Συγκρατημένες οι πρώτες αντιδράσεις από την ΚΕΔΚΕ και την ΤΕΔΚΝΑ για τον «Καλλικράτη», που αλλάζει τον χάρτη της Αυτοδιοίκησης. Κλειστά κρατούν τα «χαρτιά» τους όλες οι πλευρές για τις χωροταξικές αλλαγές που έπονται…
Της Μαρίας Ζαρίφη
Η φιλόδοξη προσπάθεια εισαγωγής της δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης και εκσυγχρονισμού της πρωτοβάθμιας, την οποία επιχειρεί να εισαγάγει η κυβέρνηση, διά του υπουργού Εσωτερικών Γιάννη Ραγκούση, έτσι όπως αυτή διατυπώνεται στο σχέδιο νόμου «Νέα Αρχιτεκτονική για την Αυτοδιοίκηση και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση», με βάση την κριτική που έχει ασκηθεί από κόμματα και (πρωτίστως) φορείς της αυτοδιοίκησης, έχει «πολλά προσόντα». Σε γενικές γραμμές στηρίζεται στις προτάσεις που έχουν καταθέσει κατά καιρούς ΚΕΔΚΕ και ΕΝΑΕ για την αναμόρφωσή της. Όμως, έχει και έναν «μεγάλο εχθρό»: Εκπονήθηκε υπό συνθήκες αφόρητης δημοσιονομικής πίεσης, διατηρώντας ασαφή τον βασικότερο παράγοντα από τον οποίο θα κριθεί η έκβαση του «Καλλικράτη», τη χρηματοδότηση.
Οι θεσμικές τομές που επιχειρούνται -με εξαίρεση το χωροταξικό- δύσκολα θα μπορούσαν να απορριφθούν από τα στελέχη της Αυτοδιοίκησης, αφού σε σημαντικό βαθμό τα αιτήματά τους συμπεριλαμβάνονται στο νέο νομοσχέδιο. Είναι σαφές πως ο «Καλλικράτης», σε πρώτο επίπεδο τουλάχιστον, έτυχε πολύ καλύτερης υποδοχής από τον ψηφισθέντα το 1999 «Καποδίστρια»…
Οι μεγαλύτερες αντιδράσεις στις καταγεγραμμένες «ευγενείς προθέσεις» τού υπό δημόσια διαβούλευση νομοσχεδίου φαίνεται να προέρχονται από φορείς της κεντρικής εξουσίας και της κεντρικής πολιτικής σκηνής, που ευλόγως ανησυχούν για τη μείωση της πολιτικής και κοινωνικής επιρροής τους, καθώς ένα πολύ μεγάλο μέρος εκτελεστικών αρμοδιοτήτων μεταβιβάζονται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, επιχειρώντας εν μέρει την άρση του «υδροκεφαλισμού» της κεντρικής διοίκησης.
Ωστόσο, οι ασάφειες του σχεδίου νόμου που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση, αλλά και η αποσύνδεση του πρώτου μέρους της διαβούλευσης από τη χωροταξική αναδιάρθρωση, τροφοδοτούν βαθιά δυσπιστία, τόσο ως προς την πραγματική δυνατότητα της κυβέρνησης να στηρίξει εμπράκτως οικονομικά τη νέα διοικητική μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, την οποία ευαγγελίζεται, όσο και ως προς τις προθέσεις της για τη χωροταξική συνένωση των Δήμων, καθώς ευλόγως εικάζεται πως σημαντικό ρόλο θα παίξουν και οι «στενές κομματικές σκοπιμότητες». Ερωτηματικό, επίσης, αποτελεί και η θέσπιση των επτά Γενικών Διοικήσεων στην «αποκεντρωμένη κρατική διοίκηση», ως διαμεσολαβητικού φορέα μεταξύ Αυτοδιοίκησης και κεντρικής εξουσίας…
Αν πάντως κάτι έχει αποσαφηνιστεί πλήρως, είναι η επαναφορά του 50%+1 για την εκλογή των αιρετών όλων των βαθμίδων, αλλά και η βούληση οι δημοτικές εκλογές της 14ης Νοεμβρίου του 2010 να διεξαχθούν με τον «Καλλικράτη», παρότι τα χρονικά πλαίσια εφαρμογής του κρίνονται ασφυκτικά.
