Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να συναντιούνται σ’ ένα μέρος της πόλης που ονομαζόταν Αγορά (=τόπος συνάθροισης), για να καλύψουν τις επικοινωνιακές και κοινωνικές τους ανάγκες. Αν και στην Αγορά έκαναν αγοραπωλησίες, απ’ όπου προέκυψε και η σύγχρονη σημασία της λέξης, αυτή ήταν κυρίως το μέρος όπου συζητούσαν, έκαναν καινούργιες γνωριμίες, μελετούσαν, μηχανεύονταν, δημιουργούσαν.
Αυτό τον τίτλο στα λατινικά (AGORA) έχει και η φετινή ταινία του Αλεχάντρο Αμενάμπαρ, που μας είχε χαρίσει στο παρελθόν τη μεγάλη επιτυχία «Η θάλασσα μέσα μου» με τον Χαβιέ Μπαρδέμ και παλαιότερα το θρίλερ «Οι άλλοι» με τη Τζούντι Φόστερ.
Το σενάριο
Αυτή τη φορά η ταινία του είναι ένα σπαρακτικό έπος, όπου τα ιδανικά και η ανθρωπιά δοκιμάζονται κάτω από την σκιά του πολέμου και διαδραματίζεται στη Ρωμαϊκή Αίγυπτο, τον 4ο αιώνα μ.Χ., όπου η αστρολόγος-φιλόσοφος Υπατία, κόρη του Θέωνα, τελευταίου διευθυντή της θρυλικής Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, μάχεται για να σώσει τη συγκεντρωμένη σοφία του αρχαίου κόσμου.
Η Υπατία αντιπροσωπεύει εδώ, ξεκάθαρα την ελληνική διανόηση, την έρευνα για την αλήθεια μέσω της σκέψης, σε έναν κόσμο όπου οι θρησκείες έχουν μεγάλη επιρροή στις καθημερινές ζωές των ανθρώπων. Μια γυναίκα που θέλει να ζήσει τη ζωή της, όπως θα έκανε ένας άνδρας, με την ίδια ελευθερία στο να κάνει έρευνα και να αφοσιωθεί στη φιλοσοφία, όπως ο πατέρας της.
Στο φόντο, η μειοψηφία του χριστιανικού πληθυσμού υποκινεί τη βία στους δρόμους της Αλεξάνδρειας, με αποτέλεσμα το ξέσπασμα ενός εμφυλίου πολέμου τεραστίων διαστάσεων.
Παράλληλα, υπάρχουν δύο άντρες που προσπαθούν να κερδίσουν την καρδιά της Υπατίας: Ο δούλος της, Ντάβους και ο Ορέστης, ένας από τους μαθητές της. Η ταινία είναι γυρισμένη περισσότερο σαν ντοκιμαντέρ, παρά σαν μια ταινία με δομή όπως οι συνηθισμένες του είδους και μέσα από τους τρεις πρωταγωνιστές παρακολουθούμε τον Χριστιανισμό στα πρώιμα χρόνια του μέσα από τα μάτια του, πώς εξελίχθηκε από μια θρησκεία υπό διωγμό σε κυρίαρχη.
Ο φακός του Αμενάμπαρ ακολουθεί όλους τους ήρωες, αλλά και τα γεγονότα αποστασιοποιημένα σα να κάνει ρεπορτάζ και αυτό την κάνει να φαντάζει σαν να πάσχει από σενάριο. Όμως ο σκηνοθέτης, όπως δήλωσε, έχει επιδιώξει η ταινία του να μην είναι μια «χλαμύδα» όπως όλες. Αυτό φαίνεται και από μια σκηνή του εμφύλιου όπου ο φακός του φεύγει, απογειώνεται και εμείς βλέπουμε τους ανθρώπους σαν μυρμήγκια και τη Γη σαν μια ακόμη μικρή μπάλα, που κινείται ανάμεσα σε πολλά άλλα αστέρια.
Ποια ήταν η Υπατία
Κόρη του Θέωνα, τελευταίου διευθυντή της θρυλικής Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, η Υπατία έζησε τον 4ο αιώνα μ.Χ., όταν επήλθε η παρακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και ο κόσμος άρχισε να αλλάζει. Αστρονόμος, μαθηματικός και φιλόσοφος, η Υπατία ήταν μια διάσημη επιστήμονας και σύμβολο της ανοχής στην πατρίδα της την Αλεξάνδρεια. Αν και οι επιστημονικές της δουλειές έχουν χαθεί, η εικόνα της που έχει μείνει στην ιστορία είναι αυτή μιας δυνατής γυναίκας που αφιέρωσε τη ζωή της στην έρευνα για την αλήθεια.
«Προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε οτιδήποτε είναι γνωστό για την Υπατία», τονίζει ο Αλεχάντρο Αμενάμπαρ. «Πολλά είναι γνωστά για τον θάνατό της, για το τι σήμαινε για την πόλη της εκείνη την περίοδο, για την ίδια ως άνθρωπο και για το τι συμβολίζει. Όμως λίγα πράγματα είναι γνωστά για τη δουλειά της».
