Με αφορμή την συζήτηση για την διοικητική μεταρρύθμιση που είχε ανοίξει η προηγούμενη κυβέρνηση της ΝΔ, γράψαμε τον Σεπτέμβριο του 2008 ένα άρθρο με τίτλο «Διοικητική μεταρρύθμιση ή φάρσα»; Σίγουρα δεν μπορούσαμε να φανταστούμε τότε ότι 1½ χρόνο μετά, θα ήταν ακόμη επίκαιρο με τη νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
Το οξύμωρο βέβαια της υπόθεσης «διοικητική μεταρρύθμιση» είναι ότι, ενώ η προηγούμενη κυβέρνηση την ανέβαλε λόγω της επερχόμενης τότε οικονομικής κρίσης, γιατί δεν θα υπήρχαν οι αναγκαίοι πόροι να την στηρίξει, η νέα κυβέρνηση ανακοινώνει την υλοποίησή της, εντάσσοντάς την στα πλαίσια των δημοσιονομικών περικοπών, ως αναπόσπαστο μέρος του προγράμματος σταθερότητας που κατέθεσε στις Βρυξέλλες, τις επιπτώσεις του οποίου βιώνουμε με τα μέτρα σκληρής λιτότητας που ανακοινώθηκαν.
Η κατάσταση σήμερα
Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα ήταν και παραμένει το πιο συγκεντρωτικό, πελατειακό και αναποτελεσματικό κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι αποψιλωμένες από αρμοδιότητες και χωρίς αναπτυξιακή πολιτική Νομαρχίες αλλά και οι ανήμποροι να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στα σύνθετα προβλήματα που αφορούν την καθημερινότητα των κατοίκων τους Δήμοι, είναι συνέπεια συγκεκριμένων πολιτικών που τους στέρησαν συστηματικά θεσμοθετημένους πόρους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα νούμερα που αναφέρονται στην εισήγηση του σχεδίου Καλλικράτης αλλά περνάνε στα «ψιλά», στα οποία καταγράφεται ότι ο μέσος όρος που διατίθενται στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως ποσοστό του ΑΕΠ για την Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι 11.5% όταν στη χώρα μας το αντίστοιχο ποσοστό είναι 2,7%.
Και για να γίνει πιο κατανοητό, έχει υπολογιστεί ότι από τα χρήματα που διαχειρίζεται η Αυτοδιοίκηση στην χώρα μας σε κάθε κάτοικο αντιστοιχούν 500 ευρώ, όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 3000 ευρώ ανά κάτοικο.
Η ανάγκη για μια ενιαία ολοκληρωμένη δημοκρατική μεταρρύθμιση του κράτους, με διοικητική αποκέντρωση, φορολογική μεταρρύθμιση με ανακατανομή πόρων και εξουσιών υπέρ των αυτοδιοικητικών θεσμών, με διαφάνεια, κοινωνικό έλεγχο και συμμετοχή, αποτελεί ώριμο αίτημα της αυτοδιοίκησης.
Το ερώτημα που τίθεται είναι: ο «Καλλικράτης» μπορεί να το εκπληρώσει;
Χωρίς περιστροφές: η απάντηση είναι όχι. Και για να μην κατηγορηθούμε για στείρο αρνητισμό γινόμαστε πιο συγκεκριμένοι στο γιατί.
1. Η κυβέρνηση προχωρά στον Καλλικράτη χωρίς να έχει προηγηθεί μια αποτίμηση του προγράμματος Καποδίστριας.
2. Ο βασικός λόγος που προχωρά στη μεταρρύθμιση είναι η εξοικονόμηση πόρων, άρα δεν απαντά στο βασικό αίτημα για αύξησή τους.
3. Παρουσιάζει μια γενικολογία και ασάφεια στους τρόπους χρηματοδότησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
4. Δεν εφαρμόζει την απλή αναλογική και διατηρεί ένα καλπονοθευτικό εκλογικό σύστημα με τις υπόγειες συναλλαγές του 2ου γύρου.