Η εξαγγελία για το νέο κύκλο διοικητικής μεταρρύθμισης, τη μεταφορά αρμοδιοτήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά και τη θεσμοθέτηση της δευτεροβάθμιας αιρετής Αυτοδιοίκησης ασφαλώς δεν αιφνιδίασε κανέναν – άλλωστε την είχε αναγγείλει, θέτοντας μάλιστα και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, ο υπουργός Εσωτερι-κών, Αποκέντρωσης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Γιάννης Ραγκούσης, στις προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβριο.
Το νομοσχέδιο «Αρχές Νομο-θετικής Πρωτοβουλίας για τη Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης “Πρόγραμμα Καλλικράτης», που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση την προηγούμενη Κυριακή 10 Ιανουαρίου, αφού προηγουμένως παρουσιάστηκε στο Υπουργι-κό Συμβούλιο, έχει ενσωματώσει αρκετές από τις προτάσεις που έχουν υποβάλει οι θεσμικοί φορείς των αιρετών της αυτοδιοίκησης, ποντάρει ιδιαιτέρως στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, συνδέει για πρώτη φορά τη χρηματοδότηση των ΟΤΑ με τον ΦΠΑ, προβλέπει σειρά μηχανισμών ενίσχυσης της διαφάνειας, της αποτελεσματικότητας, της «αμεσότερης συμμετοχής» και εξυπηρέτησης του πολίτη, πλην όμως αφήνει εκτός, σε πρώτο επίπεδο, το χωροταξικό ζήτημα των ενοποιήσεων, από το οποίο η μεν (πανελλαδική) ΚΕΔΚΕ (Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων) δηλώνει «αποστασιοποιημένη», η δε ΤΕΔΚΝΑ (Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Αττικής), φαίνεται να «καίγεται» για το θέμα.
Η ΚΕΔΚΕ
«Η μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αποτελεί τομή στα σημερινά δεδομένα του ελληνικού κράτους. Το παρόν πλαίσιο αρχών που δόθηκε στη δημοσιότητα, κατά την άποψή μας, υπολείπεται πολύ από τις αποφάσεις του συνεδρίου της Κυλλήνης. Ζητάμε λοιπόν από την κυβέρνηση, κατά τη διάρκεια του διαλόγου, στον οποίο εμείς θα προσέλθουμε, να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή συναίνεση αλλά και να ακούσει με προσοχή και να αποδεχθεί τις προτάσεις μας, αν δε θέλει να μείνει στα χαρτιά η μεταρρύθμιση. Τελειώνοντας, η αξιοπιστία είναι πολύ μεγάλο πράγμα στο διάλογο μεταξύ εκπροσώπων αιρετών και της εκάστοτε κυβέρνησης.
Για να θεωρήσουμε αξιόπιστες τις οποιεσδήποτε διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης σε ό,τι αφορά την οικονομική “προίκα>της διοικητικής μεταρρύθμισης που εξήγγειλε, πρέπει προηγουμένως η κυβέρνηση, να αποδώσει στην Αυτοδιοίκηση 331 εκατομμύρια ευρώ που είναι θεσμοθετημένοι πόροι του 2009 και οι οποίοι μέχρι στιγμής δεν έχουν καταβληθεί. Αυτό είναι κυρίως αιτούμενο για να υπάρξει ένας ουσιαστικός διάλογος», δήλωσε εκφράζοντας την πλειοψηφία του Δ.Σ. της ΚΕΔΚΕ ο πρόεδρός της και δήμαρχος Αθηναίων Νικήτας Κακλαμάνης, διευκρινίζοντας για τις προτάσεις που δεν έχουν συμπεριληφθεί: «Το ένα αφορά το χωροταξικό αλλά που εμείς το αφήνουμε τελευταίο, διότι το θεωρούμε μεν βασικό συστατικό της μεταρρύθμισης, αλλά μας ενδιαφέρει κυρίως το θεσμικό κομμάτι. Το δεύτερο είναι η οικονομική “προίκα> αλλά πολύ συγκεκριμένη.
