Ο ρυπαίνων πληρώνει… επισημαίνει με άρθρό του ο Χρήστος Τσίκας, δημότης της πόλης της Λυκόβρυσης – Πεύκης. Συγκεκριμένα:
Το μείζον (ΜΕΓΑΛΟ)
Το ελληνικό κράτος, με καθυστέρηση πολλών ετών και με χρέωση εκατομμυρίων ευρώ στα κοινοτικά ταμεία ως πρόστιμα, προσπάθησε να ρυθμίσει με σειρά νομοθετημάτων, προεδρικών διαταγμάτων, υπουργικών αποφάσεων και ενσωμάτωση κοινοτικών οδηγιώντο μέγα θέμα της ανακύκλωσης και της εναλλακτικής διαχείρισης των σκουπιδιών μας και τον τερματισμό της ‘εύκολης’, αλλά τόσο επιβαρυντικής για το περιβάλλον, καύσης τους. Το πρώτο βήμα από πλευράς κεντρικού κράτους, έγινε το, μακρινό πλέον, 2001 (Ν. 2939). Όσον αφορά την Περιφέρεια Αττικής, το πρώτο ΠΕΣΔΑ (Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων)ολοκληρώθηκε το 2003(Ν. 3164), η πρώτη αναθεώρησή του έγινε το 2006 (απόφαση μη αιρετού τότε Περιφερειάρχη αρ. 319/22-02-2006) και η δεύτερη αναθεώρησή του, σε εντελώς νέα πολιτικά κατεύθυνση, έγινε μόλις το 2015 (απόφαση 281/05.08.2015 της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. (Ειδικός Διαβαθμικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής) με Πρόεδρο την εκλεγμένη πια Περιφερειάρχη Αττικής Ρένα Δούρου (ηπαράθεση των ημερομηνιών έχει βεβαίως τη σημασία της…).
Όσον αφορά τις αρμοδιότητες της ανακύκλωσης, διαχείρισης στερεών αποβλήτων και αποκομιδής απορριμμάτων, ο Νομοθέτης τις αναθέτει στους Δήμους και στους πολίτες:
Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/2006,άρθρο 75)
“… μεταξύ άλλων, αντικείμενο ενός Δήμου είναι:
Η καθαριότητα όλων των κοινοχρήστων χώρων της εδαφικής τους περιφέρειας, η αποκομιδή και η διαχείριση των αποβλήτων, καθώς και η κατασκευή, συντήρηση και διαχείριση συστημάτων αποχέτευσης και βιολογικού καθαρισμού και η λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την προστασία των κοινόχρηστων χώρων και ιδιαίτερα των χώρων διάθεσης απορριμμάτων από εκδήλωση πυρκαγιάς, σύμφωνα με την κείμενη σχετική νομοθεσία.”
ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ (Ν. 3852/2010, άρθρο 94)
“… προσθέτει στις αρμοδιότητες και τα εξής:
Η διαχείριση στερεών αποβλήτων, σε επίπεδο προσωρινής αποθήκευσης,μεταφόρτωσης, επεξεργασίας, ανακύκλωσης και εν γένει αξιοποίησης, διάθεσης, λειτουργίας σχετικών εγκαταστάσεων, κατασκευής μονάδων επεξεργασίας και αξιοποίησης, καθώς και αποκατάστασης υφιστάμενων χώρων εναπόθεσης (Χ.Α.Δ.Α.- Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων).”
Ν. 4042/2012 (Ενσωμάτωση Κοινοτικής Οδηγίας Ε.Ε. 98/2008):
“… προβλέπει:
– Την ευθύνη της διαχείρισης των αποβλήτων στον αρχικό παραγωγό ή κάτοχο, δηλ. στους πολίτες και στο Δήμο.
– Τη διαχείριση με βάση την ιεραρχική σειρά
πρόληψη-επαναχρησιμοποίηση-ανακύκλωση-άλλου είδους ανάκτηση-τελική διάθεση
– Τη συμμετοχή του κοινού.
