Ω παιδιά μου, μπροστά σ’ αυτό το Ποίημα μετράει μόνο η σιωπή.
Νικηφόρος Βρεττάκος «Μικρός Τύμβος»
Ήρθε η ώρα. Οι πρώτοι της πορείας αγγίζουν τα ιστορικά κάγκελα, τα γαρύφαλα, τα τόσα στερεωμένα χαρτάκια με αφιερωματικά ποιήματα και τραγούδια: «Πότε θα κάμει ξαστεριά… Νίκος Ξυλούρης». Μένουν ακίνητοι. Είναι οι στιγμές της Πύλης! Και από το υπ’ αριθμόν 177/1975 Βούλευμα του Εφετείου Αθηνών: «Επί των κιγκλιδωμάτων της ανωτέρω Πύλης και όπισθεν ταύτης», «ΙΣΤΑΝΤΟ», νέοι και νέες. Ενώπιόν τους, «έτοιμο» ήταν το δολοφονικό τανκ και εκείνοι έψαλλαν τον Ύμνον εις την Ελευθερίαν!
Ιστορική Νιότη πλημμυρίζει τον προαύλιο χώρο του επιβλητικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Δακρυσμένη, απόλυτη σιωπή. Ο Δεξίλεος αποθέτει ένα κλαδί ελιάς στη γλυπτή μορφή του αγωνιστή της Δημοκρατίας. Πανοραμική εικόνα κατάνυξης. Σαράντα χρόνια μετά το σάλπισμα Ελευθερίας που αντήχησε στις εσχατιές του κόσμου, μέσα από τη φοβέρα και την ταπείνωση της σχεδόν εφτάχρονης σκλαβιάς.
Μα ξάφνου, αστραπή! Ο 12χρονος της Καισαριανής, που οι Γερμανοί τον είχαν ανεβάσει σε σκαμνάκι, για να σημαδεύει την καρδιά του το πυροβόλο της εκτέλεσης, σαν σφαίρα διασχίζει το πλήθος και κλαίγοντας πέφτει δίπλα στα συντρίμια της ιστορικής Πύλης. Τον ανασηκώνει μια εικοσάχρονη κοπέλα, η Παναγιώτα Σταθοπούλου. Ήταν 22 Ιουλίου 1943, όταν είχε απλώσει τα χέρια μπροστά στο θανατηφόρο τανκ, σαν ασπίδα των χιλιάδων διαδηλωτών, για να γραφτεί με το αίμα της η λέξη Λευτεριά, στο οδόστρωμα της οδού Πανεπιστημίου… Εβδομήντα χρόνια μετά, ακούγεται στοχαστικός ο λόγος της: -Οι νέοι που τώρα προσκυνούμε, καθώς και οι προηγούμενοι, έμαθαν Ιστορία από τους γονείς και τους δασκάλους τους. Όλοι είχαμε το ωραιότερο δώρο, τη Νιότη… Η θυσία της ήταν μοιραίο θέλημα της Ελευθερίας. Όμως πάντοτε θα ζούμε, όπως όσοι πάλεψαν με αυταπάρνηση για το μεγάλο και πρώτο αγαθό της ζωής.
Αγαπούσαμε με πάθος τη ζωή και γι’ αυτήν πολεμήσαμε. Οι περισσότεροι δεν είδαμε δικά μας παιδιά… Κι όμως, αποκτήσαμε, πάρα πολλά. Οι αγωνιστές και οι αγωνίστριες του Πολυτεχνείου είναι παιδιά μας – άοπλοι φοιτητές, μαθητές, εργαζόμενοι. Έκαναν το καθήκον τους.
Μακάρι να εξαφανιστεί η αιματηρή βία, από παντού και για πάντα. Εάν όμως γυρίσουν πάλι ζοφεροί χρόνοι, όλοι θα είμαστε το Φως. Η προαιώνια Νεότητα, που πρώτη έπεσε για τη Δικαιοσύνη. Και δικαιοσύνη υπάρχει μόνον όπου λειτουργεί η πραγματική δημοκρατία.
Παράδοση Αιώνων
Άρχισε να φαίνεται αμυδρή η πρώτη λάμψη της ανατολής. Αμέτρητα λευκά περιστέρια σκέπασαν το Κάστρο της Δημοκρατίας. Και αδιόρατα, μαζί με τους προσκυνητές, πετούν προς «τον μακρινό, τον υψηλό, τον αιώνιο ουρανό» -όπως έγραφε ο μεγάλος Τολστόι.
Όχι όλοι. Οι ιππείς του Φειδία επιστρέφουν στην Ακρόπολη, με μουσικό καλπασμό. Από το ύψος του Παρθενώνα αμέτρητα είναι όσα είδαν και έμαθαν… Ίσως και ότι ο αγώνας κάθε λαού για την Ελευθερία αποτελεί παράδοση αιώνων.
Μικρός Τύμβος (17 Νοεμβρίου 1973)
Δίχως τουφέκι και σπαθί, με τον ήλιο στο μέτωπο,
υπήρξατε ήρωες και ποιητές μαζί. Είστε το Ποίημα.
Απλώνοντας το χέρι μου δε φτάνει ως εκεί
που ωραία λουλούδια σε υψηλό λειμώνα τις μορφές σας
λιτανεύει ο αέρας της αρετής. Ω παιδιά μου,
μπροστά σ’ αυτό το Ποίημα μετράει μόνο η σιωπή.
Νικηφόρος Βρεττάκος
