Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας ορίστηκε από τον Π.Ο.Υ. να τιμάται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου, με κύριο στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και την εκπαίδευση γύρω από τις ψυχικές ασθένειες σε παγκόσμια κλίμακα. Ταυτόχρονα, είναι ένα «καμπανάκι» για εγρήγορση, ώστε να αναλογιστούμε τι συμβαίνει γύρω μας και να συμμετάσχουμε στον αγώνα για τη στήριξη της ψυχικής υγείας.
Η φετινή μέρα ήταν αφιερωμένη στα εργασιακά περιβάλλοντα και έφερε τον γενικό τίτλο “Η ψυχική υγεία στην εργασία”. Και, πράγματι, αποτελεί ένα πολύ σοβαρό ζήτημα και μια αφορμή να κοιταχτούμε λίγο καλύτερα.
Δεν χωράει κανένα ίχνος αμφισβήτησης ότι περνάμε τον περισσότερο χρόνο της ενήλικης ζωής μας σε χώρους εργασίας. Με περιβάλλοντα, συνθήκες και συναναστροφές που επηρεάζουν σημαντικά την ψυχική μας υγεία και καθορίζουν σε τεράστιο βαθμό την γενικότερη ψυχική μας ευημερία ή – δυστυχώς στην πλειονότητα των περιπτώσεων – καταστροφή.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ανθρώπων που κατέρρευσαν ψυχολογικά και συναισθηματικά εξαιτίας διαφόρων πιέσεων και καταστάσεων που βιώνουν στον εργασιακό χώρο. Οι πιέσεις, τα άγχη, οι προθεσμίες, οι υποχρεώσεις, τα προβλήματα, τα προβλήματα των άλλων, τα προβλήματα των κλάδων, γενικά, προβλήματα… Είναι παράγοντες που μπορούν να ταράξουν τον ψυχισμό μας και να μας οδηγήσουν σε δύσκολες καταστάσεις.
Σε προσωπικό επίπεδο, έχοντας επιλέξει να εργαστώ σε έναν κλάδο με τα υψηλότερα ποσοστά ψυχοπαθολογικών συνεπειών, αλλά και υψηλοτάτου ποσοστού θνησιμότητας εξαιτίας της φύσης του, μπορώ να σας το επιβεβαιώσω χωρίς φόβο. Το λιγότερο που μπορεί να πει κάποιος είναι ότι «δεν είμαστε καθόλου καλά στα μυαλά μας». Και αυτό μπορεί να ακούγεται φαιδρό, αλλά, πίστεψε με αγαπητέ αναγνώστη, δεν είναι καθόλου αστείο.
Είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για κάθε επαγγελματία να αναζητήσει την ψυχική ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Και το πιο σημαντικό από όλα, είναι να μην φοβόμαστε να μιλήσουμε ανοικτά γι’ αυτό. Η ψυχική υγεία δεν είναι ταμπού. Όποιος είναι ευάλωτος, αδύναμος ή περνάει μια δύσκολη φάση δεν πρέπει να ντρέπεται. Αντίθετα, οφείλουμε να ενθαρρύνουμε να ζητήσει βοήθεια. Όσο πιο νωρίς, τόσο πιο εύκολα θα μπορέσει να αντιμετωπιστεί. Ο κοινωνικός αποκλεισμός δεν βοήθησε ποτέ κανέναν. Αντίθετα, ενέτεινε παθολογικές καταστάσεις που δεν οδήγησαν ποτέ σε κάτι καλό.
Η κατάθλιψη μπορεί να μας αγγίξει όλους. Μπορεί να μας έχει ήδη αγγίξει και να μην το έχουμε καταλάβει. Στους χώρους εργασίας – αλλά και σε ολόκληρη την κοινωνική μας δραστηριοποίηση ευρύτερα – οφείλουμε, εκτός από καλές συναδελφικές σχέσεις, να έχουμε και ανθρώπινες. Ο καθένας μας έχει τα χούγια του. Για άλλους είναι ευχάριστα, για άλλους όχι. Όλοι μας, όμως, έχουμε και όρια. Αυτά είναι τα λιγότερο ευδιάκριτα. Κάθε αλλαγή συμπεριφοράς, μπορεί να κρύβει ένα τραύμα. Και κάθε τραύμα χρειάζεται διαφορετικό τρόπο, χρόνο και προσέγγιση για να επουλωθεί.
Όπως υπέροχα έγραψε ένας πολύ αγαπητός μου άνθρωπος, ο οποίος χρόνια τώρα δίνει τις δικές του μάχες, «Τεράστια αγκαλιά, κατανόηση και φροντίδα σε όσες και όσους πονούν και «χάνονται». Φωτιά στο κοινωνικό στίγμα».
Φωτιά. Αυτή ακριβώς είναι η λέξη που χρειάζεται. Αυτή η καταστροφική που την φοβούνται μέχρι και οι κρατούντες. «Βάλε φωτιά σε ό, τι σε καίει σε ό, τι σου τρώει την ψυχή», όπως τραγουδούσαν οι «Τρύπες» στον τελευταίο – και κατά την ταπεινή μου άποψη ίσως πιο ώριμο – δίσκο τους.
Μιλήστε, στηρίξτε, αγκαλιάστε. Κανείς δεν είναι άτρωτος. Κάποια στιγμή ίσως χρειαστεί να το μάθουμε με τον πιο δύσκολο τρόπο. Δεν θα θέλαμε τότε να είμαστε μόνοι ανάμεσα στο πλήθος…