Ειδικότερα με το άρθρο 43 του παραπάνω νόμου, οι Δήμοι που δεν θα κάνουν προεπεξεργασία αποβλήτων από 1/1/2014 επιβαρύνονται με ειδικό τέλος ταφής (πρόστιμο) ανά τόνο αποβλήτων, κάτι το οποίο από μόνο του επιβάλλει την υποχρέωση επεξεργασίας αποβλήτων από τους Ο.Τ.Α. (Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης), ενώ επιβάλλονται κυρώσεις σε Δήμους οι οποίοι χρησιμοποιούν Χ.Α.Δ.Α. ή δεν αποκαθιστούν Χ.Α.Δ.Α. .”
Αυτά όσον αφορά το σύγχρονο θεσμικό και νομικό πλέγμα που διέπει την διαχείριση των απορριμμάτων πια και στη χώρα μας. Σημειώνεται ότι η υλοποίηση όλων των παραπάνω ανατίθεται στους Δήμους, μέσω της εκπόνησης Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων με βάση σχετικό οδηγό που εκπονήθηκε από την Περιφέρεια Αττικής. Κύριοι άξονες των σχεδίων αυτών αποτελούν:
– Οι δραστηριότητες πρόληψης και διαλογής στην πηγή μέσω δικτύου ξεχωριστών κάδων για τη συλλογή οργανικών (κυρίως απόβλητα ‘κουζίνας’) και ανακυκλώσιμων υλικών (γυαλί, χαρτί, μέταλλο, πλαστικό), χωριστή συλλογή αποβλήτων κήπου, σύστημα αποκομιδής και μεταφοράς, Πράσινα Σημεία.
– Ενίσχυση της υφιστάμενης ξεχωριστής συλλογής ογκωδών (παλιά έπιπλα, λευκές ηλεκτρικές συσκευές κλπ.).
– Δράσεις ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και υποκίνησης της συμμετοχής των πολιτών.
Καλούνται λοιπόν Περιφέρεια και Δήμοι να υλοποιήσουν τάχιστα το νέο μοντέλο διαχείρισης των αποβλήτων μας. Η μεν Περιφέρεια με την προώθηση κάθε άλλης αναγκαίας θεσμικής αλλαγής και την οικονομική συνδρομή τόσο στην υλοποίηση των Τοπικών Σχεδίων των Δήμων, αλλά και στην εκπόνηση ενημερωτικών-εκπαιδευτικών φυλλαδίων ή/και άλλου οπτικού υλικού, οι δε Δήμοι θα πρέπει να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων ξεπερνώντας ολιγωρίες γραφειοκρατικού τύπου ή /και πολιτικού κόστους. Ήδη φαίνεται ότι είμαστε πίσω χρονικά από τους στόχους υλοποίησης των Τοπικών Σχεδίων με ό,τι αυτό συνεπάγεται από πλευράς προστίμων κλπ.
Το έλασσον (ΜΙΚΡΟ)
Σημαντικοί κρίκοι στο όλο θέμα της ανακύκλωσης και ανάκτησης διαθέσιμων υλικών αποτελούν, σύμφωνα με το Σχέδιο,οι τέσσερις τύποι Πράσινων Σημείων,οι οποίοι αποτελούν κομβική παρέμβαση στην καθιέρωση των Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων:
- Πράσινα Σημεία Γειτονιάς: μικρός οργανωμένος χώρος 50-100 τ.μ. (π.χ. τμήμα ενός οικοπέδου) με κάδους ανακύκλωσης διαφορετικών, ανά είδος υλικού, χρωμάτων.
- Μικρά Πράσινα Σημεία: χώροι 250-750 τ.μ., όπου θα δέχονται
– διάφορα είδη οικιακού εξοπλισμού (μικροέπιπλα, μεταλλικά αντικείμενα, ρούχα, στρώματα, χαλιά, παιδικά παιχνίδια, μικρές ηλεκτρικές και ηλεκτρονικέςσυσκευές, χαλασμένα ποδήλατα, σκληρά πλαστικά που δεν είναι συσκευασίες, π.χ. μια σπασμένη λεκάνη, CD). Τα είδη αυτά θα συλλέγονται σε ξεχωριστούς κάδουςή θα εναποτίθενται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους.
