Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση
Ο Περιφερειάρχης έχει βασικό ηγετικό ρόλο για τον συντονισμό των δράσεων της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. Με την ανάληψη των καθηκόντων του παρουσιάζει τις προγραμματικές του δηλώσεις, οι οποίες εγκρίνονται από το Περιφερειακό Συμβούλιο. Οι αντιπεριφερειάρχες ορίζονται σε θεματικούς και τοπικού χαρακτήρα και επιλέγονται από τον περιφερειάρχη. Οι τοπικοί αντιπεριφερειάρχες είναι αρμόδιοι για τις τέως Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και τα Νομαρχιακά Διαμερίσματα, και επιλέγονται μεταξύ των περιφερειακών συμβούλων που εκλέγονται στην αντίστοιχη περιοχή. Το Περιφερειακό Συμβούλιο είναι βασικό όργανο με σημαντικό επιτελικό και ελεγκτικό ρόλο, ενώ αναβαθμίζεται η θέση της αντιπολίτευσης. Η Περιφερειακή Επιτροπή αναλαμβάνει τον ρόλο και τις αρμοδιότητες της νυν Νομαρχιακής Επιτροπής. Ενισχύεται ο εποπτικός και ελεγκτικός της ρόλος ως προς τα οικονομικά της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. Η Εκτελεστική Επιτροπή είναι συλλογικό επιχειρησιακό – εκτελεστικό όργανο που αποτελείται από τον περιφερειάρχη και τους αντιπεριφερειάρχες.
• Θεσπίζεται το Συμβούλιο Διαβούλευσης Περιφέρειας, στο οποίο συμμετέχουν, εκτός από τον περιφερειάρχη και τους αντιπεριφερειάρχες, καθώς και τους επικεφαλής των περιφερειακών παρατάξεων, οι δήμαρχοι των δήμων της Περιφέρειας, εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, μη κυβερνητικών οργανώσεων, οργανώσεων εργοδοτών, εργαζομένων και επαγγελματικών συλλόγων κ.ο.κ. Συνεδριάζει υποχρεωτικά πριν από την έγκριση του ετήσιου προγράμματος.
• Περιφερειακός συνήγορος για τον Πολίτη και την Επιχείρηση
Εκλέγεται από το Περιφερειακό Συμβούλιο με αυξημένη πλειοψηφία των 2/3, μεταξύ των μελών του, ή και εκτός αυτών, και αναλαμβάνει την ευθύνη διαμεσολάβησης μεταξύ πολιτών / συναλλασσόμενων με την Περιφέρεια με στόχο την καταπολέμηση της κακοδιοίκησης.
Δημοτική Διακυβέρνηση
Ο δήμαρχος Ασκεί τις καταστατικές και τις εκτελεστικές του αρμοδιότητες, συνεργαζόμενος με την Εκτελεστική Επιτροπή στην οποία μετέχουν οι θεματικοί και τοπικοί αντιδήμαρχοι. Οι αντιδήμαρχοι κατατάσσονται σε θεματικούς και τοπικούς αντιδημάρχους. Οι αντιδήμαρχοι επιλέγονται μεταξύ των δημοτικών συμβούλων από τον δήμαρχο. Οι τοπικοί αντιδήμαρχοι είναι αρμόδιοι για συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές του δήμου που ταυτίζονται με τους δήμους / κοινότητες που συνενώνονται στο πλαίσιο της Νέας Αρχιτεκτονικής. Η Εκτελεστική Επιτροπή είναι συλλογικό επιχειρησιακό-εκτελεστικό όργανο στους δήμους. Συμμετέχουν, εκτός από τον δήμαρχο ως πρόεδρο, όλοι οι θεματικοί και τοπικοί αντιδήμαρχοι, καθώς επίσης (χωρίς δικαίωμα ψήφου) ο γενικός γραμματέας του δήμου (στους δήμους όπου υφίσταται τέτοιο όργανο).
Το Δημοτικό Συμβούλιο παραμένει το βασικό όργανο με το τεκμήριο αρμοδιότητας εντός του δήμου, αυξάνονται τα μέλη του, ενώ ενισχύονται αποφασιστικά οι Επιτροπές του Δημοτικού Συμβουλίου.
Στο Συμβούλιο Διαβούλευσης συμμετέχουν, εκτός από τον δήμαρχο και τους επικεφαλής των δημοτικών παρατάξεων, εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, μη κυβερνητικών οργανώσεων, οργανώσεων εργοδοτών, εργαζομένων και επαγγελματικών συλλόγων κ.ο.κ. συγκαλείται υποχρεωτικά ετησίως, πριν από την έγκριση από το Δημοτικό Συμβούλιο, του ετήσιου προγράμματος και προϋπολογισμού του δήμου.
Ο δημοτικός προϋπολογισμός διαθέτει ειδικά κεφάλαια και ποσοστά πόρων (με συγκεκριμένα κριτήρια κατανομής) για έργα και υπηρεσίες αποκεντρωμένου χαρακτήρα, με βάση τα τοπικά συμβούλια των δήμων που συνενώνονται.
Θεσμοθετείται ο «Συνήγορος του Δημότη» και ο «Συνήγορος της Επιχείρησης», με επιλογή με αυξημένη πλειοψηφία των 2/3 από το Δημοτικό Συμβούλιο, μεταξύ των μελών του, ή και εκτός αυτών, στα πρότυπα του περιφερειακού Συνηγόρου του Πολίτη.
Οι οικονομικοί πόροι
Οι οικονομικοί πόροι των ΟΤΑ προέρχονται:
• Από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους όπου θα εμπλουτιστούν και θα συνδεθούν με τον ΦΠΑ και τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας μέρος του οποίου θα αποδίδεται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
• Από τις επιχορηγήσεις του κράτους οι οποίες θα αποδίδονται με βάση αντικειμενικά κριτήρια.
• Από τοπικούς φόρους οι οποίοι θα ισχύουν στη λογική των ανταποδοτικών τελών.
Νέοι θεσμοί
• Δημοτικό eΚΕΠ: Μικρά «Δημοτικά ηλεκτρονικά ΚΕΠ», σε κάθε γειτονιά ή χωριό από τα οποία παρέχονται οι βασικές υπηρεσίες της δημοτικής και περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
• Κάρτα Δημότη: Η έξυπνη «κάρτα του Δημότη» -προάγγελος της «κάρτας του πολίτη»- με την οποία περνούν οι δήμοι στην αυτόματη εξυπηρέτηση (π.χ. έκδοση πιστοποιητικών), αλλά και διευκολύνεται η συμμετοχή σε δημοκρατικές διαδικασίες (π.χ. τοπικά δημοψηφίσματα).
• Αυτόματη Εξυπηρέτηση: Μηχανήματα αυτόματης εξυπηρέτησης («δημοτικά ΑΤΜ»), που θα εγκατασταθούν στα δημοτικά e – ΚΕΠ θα έχουν τη δυνατότητα αυτόματης εξυπηρέτησης 24 ώρες το 24ώρο, 365 μέρες τον χρόνο.
• Διοικητική Βοήθεια στο Σπίτι: Στόχος η εξυπηρέτηση δημοτών που έχουν ανάγκη. Για τον σκοπό αυτό εισάγεται ο θεσμός του δημοτικού ανταποκριτή, δηλ. πολυδύναμου υπαλλήλου για την εξυπηρέτηση των κατοίκων με αξιοποίηση και των νέων τεχνολογιών.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο «Αρχές Νομοθετικής Πρωτοβουλίας για τη νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και Αποκεντρωμένης Διοίκησης», που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση.
