί. Οι τοπικές κοινωνίες και οι Δήμοι έχουν τη δυνατότητα να αμβλύνουν τις αντιθέσεις και να προωθήσουν με ισχυρή πολιτική βούληση την ισότητα στις κοινωνίες τους.
Δείτε συναφείς θεματικές στα Νότια της Αττικής:
Επιστολή στην «Α»: «Να στηρίξουν περισσότερο τις εργαζόμενες μητέρες οι Δήμοι»
Δήμος Μοσχάτου – Ταύρου: Ισχυρή πολιτική βούληση ισότητας ενάντια σε κάθε έμφυλη ποδηγεσία
Νότια Προάστια Αττικής: «Εξομολογήσεις» γυναικών για την ισότητα των φύλων