– μικρά ειδικά απόβλητα (ληγμένα φάρμακα, χρώματα, χημικά, τηγανέλαια). Τα είδη αυτά θα συλλέγονται σε κάδους με ειδική σήμανση.
– πράσινα απόβλητα (από πάρκα, κήπους, γκαζόν, κλαδέματα).
– απόβλητα από κατασκευές (μικρές ανακατασκευές νοικοκυριών, όπως σπασμένα πλακάκια κλπ.).
- Βασικά Πράσινα Σημεία: χώροι άνω των 3,5 στρεμμάτων εκτός αστικού ιστού. Στους χώρους αυτούς οι πολίτες θα μπορούν να αφήνουν, εκτός από τα ανακυκλώσιμα, ογκώδη αντικείμενα, όπως ηλεκτρικές συσκευές, παλιά έπιπλα και στρώματα. Τα ανακυκλώσιμα θα αποθηκεύονται εκεί μέχρι να διατεθούν σε εταιρείες ανακύκλωσης, ενδεχομένως με τη χρήση συμπιεστών.
- «Κέντρα Ανακύκλωσης, Εκπαίδευσης και Διαλογής στην πηγή», με έκταση από 350 τ.μ. έως 1.000 τ.μ. Εκτός από τις εγκαταστάσεις ανακύκλωσης, θα πρέπει να διαθέτουν αίθουσα εκπαίδευσης και δραστηριότητες που προάγουν την ανακύκλωση.
Οι τύποι 1 και 2οργανώνονται και αναπτύσσονται με ευθύνη ενός Δήμου, ενώ οι τύποι 3 και 4 οργανώνονται και αναπτύσσονται με την εμπλοκή και συνέργεια περισσότερων του ενός Δήμων ή και όλης της Περιφέρειας.
Θεωρώ ότι ο τρόπος που αναπτύσσεται ηδημόσια συζήτηση στο Δήμο μας γύρω από τα θέματα της διαχείρισης των αποβλήτων και κυρίως οι κραυγές που ακούγονται από ορισμένες πλευρές, μπερδεύουνσκόπιμα τους παραπάνω τύπους Πράσινων Σημείων. Κάποιοι φωνασκούν, με προφανή στόχο την πρόκληση ανησυχίας και την αποκόμιση παραταξιακών οφελών. Κάποιοι αντιδρούν από πραγματικό ενδιαφέρον για την αποφυγή επιβάρυνσηςτης καθημερινότητας συμπολιτών μας, ίσως από έλλειψη ουσιαστικής ενημέρωσης. Αυτό που πρέπει να μας απασχολεί είναι η εξεύρεση και χωροθέτηση αυτών των Πράσινων Σημείων, τύπου 1 και 2, και αυτό είμαι της γνώμης ότι πρέπει να είναι το καθήκον τόσο της δημοτικής αρχής, των υπόλοιπων δημοτικών παρατάξεων, των ανεξάρτητων δημοτικών συμβούλων,αλλά και εμάς των πολιτών . Αυτές οι επιλογές πρέπει να τύχουν της ευρύτερης δυνατής αποδοχής από πλευράς δημοτών, αποτελούν όμως κατά την άποψή μουπραγματικά το έλασσον και όχι το μείζον στην όλη υπόθεση της διαχείρισης των σκουπιδιών που εμείς οι ίδιοι παράγουμε και οφείλουμε να διευθετήσουμε με τον καλλίτερο τρόπο διασφαλίζοντας πάντα το δημόσιο χαρακτήρα της.
Η καθυστέρηση στην εφαρμογή του εθνικού σχεδιασμού θα συνεχίσει να επιβαρύνει την τσέπη μας (πρόστιμα), αλλά και το περιβάλλον που ζούμε, θέτοντας σε κίνδυνο την εφαρμογή του εν συνόλω…