Για παράδειγμα ενώ, υιοθετεί την οικονομική μελέτη της ΚΕΔΚΕ για 4 δισ., δεν διευκρινίζει αν αυτά τα 4 δισ. στο μυαλό του συντάκτη αυτού του συγκεκριμένου κειμένου, είναι μόνο για τους νέους ΟΤΑ ή και για τη νέα Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Εμείς εκτιμούμε ότι η νέα Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση χρειάζεται άλλο 1,5 δισ. Ενώ αποδέχθηκε τη βασική μας πρόταση εδώ και χρόνια να αλλάξει το καλάθι των ΚΑΠ και να μπει μέρος του ΦΠΑ και της Ακίνητης Περιουσίας, δεν μας λέει τίποτα συγκεκριμένο ούτε πόσο θα είναι, ούτε πότε θα αρχίσει, εν πάση περιπτώσει τίποτα συγκεκριμένο. Το τέταρτο που αφορά στο αναπτυξιακό – οικονομικό είναι το Επιχειρησιακό Σχέδιο. Το αναφέρει αλλά δεν το αναλύει.
Αυτά πρέπει να περιγραφούν με λεπτομέρειες μέσα στο Σχέδιο Νόμου, το οποίο και θα προκύψει. Και βεβαίως σας υπενθυμίζω και σας επισημαίνω ότι παράλληλα με αυτό το Σχέδιο Νόμου πρέπει να τρέξουν άλλα δύο Σχέδια Νόμου. Το ένα θα είναι ο νέος Κώδικας των νέων Δήμων, διότι ήδη αυτός που υπάρχει ξεπερνιέται εκ των πραγμάτων, και όχι μόνο ξεπερνιέται αλλά θα είναι και αντιφατικός σε σχέση με το σχέδιο νόμου, και ο δεύτερος είναι ο Περιφερειακός Κώδικας, που θα αντικαταστήσει το Νομαρχιακό Κώδικα. Αυτό χρειάζεται απίστευτη δουλειά. Δηλαδή εγώ αμφιβάλλω αν φθάνει ο χρόνος, πέραν το τι συζητήσεις θα κάνουμε, από πολλούς και εμείς που είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε».
Στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ, που ξεκινά τη Δευτέρα 18 Ιανουαρίου και θα ολοκληρωθεί στις 20 Ιανουαρίου, στο οποίο θα δώσει το παρών και ο υπουργός Γιάννης Ραγκούσης, ίσως δοθεί η ευκαιρία να αποσαφηνιστούν κάποια πράγματα…
Πάντως, αυτό που σίγουρα δεν θα αποσαφηνιστεί στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ είναι ο προτεινόμενος χωροταξικός σχεδιασμός, καθώς η κυβέρνηση σκοπεύει να αναμένει μέχρι το τέλος Ιανουαρίου τις προτάσεις των ίδιων των στελεχών της αυτοδιοίκησης. Στις προθέσεις της είναι να δώσει τη δική της πρόταση στις αρχές Φεβρουαρίου να συνεχιστεί η δημόσια διαβούλευση για έναν ακόμη μήνα και το αργότερο στις αρχές Μαΐου ο «Καλλικράτης» να γίνει νόμος του κράτους…
Η ΤΕΔΚΝΑ
Στην άτυπη γενική συνέλευση της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Αττικής (ΤΕΔΚΝΑ), που διεξήχθη την προηγούμενη Τετάρτη, καθώς αποφασίστηκε η μετάθεση του συνεδρίου της γι’ αργότερα, εν αναμονή και του προτεινόμενου από την κυβέρνηση χωροταξικού σχεδιασμού, κυριάρχησε η αγωνία για το χωροταξικό και δευτερευόντως για το οικονομικό. Οι επικεφαλής των παρατάξεων σε γενικές γραμμές «πέρασαν» τη γραμμή των κομμάτων τους στην άτυπη συνέλευση και ελάχιστοι ήταν οι δήμαρχοι που επιχείρησαν να τοποθετηθούν επί της ουσίας της ενοποποίησης.
