Φαντασμαγορική ήταν η βραδιά της 12ης Σεπτεμβρίου 2010 στον τύμβο του Μαραθώνα. Ο ουρανός ήταν σχεδόν έτοιμος για βροχή και απειλητικά τα νέφη κρέμονταν με κενά, που άφηναν το νέο φεγγάρι να πλανιέται ανάμεσά τους. Κάπως έτσι πρέπει να ήταν και το Σεπτέμβρη εκείνο το 490 π.Χ., που μία απέραντη αυτοκρατορία απείλησε στον κάμπο του Μαραθώνα, την Αθήνα, την Ελλάδα και κατ’ επέκταση την Ευρώπη. Η θέληση του πλήθους, αψηφώντας την απειλή της βροχής να συγκεντρωθεί στον τύμβο, ήταν πέρα για πέρα συγκινητική. Όλοι αυτοί ήρθαν για να γιορτάσουν τα 2500 χρόνια από τότε.
Γράφει ο Δημήτρης Μασούρης
Μια ήρεμη γεμάτη σεβασμό στη μνήμη των Μαραθωνομάχων πορεία με πυρσούς ξεκίνησε από την παραλία, που είχαν αποβιβαστεί τότε, όχι μόνον οι πολυπληθείς πεζικές δυνάμεις των Περσών (44.000 έως 55.000 περίπου οπλίτες) αλλά και το αναρίθμητο ιππικό. Απ’ εκεί οι αρχηγοί τους Δάτης και Αρταφέρνης (ή Αρταφρένης) με επιθυμία του Πεισιστρατίδη Ιππία, που ζητούσε την αποκατάσταση της τυραννίδας στην Αθήνα, θα όδευαν προς την πόλη της Παλλάδας. Ο κίνδυνος, που απείλησε τότε την Ελλάδα ήταν τεράστιος.
Οι Αθηναίοι, συστρατεύοντας όλους τους δυνάμενους να φέρουν όπλα (10.000 οπλίτες) κατοίκους της περιοχής αποφάσισαν να προστατεύσουν την ελευθερία τους και τη νεαρή δημοκρατία τους. Έτσι σύσσωμες οι γύρω φυλές και οι δήμοι είχαν το μερίδιό τους στη συμμετοχή. Γιατί θα ήταν παράλογο να μη δεχτούμε ότι ανάμεσα στις δέκα κλεισθένειες φυλές, που επιστρατεύτηκαν τότε να μην ήταν και οι Αθμονείς (Μαρουσιώτες), που ανήκαν στην Κεκροπίδα φυλή. Σ’ αυτούς όλους προστέθηκαν και 1000 Πλαταιείς.
Η Σπάρτη αδυνατούσε να στείλει βοήθεια, όχι εξαιτίας πρόληψης «πριν ο κύκλος της σελήνης γίνει πλήρης» αλλά επειδή υπολάνθανε επανάσταση των ειλώτων. Η Θήβα είχε μηδίσει. Ο κίνδυνος της υποδούλωσης στους Πέρσες λοιπόν ήταν ορατός. Έτρεξαν οι Αθηναίοι «πανδημεί» στο Μαραθώνα για να λάβουν μέρος στον κοινό υπέρ της ελευθερίας αγώνα.
Η κεραυνοβόλα επίθεση όλων αυτών, με την εφαρμογή του στρατηγικού σχεδίου «της λαβίδας» του Μιλτιάδη, χάρισε τη νίκη στους Αθηναίους. Ο Ηρόδοτος ο «pater histo-riae» της εποχής αναφέρει πως έπεσαν στη μάχη 6400 Πέρσες -απίθανος αριθμός-, ενώ από τους Έλληνες 192. Και όμως υπήρχαν ενδείξεις δράσης μέσα στην Αθήνα υπέρ των Περσών της πέμπτης φάλαγγας να μεταφερθεί το σύνθημα με ασπίδα από τα υψώματα της Πεντέλης στους Πέρσες ότι η Αθήνα ήταν αφρούρητη και ότι προς τα εκεί έπρεπε να κατευθυνθούν τα πλοία. Και η πραγματοποίηση αυτή του συνθήματος απέτυχε χάρη στην έγκαιρη διάγνωση του Μιλτιάδη.
Οι Αθηναίοι ενταφίασαν τους νεκρούς τους και ύψωσαν τύμβο καθώς και οι Πλαταιείς σε δικό τους. Οι ντόπιοι Μαραθωνίτες ονομάζουν σήμερα αυτούς τους τύμβους σωρούς.