Πάντως, όλοι συνέκλιναν στην ανάγκη να θεσπιστεί Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση στην Αττική, ότι σε γενικές γραμμές η ΤΕΔΚΝΑ συμφωνεί με τη Διοικητική Μεταρρύθμιση, εμμένοντας στις αποφάσεις του συνεδρίου της και του συνεδρίου της ΚΕΔΚΕ στην Κυλλήνη. Σύμφωνα, πάντως, με όσα ανακοίνωσε ο πρόεδρος της ΤΕΔΚΝΑ, Δημήτρης Καλογερόπουλος, 22 δήμοι και κοινότητες της Αττικής έχουν ήδη δηλώσει τη πρόθεσή τους για εθελοντικές συνενώσεις, 42 έχουν ταχθεί κατά της συνένωσης, ενώ οι υπόλοιποι δεν έχουν εκφράσει τις προθέσεις τους.
Προβληματισμό προκάλεσαν και τα οικονομικά, καθώς εκτιμήθηκε ότι οι αναφορές στο πρόγραμμα ΕΛΛΑΔΑ είναι γενικές, ασαφείς και δεν αναφέρεται ύψος χρηματοδοτήσεων, ενώ δεν προβλέπεται υποστηρικτικός μηχανισμός για την εφαρμογή και υλοποίηση της μεταρρύθμισης, όπως έχει ζητήσει η ΚΕΔΚΕ. Μεταξύ άλλων, επισημάνθηκε ότι δεν ξεκαθαρίζεται τις ακριβώς θα γίνει με τον ΦΠΑ. Τι ποσοστό θα αποδοθεί κι αν η απόδοση μέρους του ΦΠΑ συνεπάγεται ότι θα εισπράττεται από τους μηχανισμούς των δήμων, καθώς και γενικότερα με το φορολογικό, αν δηλαδή θα υπάρξει ανακατανομή προς όφελος της Αυτοδιοίκησης και των πολιτών, χωρίς την αύξηση υπαρχόντων ή την επιβολή νέων φόρων.
Συζητήθηκαν επίσης οι ασάφειες που υπάρχουν και σε ό,τι αφορά τις νέες αρμοδιότητες, καθώς σε πολλές περιπτώσεις αλληλοσυγκρούονται ή δεν φαίνεται να είναι σαφώς οριοθετημένες). Απαιτείται να γίνει λεπτομερής καταγραφή των αρμοδιοτήτων για να μην υπάρχουν ασάφειες και αλληλοεπικαλύψεις, ενώ διαπιστώθηκε η ανάγκη για τη σύνταξη νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης.
Παρών στη συνάντηση της ΤΕΔΚΝΑ, ο γενικός γραμματέας Περιφέρειας, Ηλίας Λιακόπουλος, ο οποίος παρότρυνε τους δημάρχους να καταθέσουν οι ίδιοι προτάσεις για το χωροταξικό της Αττικής, αποκρούοντας τις αιτιάσεις ότι ήδη όλα είναι προαποφασισμένα από την κυβέρνηση… Πάντως, το κλίμα στην πλειοψηφία της TEΔKNA δεν προδιαθέτει για τέτοιου είδους «πρωτοβουλίες», που ενδεχομένως να «χαλούσαν» καρδιές, ακόμη και «ομοϊδεατών» δημάρχων…
